นายแพทย์สินเงิน สุขสมปอง
คนจำนวนมากรู้ว่าการดื่มสุราเป็นเวลานานมีโอกาสเกิดโรคตับแข็ง
แต่คนจำนวนไม่มากที่รู้ว่าการดื่มสุรานานๆ มีโอกาสทำให้เกิดโรคจิต
คุณท้วมเป็นหนึ่งในจำนวนคนไม่มากนั้น
และยังรู้ลึกซึ้งกว่าอีกหลายคน เนื่องจากคุณท้วม
ป่วยเป็นโรคจิตจากสุราเสียเอง
ปีนี้คุณท้วมอายุ 49 ปี อาชีพขับรถในสถานที่ราชการแห่งหนึ่ง มาโรงพยาบาลด้วยอาการหวาดระแวงว่ามีคนจะมาทำร้ายมา 2 วัน ก่อนจะถูกนำตัวส่งโรงพยาบาลนั้น ญาติๆ ต้องช่วยกันเกลี้ยกล่อมคุณท้วม
ให้ลงจากเสาที่คุณท้วมปีนขึ้นไป เนื่องจากคุณท้วมมีอาการกลัวคนจะฆ่า
คุณท้วมมีประวัติดื่มสุราหนักมาประมาณ 20 กว่าปี
เกือบ 10 ปีหลัง ดื่มวันละครึ่งถึงหนึ่งขวดกลม
ส่วนมากจะตั้งวงดื่มกับเพื่อนๆ เกือบทุกวัน
โดยจะดื่มมากในเย็นวันศุกร์ เสาร์ และอาทิตย์
เมื่อ 4-5 วันก่อนมาโรงพยาบาล คุณท้วมป่วยเป็นไข้หวัด
นอนซมไม่มีแรงลุกไปดื่มสุราอย่างเคย หลังหยุดดื่มได้ 2-3 วัน
อาการนอนไม่หลับ ระแวงกลัวคนจะทำร้าย บอกภรรยาว่า
มีผู้ร้ายแอบอยู่ริมรั้วในเวลากลางคืนและบอกผู้อื่นว่า
มีคนขู่จะฆ่า อาการจะหนักขึ้นในเวลากลางคืน
สุดท้ายคุณท้วมกลัวมากจึงปีนขึ้นไปบนเสา
ตอนที่คุณท้วมถูกพาตัวมาถึงโรงพยาบาลนั้น
คุณท้วมอยู่ในสภาพมอมแมม ผมเผายุ่งเหยิง มือสั่น
ดูกระสับกระส่าย งุนงง ตอบคำถามแบบสะเปะสะปะ
มีอาการหลงผิดว่าโจรจะฆ่า มีหูแว่วเป็นเสียงขู่
และเห็นคนมาล้อมบ้านตอนกลางคืน ความจำและสมาธิไม่ดี
และไม่คิดว่าตนเองเจ็บป่วย คิดเพียงแต่ต้องการความปลอดภัย
คุณท้วมได้รับการรักษาโดยรับตัวไว้รักษาในโรงพยาบาล
เนื่องจากหากยังให้อยู่ที่บ้านต่อไป อาการหวาดระแวง
อาจนำไปสู่อันตรายต่อตนเอง เช่น กระโดดจากที่สูง
หรือวิ่งเปะปะไปถูกรถชน เป็นต้น
โรคที่คุณท้วมเป็นนั้น เป็นโรคจิตที่เกิดอย่างเฉียบพลัน
ในคนที่ดื่มสุราหนักมานานและจะเกิดอาการภายใน 1 สัปดาห์
หลังจากลดหรือหยุดการดื่ม โดยมากมักเริ่มมีอาการในวันที่ 2 หรือ 3 และมักพบในคนที่มีประวัติดื่มสุรามานานกว่า 5 ปีขึ้นไป
อาการของคนเป็นโรคนี้ จะมีทั้งอาการทางร่างกายและจิตใจ อาการทางร่างกายอาจมีมากจนถึงกับชัก บางคนชักซ้ำๆ หลายๆ ครั้ง คนเป็นโรคนี้ยังอาจเสียชีวิตได้จากหลายสาเหตุ
การรักษาต้องให้ทั้งยา ไวตามิน น้ำ และระวังโรคแทรกซ้อนทางกาย
เช่น การติดเชื้อ โดยเฉพาะโรคปอดอักเสบ
คุณท้วมก็ได้รับการรักษาในแนวทางนี้เช่นกัน
โรคจิตที่เกิดจากการดื่มสุรา นอกจากโรคจิตที่เกิดฉับพลัน
แบบเดียวกับคุณท้วมแล้ว ยังมีโรคจิตชนิดอื่นอีกที่พบบ่อยพอสมควร
ได้แก่ โรคจิตที่มีอาการเด่นเป็นอาการประสาทหลอนทางหูหรือหูแว่ว โดยไม่ค่อยมีอาการระแวงและไม่มีอาการงุนงงสับสน
อาการหูแว่วมักเป็นเสียงพูดเรื่องไม่ดี เช่น เสียงด่า เสียงขู่
