PROGRAMMA
van het concert op zaterdag 17 januari 1998
Alkmaars Cantate Koor
o.l.v. Adrián van der Spoel
m.m.v.
Maidar Mújica | sopraan |
Christa Hijink | orgel |
Tim Alter | 1e viool |
Sonja Vrieze | 2e viool |
Jonina Hilmarsdottir | altviool |
Marije van de Vegt | cello |
Maaike Wierda | contrabas |
Johann Pachelbel | Magnificat |
(1653-1706) | |
Dietrich Buxtehude | Herzlich thut mich verlangen / |
(1637-1707) | Walts Gott, mein Werk ich lasse |
Walts Gott, mein Werk ich lasse (BuxWV 103) | |
Fuga in C (BuxWV 174) | |
Antonio Soler | Salve |
(1729-1783) |
p a u z e
Antonio Vivaldi | In exitu Israel | |
(1678-1741) | ||
Baldassare Galuppi | Sonate in d | Andante |
(1706-1785) | Allegro | |
Largo | ||
Allegro e spiritoso | ||
Antonio Vivaldi | Laudate Dominum omnes gentes | |
(1778-1741) | ||
Joseph Haydn | Missa Brevis Sti Johannis de Deo | |
(1732-1809) | (Kleine Orgelmesse) | Kyrie Gloria Credo |
Sanctus Benedictus Agnus Dei |
Johann Pachelbel (1653-1706)
Duits componist en organist, was bevriend met de familie Bach. Hij componeerde veel werken voor orgel en klavecimbel. Met name zijn koraalbewerkingen waren van groot belang. Daarnaast bestaan er meer dan 700 vocale werken van zijn hand, waaronder het magnificat dat vanavond wordt uitgevoerd.
Magnificat anima mea Dominum,
et exsultavit spiritus meus,
in Deo salutari meo.
Quia respexit humilitatem ancillae suae;
ecce enim ex hoc beatam me dicent
omnes generationes.
Quia fecit mihi magna, qui potens est;
et sanctum nomen eius.
Et misericordia eius a progenie
in progenies timentibus eum.
Fecit potentiam in brachio suo,
dispersit superbos mente cordis sui.
Deposuit potentes de sede,
et exaltavit humiles.
Esurientes implevit bonis,
et divites dimisit inanes.
Suscepit Israel puerum suum,
recordatus misericordiae suae.
Sicut locutus est ad patres nostros.
Abraham et semini eius in saecula.
Gloria Patri, gloria Filio et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc et semper,
et in saecula saeculorem. Amen.
Dietrich Buxtehude (1637-1707)
Noord-duits organist en componist, voorloper van Johann Sebastian Bach. mede door de door Buxtehude georganiseerde "Abendmusiken" werd zijn woonplaats Lübeck een van de balngrijkste muziekcentra van Noord-Europa. Hij componeerde veel orgelwerken, kamermuziek, een oratorium (waarvan de uitvoering vijf avonden duurde) en veel kerkelijke werken. Daaronder ook het koraal "Walts Gott", waarin u duidelijk kunt horen welke grote invloed Buxtehude op Bach heeft gehad.
1. | Walts Gott mein Werk ich lasse dei Sonn Feirabend meldt. |
Sie hat vollendt ihr Strasse, sleicht wieder in ihr Zelt. | |
So mögen auch mein Sachen anstehen diese Zeit. | |
Ich will Feirabend machen mit schuldger Dankbarkeit. | |
2. | Mein Augen, Herzt und Hände, o Jesu, Gottes Sohn, |
zu dir ich nunmehr wende zum schuldgen Tagelohn; | |
denn du bist selbst getreten an meine Werkstatt gut, | |
hast helfen mir arbeiten, regiert mein Sinn und Mut. | |
3. | Mein Haupt hast du gestärket, mein Fingern geben Kraft. |
Hab deinen Segn vermerket, der allein Frommen schafft. | |
Daher ist wohlgeraten mein Arbeit und mein Kunst. | |
Ohn' dich geht nichts von statten, ohn' dich ist all's umsonst. | |
4. | D'rum ich von herzens Grunde dich, Herr Gott, lob und preis |
in dieser Abendstunde und bitt mit ganzen Fleiss, | |
du wollst mich gnädig hören und immer mehr und mehr | |
das Gut in mir vernehren zu deines Namens Ehr. | |
5. | Erhöre nun mein Bitten, ach Herr, du treuer Gott! |
Die Stadt wollst du behüten für Feur und aller Not; | |
und weil die Feinde toben, erregen Krieg und Streit, | |
so sende uns von oben den Fried zu unsrer Zeit. | |
6. | Hiermit ich nun vollende dies mein Geschäft und Sach |
und derzeit bitt zum Ende: Herr, den Feirabend mach, | |
d'rauf der Sabbat angehet, der Wärt viel tausend Jahr, | |
der ewiglich bestehet, Amen, das werde wahr. |
Antonio Soler (1729-1783)
Spaans componist, organist en koorleider, kloosteling in het klooster El Escorial bij Madrid. Hij was waarschijnlijk een leerling van DomenicoScarlatti. Tot zijn werken behoren veel klavecimbelstukken, kamermuziek en uiteraard religieuze werken.
