คณะแพทย์โรงพยาบาลศิครินทร์

คุณค่าของการเล่น
การเล่นเป็นเรื่องสำคัญต่อการพัฒนาด้านจิตใจ และร่างกายของเด็ก ๆ เพราะเป็นหนึ่งใน วิธีหลักของการเรียนรู้ จากการมีโอกาสได้ฝึกทักษะพื้นฐานแล้วเริ่มมีการแสดงออก ตลอดจนเริ่มเรียนรู้วิธีการคบค้าสมาคมหรืออยู่ร่วมกับผู้อื่น

การเล่นอาจแบ่งกว้าง ๆ ออกได้เป็น 4 ประเภท

การเล่นแบบใช้กำลัง การเล่นที่ละเอียดอ่อนขึ้น การเล่นแบบสร้างสรรค์และมีจิตนาการ การเล่นทางสังคม

กิจกรรมบางอย่างอาจเข้าข่าย การละเล่นได้มากกว่า 1 ประเภท ความสำคัญของการละเล่นแต่ละรูปแบบ แตกต่างกันไปในเด็กอายุต่าง ๆ กัน

การเล่นเป็นกิจกรรมที่จำเป็น แม้ในเด็กทารกและต่อเนื่องไปจนถึงช่วงเป็นเด็กโต สังเกตดูจะพบว่าเด็กเล็ก มักจะพอใจที่จะเล่นใกล้ ๆ ผู้ใหญ่ หรือบริเวณที่มี กิจกรรมของครอบครัวอยู่ ส่วนเด็กโตอาจไม่ต้องการให้มีผู้ใหญ่อยู่ใกล้จนเกินไป ดังนั้นถ้าเป็นไปได้ควรมีบริเวณที่จัดพิเศษให้เด็กโตเล่น ชนิดที่ผู้ใหญ่ไม่ต้องพะวงกับ การเก็บของเล่นให้เป็นระเบียบเมื่อเสร็จสิ้นการละเล่นในแต่ละครั้ง เรียกว่าเป็นพื้นที่จัดพิเศษชนิดผู้ใหญ่ทำใจไว้ล่วงหน้าว่า อาจจะรกรุงรังหน่อย

วัสดุสิ่งของที่จะมาทำเป็นของเล่น ไม่จำเป็นต้องมีราคาแพง แม้ของใช้ในบ้านชนิดง่าย ๆ ก็สามารถนำมาดัดแปลงเป็นของเล่นได้ แล้วยังมีข้อดีตรงที่ช่วยส่งเสริมให้เด็ก มีความคิดประยุกต์หรือสร้างสรรค์ได้อีกต่างหาก

ความเป็นไปได้ที่จะประยุกต์วัสดุที่มีอยู่ให้เป็นของเล่น ทำได้โดยไม่มีขีดจำกัด ตามแต่จิตนาการและสร้างสรรค์ขึ้น ดังที่แสดงเป็นตัวอย่างไว้ในตอนท้ายของบทความนี้

อย่างไรก็ตาม คุณพ่อคุณแม่อย่าละเลยความสำคัญของของเล่นที่บริษัทผู้ผลิตนำมาจำหน่าย เพราะว่าของเล่นจำนวนมากกว่าจะได้มานั้นผู้ผลิตต้องทุ่มเททรัพยากรในการพัฒนา และวิจัยให้ถูกหลักวิชาการมากพอสมควร โดยมีการจัดการให้เหมาะสมกับวัย ดังนั้นถ้าเราเลือกของเล่นอย่างระมัดระวัง แล้ว จะช่วยให้เกิดความเพลิดเพลิน และสนุกสนานมากเป็นพิเศษ และขอให้ระวังในส่วนที่เกี่ยวกับความปลอดภัยของ ของเล่นเวลาเลือกซื้อด้วย

ชนิดของการละเล่น
การเล่นแบบใช้กำลัง
ที่จริงเด็กเริ่มใช้กำลังตั้งแต่ยังเป็นทารกในครรภ์แล้ว และก็เล่นต่อมาเรื่อย ๆ จนโต การเล่นแบบนี้จะใช้กำลังจากกล้ามเนื้อมัดใหญ่ ๆ เพื่อสอนให้เด็กรู้จักการควบคุม ประสานสัมพันธ์ และสมดุล จนในที่สุดนำไปสู่การละเล่นเชิงผจญภัยและการกีฬาต่าง ๆ

