หมอพัตร

เมื่อตอนต้นเดือนผมไปเดินเล่น ที่ศูนย์การค้าใหญ่แห่งหนึ่ง ตามปกติวิสัยของคน ที่ไม่ค่อยมีธุระปะปังมาก (โถ ก็ผมปลดเกษียณอายุราชการไปตั้งนานแล้วนี่ครับ) เดินวนเวียนอยู่หลายตลบ จนกระทั่งมาถึงหน้าร้านขายรองเท้าอิมปอร์ต ก็รองเท้าที่สั่งเข้ามาจากต่างประเทศนั้นแหละ จะเป็นของที่ทำที่เมืองนอกจริง หรือเมคอินไทยแลนด์ แล้วส่งไปชุบตัวที่เมืองนอก แล้วส่งกลับมาวางโชว์บนหิ้งในเมืองไทย สำหรับผู้นิยมซื้อของนอก ก็เหลือเดา อาจเป็นอีหรอบเดียวกับ ซุงไทยนุ่งโสร่ง ที่เขาว่ากัน ก็ได้ รองเท้าพวกนี้ดูผาด ๆ ก็สวยดี แต่พอเหลือบเห็นราคา ก็แทบหัวใจวาย รองเท้าสวรรค์วิมานอะไร (วะ) คู่ละเป็นหลาย ๆ พัน ที่ยอดจริง ๆ ก็เป็นหมื่น ขนาดลดราคา 20 เปอร์เซ็นต์แล้วนะเนี่ย เคยเห็นแถวคลองหลอด แถวแพร่งฯ คู่ละไม่กี่ร้อยบาท ถูกกว่ากันอย่างไม่เห็นฝุ่น ก็ไม่เห็นจะต่างกันเท่าไร บางคู่ยังยี่ห้อเดียวกันด้วยซ้ำไป

รองเท้าราคาแพง ใช่ว่าจะไม่กัด หรือใส่แล้วเดินไม่รู้จักเมื่อย ก็หาไม่ ยิ่งกว่านั้น ยังต้องระวังตลอดเวลา ไปเที่ยวถอดวางไว้ที่ไหนชุ่ย ๆ ไม่ได้ เพื่อนที่ไปไหว้พระ ที่อ่างทองสิงห์บุรี เล่าให้ฟังว่า เวลาเข้าไปในโบสถ์ ต้องถอดรองเท้า ใครจะไป
จึงควรพกถุงไปด้วย เวลาจะเข้าโบสถ์ถอดรองเท้า แล้วจะได้เอาใส่ถุง หิ้วติดมือเข้าไปด้วย ขืนถอดไว้ข้างนอก ขากลับออกมาอาจหาไม่เจอ, แปลว่าหายครับ, ยิ่งเป็นรองเท้าใหม่ ราคาแพงยิ่งหายง่าย

ครั้งหนึ่งผมไปในงานสวดพระอภิธรรมศพเจ้าภาพขอร้องให้ถอดรองเท้าไว้หน้าศาลา (ติดแอร์) เพราะพื้นศาลาขัดมันไว้อย่างปราณีตแถมปูพรมเป็นบางส่วน มีแขกมาในงานมาก รองเท้าที่วางไว้ ก่ายกอง มีสารพัดชนิด กลับออกมา ต้องมองหาอยู่นาน กว่าจะพบคู่ของเรา อีก 3 คืนผมไปงานนี้อีก ครั้งหนึ่ง เป็นคืนสุดท้าย มีพิธีบรรจุศพด้วย พอจะก้มลงถอดรองเท้า เจ้าภาพรีบบอกว่าไม่ต้องถอดหรอกครับ ผมถามว่าทำไม่ล่ะ, ไม่ลำบากหรอก เจ้าภาพตอบว่าเมื่อคืนก่อน รองเท้าหายไป 2 คู่ เป็นชนิดราคาแพง คู่ละเหยียบหมื่น คงมีใครหยิบผิดไป จะโดยเจตนาหรือเปล่า ไม่ทราบได้ เจ้าของรองเท้าที่หาย เป็นคนสำคัญเสียด้วย ดูท่าจะเครียดจัด แต่จะทำอย่างไรได้ ของมันหายไปแล้วนี่ครับ

รายนี้ยิ่งแย่ ไปไหวว้พระที่ต่างจังหวัดประเภทที่ต้องถอดรองเท้าก่อนเข้า ที่นี่มีเด็กรับเฝ้าให้ด้วย ราคาตามแต่จะให้ ไหว้พระเสร็จเรียบร้อย กำลังอิ่มบุญ เด็กหยิบรองเท้าส่งให้ ปรากฏว่าผิดคู่ กลายเป็นรองเท้าเก่า ๆ บอกเด็กว่า ไม่ใช่คู่นี้เด็กยืนยันเสียงแข็งว่าคู่นี้แหละ ลุงจะเบี้ยวหรืออย่างไร ใส่รองเท้าเก่ามา แล้วจะเอารองเท้าใหม่ เด็กพูดเสียงดัง ครู่เดียวมีพรรคพวกมุงเข้ามาอีกหลายคน เห็นท่าไม่ดีเลยต้องสวมรองเท้าเก่าของใครก็ไม่รู้กลับไป

สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ผมอพยพหลบภัยทางอากาศไปอยู่ที่เกาะใหญ่ อยุธยา คนที่นั้นทำนาเป็นอาชีพหลัก นิยมเดินเท้าเปล่าเพราะต้องเดินตามท้องนาและคันนา นิ้วเท้าโดยเฉพาะหัวแม่เท้า จึงกาง และเบนออก ช่วยให้เกาะยึดพื้นนาได้ถนัด พวกเราชาวกรุง สวมรองเท้าเดินตามคันนาไม่ถนัด ถอดรองเท้าฝ่าเท้าก็บาง ต้องเดินกระย่องกระแย่ง คอยแต่จะพลิก คนที่นี่สวมรองเท้าธรรมดาไม่เข้า เพราะนิ้วเท้ากาง อย่างเก่งก็สวมรองเท้าแตะ แต่เขาก็มีความสุขดี

รองเท้ามีความสำคัญเกี่ยวกับสุขภาพไม่น้อย รองเท้าที่ไม่เหมาะเท้า หรือออกแบบไม่ดี อาจเป็นอันตรายแก่สุขภาพ ก่อให้เกิดโรคและความเจ็บปวดได้หลายอย่าง หลายประการ การเลือกหารองเท้ามาใช้งาน จึงต้องคำนึงถึงปัญหาต่าง ๆ ที่อาจจะกระทบกระเทือน ต่อสุขภาพด้วย

ปัญหาเกี่ยวกับรองเท้าในหญิงและชายนั้นแตกต่างกัน แต่ปัจจุบันนี้รองเท้าที่ใช้งาน ของหญิง และชายคล้ายกัน ไม่ว่าจะเป็นรองเท้าแตะ, รองเท้าผ้าใบ, หรือรองเท้าสวมสะดวก ที่เรียกกันว่า คัทชู (มาจากภาษาอังกฤษว่า Casual shoes) รองเท้าแตะสะดวกที่สุด แต่ดูไม่สุภาพไ ม่เหมาะแก่การสวมใส่ไปในงานพิธี รองเท้าผ้าใบเป็นรองเท้าเอนกประสงค์ สวมใส่ไปเดินเล่น, ไปท่องเที่ยวทัศนาจร, ไปเล่นกีฬา ได้ทั้งนั้น แม้แต่งานฉลองสมรส ยังเคยเห็นสวมกัน อย่างน้อยก็ดูดีกว่าสวมรองเท้าแตะ

รองเท้าหุ้มส้น มีปัญหาในการสวมใส่มาก โดยเฉพาะรองเท้าหนัง ถ้าขนาดไม่พอเหมาะ กับเท้า ก็จะกัดจนเป็นแผลได้ง่าย ๆ มักเป็นที่ส้น, นิ้วก้อย และนิ้วหัวแม่เท้า บางคนเกิดเป็นตาปลาก็มี ถ้าถูกใครเหยียบเข้า ก็เจ็บปวดแทบน้ำตาไหล
พวกฝรั่งมังค่านิยมกันว่ารองเท้าของสตรีมีสกุล จะต้องเล็กเรียว ตัวอย่างเช่น ในนิทาน เรื่องซินเดอเรลลา ตัวนางเอกมีรองเท้าที่เรียวเล็ก ขนาดที่ว่ารองเท้าแก้วของนางที่ตกอยู่ ในงานเต้นรำ เล็กจนหาหญิงสาวในเมืองนั้นใส่ไม่ได้

หญิงฝรั่งจึงพยายามสวมรองเท้าเบอร์เล็กเข้าไว้ ทนให้รองเท้าบีบ เพื่อให้เท้าดูเล็กลงหน่อย ลองคิดดูเถอะ เท้าแต่ละข้าง ประกอบด้วยกระดูก 26 ชิ้น เมื่อถูกยัดเยียดเข้าไปในที่จำกัด คือรองเท้าที่เล็ก และแคบ อะไรจะเกิดขึ้น นอกจากเดินไม่ถนัดแล้ว มันยังกัดเท้าด้วย นานไปก็เสียการทรงตัว เกิดพยาธิสภาพในโครงกระดูกสันหลัง

รองเท้าส้นสูง เป็นตัวการทำให้เกิดโรคได้หลายโรค เวลาสวมรองเท้าส้นสูง น้ำหนักตัว ลงที่ปลายเท้า ถ้าหัวรองเท้าเรียวเล็ก นิ้วเท้าทั้งหมด จะเบียดเสียดกันจนนิ้วเท้าบางนิ้วเกกัน จนผิดรูป แม้แต่เวลาไม่ได้ใส่รองเท้า เกิดความเจ็บปวดนิ้วที่เกยกันอยู่ กลายเป็นนิ้วส่วนเกิน ไป คนไข้หญิงรายหนึ่ง ถึงแก่บอกให้แพทย์ตัดทิ้งเสียนิ้วหนึ่ง อ้างว่าไม่รู้จะเก็บไว้ทำไม เมื่อมีแต่ความยุ่งยาก ก็ไม่เสียดายแล้ว