พูดเยาะเย้ยถากถางต่างๆ นานา และเป็นเสียงวิพากษ์วิจารณ์
ผู้ป่วยมักรู้สึกเดือดร้อน โกรธหรือ กลัว และอาจพกอาวุธ
เพื่อป้องกันตัวหรือไปแจ้งตำรวจ
ยังมีโรคจิตที่เกิดจากสุราอีก 2 ชนิด ที่เกิดอาการเสื่อมของความจำ
และเชาว์ปัญญา บางรายความเสื่อมของความจำและเชาวน์ปัญญา
จะเป็นอย่างยาวนานและถาวร กลายเป็นบุคคลที่ไม่มีคุณภาพ
เป็นภาระแก่คนในครอบครัว
โรคจิตที่เป็นผลจากการดื่มสุราที่ได้กล่าวถึงทั้งหมดนี้
บ้างก็หายเร็ว บ้างก็ไม่หาย และทุกชนิดจะมีอาการเลวลง
หรือเกิดอาการซ้ำแล้วซ้ำอีกหากยังหวนกลับไปดื่มสุราอีก
โรคจิตชนิดที่คุณท้วมเป็นนั้น เป็นชนิดที่มีอาการดีขึ้นเร็ว
ดังนั้นเพียง 3-4 วัน คุณท้วมก็มีอาการดีขึ้นจนพอจะกลับบ้านได้
จากการพูดคุยกับคุณท้วมเมื่ออาการดีแล้วนั้น คุณท้วมมีความเห็นที่เกี่ยวกับการดื่มสุราที่น่าสนใจสองประการ
ประการแรก คุณท้วมเล่าว่า
ตนเองเป็นคนพื้นเพเดิมที่จังหวัดหนึ่งทางภาคอีสาน บ้านของคุณท้วมอยู่ที่หมู่บ้านชนบทแห่งหนึ่งในจังหวัดนั้น
คนหมู่บ้านนั้นส่วนมากมีอาชีพทำนา และการตั้งวงดื่มสุราตอนเย็นๆ มีให้เห็นเป็นปกติตั้งแต่คุณท้วมยังเป็นเด็ก คนที่นั่นมีค่านิยมว่า
การดื่มสุราคือชายชาตรี ชายใดไม่ดื่มสุราจะถูกปรามาสว่าเป็นหน้าตัวเมีย
เป็นกะเทย หรือไม่เป็นชายแท้ คุณท้วมจึงวิ่งซื้อสุราให้ผู้ใหญ่กินกัน
ตั้งแต่ตนเองเป็นเด็กชาย และหัดดื่มสุราตั้งแต่ยังไม่เป็นหนุ่ม
ดังนั้นทั้งๆ ที่ใจหนึ่งของคุณท้วมเริ่มขยาดอาการโรคจิตของตนเอง
ที่เกิดจากการดื่มสุรา แต่อีกใจหนึ่งยังกลัวการถูกมองว่า
ไม่เป็นชายแท้หากหยุดดื่มสุรา
ประการที่สอง เพื่อนๆ ในวงสุรา
ที่คุณท้วมดื่มด้วยกันเป็นประจำนั้นเป็นเพื่อนที่สนิทสนมกันมาก คุณท้วมเกรงว่าหากเพื่อนดื่มอีกจะปฏิเสธไม่ได้
ผมให้คำแนะนำคุณท้วมสำหรับการแรกว่า ให้คุณท้วมเป็นผู้เลือกเองระหว่างการเป็นชายชาตรีแบบของคุณท้วม แล้วต้องป่วยด้วยโรคจิตซ้ำๆ กับการหยุดดื่มอย่างเด็ดขาด
แล้วไม่ป่วยเป็นโรคจิตอีกเลย แต่ต้องเปลี่ยนทัศนคติของตนเองเสียใหม่ ว่าการหยุดดื่มได้อย่างเด็ดขาด คือความกล้าหาญและเป็นชายชาตรีแท้ๆ
สำหรับคำแนะนำประการที่สอง ผมแนะว่าให้บอกเพื่อนไปเลยว่า เจ็บป่วยและหมอสั่งห้ามดื่มเด็ดขาด คุณท้วมถามผมว่า หากเพื่อนยังคะยั้นคะยอให้ดื่มอีกจะทำอย่างไร ผมตอบคุณท้วมว่า
คำว่าเพื่อนไม่ได้แปลว่าคนรู้จักกันเท่านั้น แต่หมายถึงคนที่ห่วงใยกันด้วย คนที่เป็นเพื่อนกันควรช่วยกันห้ามดื่ม หากรู้ว่าเพื่อนของตนเจ็บป่วย
และแพทย์ห้ามดื่มสุรา
คุณท้วมกลับบ้านไปแล้ว หลังจากพักรักษาตัวในโรงพยาบาลได้ 4 วัน ผมจ่ายยาให้คุณท้วมไปรับประทานต่อและนัดตรวจอีก 1 เดือน
ด้วยว่าการรักษายังไม่จบ
จากนี้ไปคุณท้วมคงต้องใช้เวลาค่อยๆ ขบคิดให้แตกว่า
"อะไรคือชายชาตรี" และ "ใครคือเพื่อน"
|