การเล่นที่ละเอียดอ่อนขึ้น
การเล่นแบบนี้จะสอนให้เด็ก สามารถควบคุมกล้ามเนื้อที่มีขนาดเล็กลง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ที่มือ โดยเด็กจะเริ่มเรียนรู้ทันทีหลังคลอด ดังจะเห็นจากการที่เด็กจับต้อง หรือยก หรือบีบสิ่งของ ในที่สุดพัฒนาทักษะ จนสามารถป้อนอาหารให้ตัวเอง นุ่งเสื้อผ้า วาดภาพ และเขียนหนังสือได้

การเล่นแบบสร้างสรรค์และมีจิตนาการ
การเล่นวิธีนี้มีความสำคัญเป็นพิเศษ ตรงที่มันจะช่วยสอนเด็กให้เกิดการรู้จักตัวเอง ส่งเสริมให้มีพัฒนาการของพลังนึกคิด จินตนาการ และช่วยให้เด็กเอาชนะ อารมณ์บางอย่างเช่น ความกลัวและความก้าวร้าว

การเล่นแบบจินตนาการ มีความสำคัญที่สุดตอนที่เด็กผ่านการเรียนรู้ และได้ทักษะพื้นฐานที่แน่น จนพัฒนาต่อไปเป็นการแสดงออกได้แล้ว

การเล่นทางสังคม
การเล่นวิธีนี้เป็นสิ่งจำเป็นในพัฒนา การทางอารมณ์ของเด็ก ๆ การเล่นอยู่ข้าง ๆ เด็กอื่น ๆ จนในที่สุดสามารถเข้าไปร่วมเล่นกับเด็กอื่นได้นับเป็นการเรียนรู้วิธีประสานงาน ร่วมมือ สื่อความและแบ่งปันสิ่งของซึ่งกันและกัน การเล่นทางสังคม จึงช่วยให้เด็ก สร้างความสัมพันธ์ที่ดีงามกับผู้อื่นและนำไปสู่การเป็นหนึ่งของชุมชนในที่สุด

ของเล่นประยุกต์
ข้าวของเครื่องใช้ง่าย ๆ ที่มีอยู่ในบ้านเรือนแล้วสามารถนำมากระตุ้นการเล่นได้

• ชามพลาสติกและแก้ว หรือเหยือกเพื่อใช้ในการตักตวง
• ขวด เหยือก และถ้วยตวงชนิดตกไม่แตก สำหรับการเล่นที่มีน้ำประกอบอยู่ด้วย
• ฝาหม้อและช้อนไม้ใช้ตีเพื่อส่งเสียงได้
• กล่องเปล่าสำหรับสร้างหุ่นจำลอง
• ดินน้ำมันเพื่อใช้ปั้น
• กล่องที่บรรจุลูกหินแบบเปิดไม่ได้
• หลอดด้ายเปล่าที่ใช้สร้างหรือร้อยเข้าหากัน
• ดินสอและกระดาษ
• เสื้อผ้าเก่าเพื่อใช้แต่งเล่น
• กรรไกร, กาว, เศษผ้าเพื่องานเย็บปักถักร้อย
• สายทำเปล
• กระดุมด้าย

• ตาที่ติดตั้งด้วยลวดแหลม
• สิ่งของภายในที่มีพิษ หรือเล็กจนอุดกั้นหลอดลม หรือหลอดอาหารได้
• ล้อเล็กที่สามารถดึงออกใส่ปากแล้วอุดกั้นทางเดินหายใจหรือหลอดอาหารได้
• สีทาที่เป็นพิษ
• เสี้ยนจากพื้นผิวของไม้
• เสื้อผ้าของตุ๊กตาที่ติดไฟง่าย
• โลหะที่มีขอบคม
• เครื่องเล่นที่มีกลไกซึ่งเด็กอาจสอดนิ้วเข้าไปจนติด แล้วดึงออกไม่ได้
• ของคมหรือของเล่นพลาสติกที่แตก
• ชิ้นส่วนโลหะที่เป็นพิษ
• อันตรายจากกระแสไฟฟ้าช็อตในของเล่นที่ใช้ไฟฟ้า
• อันตรายจากการที่นิ้วของเด็กติดอยู่กับไกเหนี่ยว
• ความเป็นไปได้ที่ของเล่นจะระเบิด

คณะแพทย์โรงพยาบาลศิครินทร์

main