แฟชั่นเรื่องส้นรองเท้า ก็เป็นปัญหา ครั้งหนึ่งเคยนิยมส้นสูง และเล็กปลายแหลม ยังกับตะปู ส้นแบบนี้เป็นอันตรายทั้งแก่ผู้สวมใส่ และพื้นที่เหยียบ ส้นสูงตั้งห้าหกนิ้ว และปลายแหลมนั้น ยากแก่การทรงตัว พื้นที่เหยียบก็จะเป็นรอย ถ้าเป็นพื้นห้องไม้ หรือกระเบื้องยาง ก็ยิ่งแย่หนักขึ้น นอกจากนั้น บางทีเดินไปไม่ระวัง ส้นติดร่องกระดาน ดึงขาไม่ขึ้นก็มี

จากการศึกษามีโรคเกี่ยวกับกระดูกที่มีรองเท้าส้นสูงเป็นต้นเหตุหลายโรค เพราะแนวกดของน้ำหนักตัว เปลี่ยนทิศทาง ทำให้ข้อเท้าแพลง, ปวดเท้า, หกล้มง่าย ถ้าสวมใส่เป็นประจำ อาจเกิดพยาธิสภาพที่แนวกระดูกสันหลังอย่างถาวร ขอให้ลองสังเกตดูได้ว่า การสวมรองเท้าส้นสูง มีผลต่อกล้ามเนื้อน่องเพียงไร กล้ามเนื้อน่องจะเกร็งตัว และหดตึงมากขึ้น ถ้าเหยียบพลาด หรือเกิดการกระตุกอย่างแรง อาจทำให้เอ็นร้อยหวายที่ข้อเท้าถึงกับขาดได้

กระดูกงอก เป็นพยาธิสภาพที่พบบ่อยอีกอย่างหนึ่ง เมื่อรองเท้าถูกดันไปสู่ส่วนแคบ ของหัวรองเท้า บริเวณข้อต่อกระดูกเท้า ได้รับแรงกดดันมาก นานไปกระดูกตรงนั้น จะงอกโปนเรียกว่า Bunions ถ้าโปนจนน่าเกลียด หรือเกิดอาการไม่สบาย ก็อาจต้องทำการแก้ไขด้วยการผ่าตัด

ดังนั้นเพื่อสุขภาพจึงควรเลือกใช้รองเท้าที่สวมสบาย อย่าเกาะติดกับแฟชั่นจนเกินงาม เพื่อป้องกันความทุกข์ทรมานที่จะเกิดขึ้นภายหลัง อย่างที่เรียกว่า "คิดบัญชีตอนแก่"

สำหรับผู้ชายปัญหาของสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับรองเท้ามีน้อยกว่า ที่เจอบ่อย เห็นจะเป็นแค่รองเท้ากัด ซึ่งการแก้ไขใช้หลักบันได 3 ขั้น
ขั้นที่ 1 เลือกรองเท้าให้พอดีเท้าไม่สวมใส่ตามสมัยนิยมมากนัก
ขั้นที่ 2 วัสดุที่ใช้ทำรองเท้าควรเลือกที่นุ่ม ไม่แข็งกระด้าง
ขั้นที่ 3 ถ้าสงสัยว่าจะกัดเท้า ให้เอาขี้ผึ้งวาสลินทาถูหนังรองเท้าตรงบริเวณที่สงสัย ส่วนมากก็บริเวณส้นรองเท้า อย่าเชื่อเป็นอันขาดว่า ให้ชิงกัดมันก่อนแล้วมันจะไม่กัดเท้าเรา

สำหรับชาย มีปัญหาเกี่ยวกับผู้ที่อยากสูง แล้าซื้อหารองเท้าที่เสริมพื้นและส้น ที่เรียกกันว่ารองเท้าส้นตึก บางคู่เสริมส้นเท้าตั้ง 6 นิ้ว เพราะอยากสูงสง่าแบบวิลลี่ รองเท้าแบบนี้ ต้องใช้ความระมัดระวังมาก พลาดพลั้งอาจตกรองเท้า ขาแพลง ข้อเท้าหักได้ง่าย ๆ อันที่จริงคนเรา มันไม่ได้สำคัญอยู่ที่ความสูง ความสามารถสำคัญกว่า สูงเตี้ยเป็นเรื่องธรรมชาติ มิคกี้ รูนีย์ ตัวเตี้ยตะแหมะแขะ ยังเป็นดาราฮอลลีวู้ดที่มีชื่อเสียง มีแฟนเป็นโขลงได้ มหาบุรุษที่เป็นคนค่อนข้างเตี้ยมีถมไป เช่น นะโปเลียน โบนาปาร์ต และ เติ้งเสี่ยวผิง เป็นอาทิ

นายกรัฐมนตรีของเราก็ใช่ว่าจะเป็นคนสูง พูดเรื่องรองเท้าอยู่ดี ๆ ไหงกลายเป็นเรื่องสูงเตี้ยไปได้ ไม่เอาละครับ หยุดไว้แค่นี้ปลอดภัยกว่า

หมอพัตร

main