ประวัติเมืองลำปาง เมืองลำปางสมัยพุทธกาล มีชื่อเป็นภาษาบาลีว่า ลัมภกัปนคร ไม่มีประวัติผู้สร้าง แต่ระบุว่าเจ้าถิ่นเดิมคือ ชาวลัวะชึ่งปัจจุบันอยู่ที่อ.เกาะคา ที่วัดพระธาตุลำปางหลวง เมืองลำปางสมัยก่อนบรรพบุรุษของเชื้อ ๗ ตน ราวพุทธศักราช ๒๒๑๒-๒๒๑๕ มีภิกษุเจ้าอาวาสวัดนายาง เป็นผู้มีวิทยาอาคมเลี้ยงภูตพราย สำแดงอิทธิฤทธิ์ ต่างๆจนประชาชนเกิดเลื่อมใสกระทั่งสมภารวัดสามขาและสมภารวัดบ้านฟ่อน ได้สึกออกมาเป็นเสนาซ้ายขวา ช่วงนี้เป็นช่วงเวลาที่เจ้าเมืองลำปางสิ้นพระชนม์ลง มีบุตรเจ้าเมืองคือ เจ้าลิ้นก่าน เป็นผู้ปกครองแต่ไม่สงบสุข เกิดความแตกแยกกัน อำนาจตกอยู่กับขุนนางของเมืองคือ แสนหนังสือ แสนเทพนาเรือนและจเรน้อยแก่งแย่ง กันเป็นใหญ่ กิติศัพย์ผู้มีบุญเจ้าอาวาสวัดนายางทราบถึงเจ้าเมืองลำพูน ซึ่งขณะนั้นตกอยู่ภายใต้การปกครอง ของพม่า โดยมีเท้ามหายศปกครองอยู่ ได้ยกทัพมาลำปางเพื่ออปราบผู้มีบุญ สมภารวัดนายางก็ควบคุมสมัคร พรรคพวก สู้รบกับลำพูน แต่ก็ต้านพลังของลำพูนไม่ได้ จากนั้นสมภารวัดนายาง และเสนาซ้ายขวา ได้หลบ หนีไปอยู่ที่วัดพระธาตุลำปางหลวงกองทัพลำพูนได้ตามมาล้อมไว้ ตกกลางคืนสมภารวัดนายางและพวกได้หลบ หนีออกมา แต่สุดท้ายก็ถูกกระสุนปืนตายทั้งสามคน กองทัพลำพูนกลับมาตั้งมั่นอยู่ที่วัดพระธาตุลำปางหลวง และแต่งตั้งหาญฟ้าแมบ และหาญฟ้าง้ำและหาญฟ้าฟื้นไปเจรจาต่อขุนนางเมืองพอได้โอกาสก็ลุกขึ้นแทงขุนนาง ทั้งสามและกองทัพลำพูนได้ยกทัพเข้าหนุนยึดเมืองได้ ขุนนางจเรน้อยและท้าวลิ้นก่านหลบหนีไปได้ หนีไปอยู่ ที่ประตูผา แต่กองทัพลำพูนได้ต่ฃามไปอีกที่นี้ซึ่งได้เกิดประวัติเจ้าพ่อประตูผา ซึ่งมีชื่อเดิมว่า หนานข้อมือเหล็ก ได้สู้รบกับลำพูนจนตัวเองยืนพิงหน้าผาตาย ท้าวลิ้นก่านและจเรน้อยได้สร้างศาลเจ้าพ่อประตูผา ขณะที่บ้าน เมืองระส่ำระสาย สมภารวัดพระแก้วได้ติดต่อกับขุนนางจเรน้อย และท้าวลิ้นก่านเพื่อกอบกู้บ้านเมือง ได้ประกาศ หาผู้กล้าหาญ แต่ก็ไม่มีใครอาสา ต่อมาภายหลังที่สุดสมภารได้ขอร้องให้หนานทิพย์ช้างชาวบ้านปงยางคก ซึ่ง เป็นพรานป่าเคยบวชอยูที่วัดปงยางคก ช่วยกันกอบกู้เมืองลำปาง หนานทิพย์ช้างได้ลอบเข้าไปในวัดพระธาตุ ลำปางหลวงจนสามารถฆ่าท้าวมหายศ สามารถยึดเมืองคืนจากลำพูนได้ และสถาปนาเป็นเจ้าสุรวลือไชยสง คราม (เจ้าทิพย์ช้าง) ปกครองเมืองลำปางในปี ๒๒๗๕ ซึ่งอยู่ในช่วงสมัยพระนครศรีอยุธยา ต่อกับสมัยธนบุรี เจ้าทิพย์ช้างมีโอรสและธิดา รวม ๖ พระองค์ มีเจัาฟ้าแก้วเป็นโอรสองค์ที่ ๒ ได้ปกครองเมืองลำปาง ในสมัย เจ้าฟ้าแก้วท้าวลิ้นก่านได้ยึดอำนาจคืน เจ้าฟ้าแก้วได้หนีไปพึ่งเจ้าเมืองแพร่ ต่อมาในปี พ.ศ ๒๓๐๔ พม่าได้เข้า มายึดหัวเมืองต่างๆในอาณาจักรล้านนาไทย หัวเมืองต่างๆได้อ่อนน้อม พม่าได้จัดการปกครองเมืองลำปางใหม่ โดยแต่งตั้งเจ้าฟ้าแก้วเป็นผู้ครองนคร ทำให้ท้าวลิ้นก่านเกิดความไม่พอใจพม่าจึงเข้ามาชำระความโดยการรดน้ำ พิสูจน์ ท้าวลิ้นก่านแพ้จึงถุกประหารชีวิต เจ้าฟ้าแก้วก็ปกครองลำปางมาโดยตลอด มีโอรสและธิดารวม ๑๐ พระองค์เป็นพระธิดา ๓ พระองค์ สิ้นพระชนม์ ๒ พระองค์ เหลือเพียง เจ้าศรีอโนชา ส่วนโอรส ๗ พระองค์นั้ได้ กลายเป็น ตระกูลเจ้า ๗ ตน ที่ได้ปกครองอาณาจักรล้านนา และเป็นต้นตระกูล ณ เชียงใหม่ ณ ลำปาง ณ ลำพูน ณ น่าน

ประวัติเมืองลำปาง | สถานที่ท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ | สถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติ
โรงแรมต่างๆ ในจังหวัดลำปาง | การเดินทางสู่จังหวัดลำปาง