โดย สง่า ดามาพงษ์

คำว่า "ไอโอดีน" และ "เอ๋อ" เริ่มเป็นที่รู้จักมักคุ้น ในสังคมไทยเมื่อไม่เกิน 3 ปี ที่ผ่ามานี้เอง หลังจากที่ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับสำนักงาน อาสากาชาด และกรมการ พัฒนาชุมชน ได้รณรงค์ ขจัดโรคขาดสารไอโอดีน ในวโรกาสปีกาญจนาภิเษก การรณรงค์ในครั้งนั้น ประสบความสำเร็จ เป็นที่น่าพอใจ แต่ปัจจุบัน พบว่า ภาวะการขาดสารไอโอดีน ยังสูงอยู่ในบางอำเภอของจังหวัดในภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือบางส่วน ดังนั้น จึงต้องมีการรณรงค์ กันอย่างต่อ เนื่อง

มีคนไทยจำนวนมากที่ยังไม่รู้จักโรคขาดสารไอโอดีนดีพอ ดังนั้น จึงควรมาทำความเข้าใจ เกี่ยวกับ โรคนี้ เพื่อเป็นแนวทาง ที่จะนำไปสู่ การร่วมกัน ขจัดภัย โรคขาดสารไอโอดีน ให้หมดไปจาก แผ่นดินไทย และนี่คือ 10 ปัญหา หรือข้อสงสัย พร้อมคำตอบ ที่จะช่วยไขให้เกิดความกระจ่าง

1. ไอโอดีน คืออะไรกันแน่?
ไอโอดีน เป็นสารอาหารที่มีอยู่ในธรรมชาติ ในดิน น้ำ อากาศ พบมากในอาหารทะเลทุกชนิด กุ้ง หอย ปู ปลา สาหร่ายจากทะเล ในภาคเหนือ ภาคอีสาน พบปริมาณไอโอดีนในธรรมชาติน้อยกว่าภาคกลาง

2. ไอโอดีน สำคัญต่อชีวิตคนเราอย่างไร?
ร่างกายนำไอโอดีนไปสร้างฮอร์โมนทัยร็อกซิน ซึ่งมีความสำคัญและจำเป็นมาก ต่อการ เจริญเติบโต ของสมอง และร่างกาย ร่างกายต้องการไอโอดีน วันละน้อยนิดแต่ขาดไม่ได้

3. ถ้าขาด "ไอโอดีน" จะเกิดอะไรขึ้น
เป็นโรคคอหอยพอก เอ๋อ สติปัญญาด้อย เป็นใบ้ รูปร่างเตี้ย แคระแกรน พิการ ช่วยเหลือตนเองไม่ได้

4. ใครมีสิทธิ์เป็น "เอ๋อ" ได้บ้าง
ทารกในครรภ์ที่แม่ขาดสารไอโอดีน เมื่อทารกคลอดออกมา มีความเสี่ยงสู งต่อการเป็นโรคเอ๋อ ซึ่งมีอาการปัญญาอ่อน เป็นใบ้ รูปร่างเตี้ย แคระแกรน

5.เด็กโตและผู้ใหญ่แล้วมีโอกาสเป็นโรคเอ๋อ ไหม?
ไม่มีโอกาสเป็น แต่การขาดไอโอดีนในวัยเด็ก จะทำให้ เด็กมีสติปัญญาด้อย ศักยภาพ การเรียนต่ำ เป็นคอพอก ส่วนผู้ใหญ่ถ้าขาดสารไอโอดีน จะเฉื่อยชา เซื่องซึม สมรรถภาพการทำงานต่ำ นำไปสู่ความเจ็บป่วยในที่สุด

6. "เอ๋อ" เป็นแล้ว รักษาให้หายได้ไหม?
ไม่ได้ ครับ..... เป็นแล้วเป็นตลอดชีวิต เพราะสมองและร่างกายของคนเรา จะเติบโตอย่างรวดเร็ว และเต็มที่ เฉพาะในช่วงเป็นทารกอยู่ในครรภ์ แม่และเด็กถ้าขาดไอโอดีน การเจริญเติบโต จะช้าและหยุด ไม่สามารถ ที่จะฟื้นฟูสภาพ ให้คืนสู่ความเป็นปกติได้ ดั้งนั้น การป้องกัน จึงเป็นวิธีที่ดีที่สุด

7. ไม่อยากเป็น "เอ๋อ" และโง่ ทำอย่างไร
ง่ายมาก โดยกินอาหารที่ปรุงด้วย "เกลือไอโอดีน" เป็นประจำ และกินอาหารทะเลสม่ำเสมอ

8. เกลือเสริมไอโอดีนคืออะไร เป็นเกลือทะเล และเกลือสินเธาว์ ที่เติมสารไอโอดีนลงไปเพียงน้อยนิด แต่พอเพียง ต่อความต้องการ ของร่างกาย ไม่ทำให้รสชาติเกลือเปลี่ยนแปลง ใช้ปรุงประกอบอาหาร แทนความเค็ม ทั้งนี้กระทรวงสาธารณสุข ไม่ได้รณรงค์ให้ท่านกินเกลือเพิ่มขึ้น แต่หวังที่จะให้คนไทย เปลี่ยนการใช้ เกลือธรรมดา มาเป็นเกลือเสริมไอโอดีน

9. เกลือทะเลมีไอโอดีนจริงหรือไม่ ?
มี แต่น้อยมาก ๆ ไม่พอที่จะกินเพื่อป้องกันโรคขาดสารไอโอดีนได้ จึงต้องเสริมไอโอดีนให้พอ โดยใช้เกลือเสริมไอโอดีน

10. จะรู้ได้อย่างไรว่าเกลือใดเป็นเกลือเสริมไอโอดีน ?
ก่อนซื้อควรอ่านฉลาก บนฉลากจะระบุว่า เป็น เกลือเสริมไอโอดีน กระทรวงสาธารณสุข ได้ออกกฎ กระทรวง ให้เกลือบริโภคทุกยี่ห้อ ที่วางขาย ต้องเติมสารไอโอดีน ถ้าไม่เติม ผู้ผลิตจะถูกปรับ และจำคุก

เพื่อรณรงค์ให้คนไทยบริโภคเกลือเสริมไอโอดีนอย่างทั่วถึงและสม่ำเสมอ กระทรวง สาธารณสุข จึงได้จัดงาน มหกรรมอาหารไทย ใส่เกลือไอโอดีน ครั้งที่ 2 ขึ้น ระหว่างวันที่ 29-28 มิถุนายน 2541 ณ ศูนย์การค้า เดอะมอลล์ บางกะปิ ผู้เข้าร่วมงาน จะได้รับความรู้ ความบันเทิง และจับจ่ายซื้ออาหาร ที่มีไอโอดีน จากทั่วทุกภาคของประเทศไทย

สง่า ดามาพงษ์
กองโภชนาการ กรมอนามัย

main