ฟอร์มาลิน

ภญ.สมสกุล ศิริไชย

ท่านทราบไหมค่ะว่าฟอร์มาลิน คืออะไร และเป็นอันตรายต่อเราอย่างไร

ความจริงแล้ว ฟอร์มาลิน เป็นสารเคมีชื่อ ฟอร์มาดีไฮด์ (Formaldehyde) ซึ่งเป็นสารที่ใช้ ในวงการแพทย์ สารละลายสำหรับใช้ฆ่าเชื้อโรคในเครื่องมือต่าง ๆ เช่น เครื่องฟอกเลือด (เครื่องล้างไต) ใช้แช่เพื่อคงสภาพของเนื้อเยื่อไม่ให้เสีย (หมายถึงการดอง) ในความเข้มข้นที่ต่ำมาก อาจใช้เป็นส่วนประกอบของน้ำยาบ้วนปากบางชนิด หรือใช้ตัดหูดที่ฝ่ามือ นอกจากนี้ ไอระเหยของฟอร์มาลินสามารถนำมาอบห้องฆ่าเชื้อโรคตามโรงพยาบาลได้ด้วย

ถึงแม้ว่าฟอร์มาลินจะมีประโยชน์ดังกล่าว แต่ก็มีโทษไม่น้อยเมื่อใช้ในทางที่ผิด เนื่องจากสามารถเข้าสู่ร่างกายของเราได้หลายทาง และอาจเป็นสิ่งที่เราคาดไม่ถึง สารประกอบเชิงซ้อนของฟอร์มาลินมีคุณสมบัติทำให้ผ้า และกระดาษแข็งเกาะกัน จึงนำมาใช้ในการทำบอร์ด หรือไม้อัด ซึ่งฟอร์มาลินจะสลายตัวช้า ๆ เป็นไอระเหยปะปนในอากาศ โดยเฉพาะในสถานที่ ไม่มีอากาศถ่ายเท และร้อนจัด อาจเกิดการติดไฟได้

ในกรณีที่เราได้รับในปริมาณต่ำร่างกายสามารถกำจัดได้ แต่หากได้รับในปริมาณที่สูงขึ้น หรือมีความเข้มข้น มากขึ้น ฟอร์มาลินจะเปลี่ยนรูปเป็นกรด ฟอร์มิค (Formic acid) ซึ่งมีฤทธิ์ทำลายการทำงานของเซลล์ในร่างกาย ทำให้เซลล์ตายได้ หากได้รับในรูปของไอระเหย แม้จะปริมาณต่ำ ๆ ถ้าถูกตาจะเคืองตามาก ถ้าสูดดมเข้าไปจะทำให้หลอดลมบวม และหากถูกผิวหนังก็จะเป็นผื่นแดงเหมือนลมพิษ

หากได้รับฟอร์มาลินโดยรับประทานเข้าไป จะเกิดอาการปวดท้องมาก เป็นลม คลื่นไส้ อาเจียน ปัสสาวะไม่ออก อาจหมดสติ ถ้าปล่อยทิ้งไว้อาจเสียชีวิตเพราะระบบหมุนเลียนเลือดล้มเหลว

วิธีการรักษาเบื้องต้น ให้ดื่มนมมาก ๆ หรือรับประทานยาผงถ่าน (Activated Charcoal) หรือดื่มน้ำจำนวนมาก ๆ เพื่อเจือจางสารพิษ แต่ไม่ควรทำให้อาเจียนเด็ดขาด เพราะจะยิ่งระคายเคืองต่อเยื่อบุทางเดินอาหาร และอาจสำลักเข้าไปในปอดได้ ระหว่างที่นำส่งโรงพยาบาลถ้าผู้ป่วยช็อก เช่น ซีด ตัวเย็น ความดันเลือดต่ำ ควรนั่งยกเท้าสูง ผ่อนคลายเสื้อผ้าให้หายใจสะดวก ห่มผ้าให้อบอุ่น แต่ไม่ร้อนเกินไป เพราะจะเป็นอันตรายมากขึ้น

ฟอร์มาลินเป็นสารอันตรายหากใช้ในทางที่ผิด ดังนั้นจึงควรใช้ด้วยความระมัดระวัง และใช้อย่างถูกต้องเหมาะสม จึงจะมีประโยชน์ต่อเราและสังคมอย่างแท้จริง

ภญ.สมสกุล ศิริไชย

main