น้ำเย็นดี หรือน้ำอุ่นดี?

นายแพทย์อภิชัย ตันติเวสส

คุณพ่อคุณแม่แทบทุกคนทราบดีว่า เวลาลูกมีอาการตัวร้อนนั้น การเช็ดตัวด้วยน้ำ จะช่วยทำให้ไข้ลดลงได้

ส่วนมาก คุณพ่อคุณแม่ จะเอาน้ำเย็นมาเช็ดตัวลูก เพราะว่า โดยความรู้สึกของคนทั่วไปแล้ว ถ้าลูกตัวร้อน ก็น่าเอาความเย็นมาดูดความร้อนไป ยิ่งลดความร้อนได้เร็วเท่าไรยิ่งดี

แต่เมื่อเอาน้ำเย็นมาเช็ดเข้าจริงๆ ลูกกลับผวา. ร้องไห้ลั่น, ตัวสั่นงั่กๆ และบางคนถึงกับชักเลยก็มี เหตุที่เป็นเช่นนี้มีด้วยกันหลายประการ ดังที่ผมจะได้พยายามอธิบายตามนี้ครับ

เมื่อลูกตัวร้อน ส่งที่เกิดขึ้นคือ ร่างกายของลูกกำลังต่อสู้กับเชื้อที่มารุกราน ภายในร่างกายจะมีการสร้างความร้อนมากจนระบายออกไม่ทัน ตัวลูกเองนั้น จะพยายามระบายความร้อนออกโดยการสูบฉีดโลหิตให้เร็วขึ้น (หัวใจเต้นเร็ว), เส้นเลือดต่างๆขยายตัวเพื่อให้เลือดไหลได้เร็วขึ้น (ตัวแดง), และผิวหนังของลูก จะมีความร้อนผิดปรกติ เพราะกำลังมีการแผ่กระจายความร้อนออกไป สักพักหนึ่ง เราอาจเห็นลูกมีเหงื่อออก แล้วความร้อนก็จะลดลง

การเช็ดตัวด้วยน้ำอุ่นนั้น จะช่วยให้ไข้ลดลงได้ดังนี้คือ น้ำอุ่น จะทำหน้าที่คล้ายเหงื่อ เมื่อเราเอามาเช็ดที่ผิวลูกแล้ว มันจะระเหย พาความร้อนไปกับมัน

น้ำอุ่น จะช่วยให้เส้นเลือดฝอยใต้ผิวหนังขยายตัวได้ดี เลือดสามารถไหลจากภายในร่างกาย มาสู่ผิวได้ดี เป็นการนำความร้อนจากภายในร่างกายมาสู่ที่ผิวได้ดีขึ้น

น้ำอุ่น ไม่ทำให้ลูกรู้สึกว่าความแตกต่างของอุณหภูมิขณะเช็ดตัวมีมากเกินไป ไม่สะดุ้ง ไม่ผวา ไม่เกิดอาการสั่นของกล้ามเนื้อ

การเช็ดตัวด้วยน้ำเย็นนั้น จะทำให้เกิดสิ่งต่อไปนี้คือ น้ำเย็น จะทำให้เกิดความแตกต่าง ของอุณหภูมิอย่างมาก ลูกจะสะดุ้งผวา และรู้สึกไม่สบายตัวเลย ความแตกต่างของอุณหภูมิที่มีมากนี้ อาจทำให้ลูกถึงกับชักได้ด้วย

นอกจากนี้แล้ว ความเย็นจะทำให้เกิดการสั่นของกล้ามเนื้อซึ่งจะทำให้เกิดความร้อนมากขึ้นอีก

น้ำเย็น จะทำให้เกิดการหดตัวของเส้นเลือดฝอยใต้ผิวหนัง ร่างกายจะไม่สามารถสูบฉีดเลือดจากภายในมาที่ผิวหนังเพื่อถ่ายเทความร้อนได้ การถ่ายเทความร้อนอาจมีได้เฉพาะในช่วงสั้นๆเท่านั้น

ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่ จะเห็นได้ว่า การเช็ดตัวด้วยน้ำเย็นนั้น ไม่ได้มีประโยชน์ในการลดไข้ อย่างที่เข้าใจกันโดยทั่วไป การใช้น้ำอุ่นนั้นกลับจะให้ผลดีกว่าอย่างมากทีเดียว

เอาจริงๆแล้ว แทบจะไม่มีกรณีไหนเลยที่เราควรใช้น้ำเย็นในการเช็ดตัวลูก

นายแพทย์อภิชัย ตันติเวสส
กุมารแพทย์ โรงพยาบาลเซนต์หลุยส์

main