Sopraan + koor: | Salve Regina. |
Sopraan: | Mater misericordiae: |
Vita dulcedo et Spes nostra, | |
Salve Vita dulcedo et Spes nostra. | |
Ad te clamanus excules filii Evae. | |
Ad te suspiramus, gementes et flentes, | |
inhac Lacrimarum valle. | |
Sopraan + koor: | Eia ergo Advocata nostra, |
illos tuos misericordes oculos | |
ad nos converte. | |
Sopraan: | Et Jesum benidictum fructum ventris tui, |
nobis post hoc exsilium ostende. | |
Sopraan + koor: | O clemens! O pia! |
O dulcis! Virgo Maria. |
Antonio Lucio Vivaldi (1678-1741)
Italiaans componist en violist, die als priester in zijn woonplaats Venetië de bijnaam had "de rode priester", o.a. vanwege zijn rode haardos. Hoewel hij zijn hele leven in Venetië is blijven wonen heeft hij wel diverseconcertreizen gemaakt, o.a. naar Wenen en Amsterdam. Door zijn experimenten met de streektechniek en speelfiguren is hij van groot belang geweest voor de ontwikkeling van de violistiek. J.S. Bach had grote bewondering voor hem en bezocht hem in Dresden, tijdens een van de concertreizen. Ook bewerkte Bach een aantal van de composities van Vivaldi. Vivaldi componeerde een zeer groot oeuvre, waaronder opera', oratoria en veel kerkmuziek, zoals de vanavond uitgevoerde cantates, maar ook wereldlijke muziek, zoals zijn concerti grossi en de vioolconcerten.
In exitu Israel de Aegypto,
domus Jacob de populo barbaro,
facta est Judaea sactificatio eius, Israel potestas eius.
mare vidit et fugit, Jordanis conversus est retrorsum.
Montes exsultaverunt ut arietes, et colles sicut agni ovium.
A facie Domini mota est terra, a facie Dei Jacob;
qui convertit petram in stagna aquarum,
et rupem in fontes aquarum.
Non nobis, Domine, Non nobis, sed nomini tuo da gloriam,
super misericordia tua et veritate tua,
nequando dicant gentes: Ubi est Deus eorum?
Deus autem noster in caelo; omnia quaecumque voluit fecit.
Simulacra gentium argentum et aurum,
opera manuum hominum.
Os habent, et non loquentur; oculos habent, et non vedebunt.
Aures habent, et non audient; nares habent, et non odorabunt.
Manus habent, et non palpabunt; pedes habent, et non ambulabunt;
non clamabunt in gutture suo.
Similes illis fiant qui faciunt ea, et omnes qui confidunt in
eis.
Domus Israel speravit in Domino;
adjutor eorum et protector eorum est.
Domus Aaron speravit in Domino;
adjutor eorum et protector eorum est.
Qui timent Dominum speraverunt in Domino;
adjutor eorum et protector eorum est.
Dominus memor fuit nostri et benedxit domui Aaron.
Benedixit omnibus qui timent Dominum, pusillis cum majoribus.
Adjiciat Dominum super vos et super filius vestros.
Benedicti vos a domin0 qui fecit caelum et terram.
Caelum caeli Domini, terram autem dedit filiis hominum.
Non mortui laudabunt te, Domine,
neque omnes qui descendent in infernum.
Sed nos qui vivimus, benedicimus Domino,
ex hoc nunc, et usque in saeculum.
Gloria Patri, et Filio, et Spritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
Laudate Dominum omnes gentes,
laudate eum omnes populi.
Quoniam confirmata est super nos, misericordia eius.
et veritas Domini manet in aeternum.
Gloria Patri et Filio, et Spritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
Joseph Haydn (1732-1809)
Oostenrijks componist,
toonaangevend in de klassieke periode en met name belangrijk voor
de eerste Weense school, samen met Mozart en beethoven, voor
welke laatste hij onder meer enige tijd als leermeester is
opgetreden. Hij heeft belangrijk werk verricht voor de klassieke
vormgeving van symfoniën, sonates, (strijk-)kwartetten en
trio's. Hij componeerde voorts opera's, toneelmuziek, 104
symfoniën, kamermuziek, oratoria, cantates en andere kerkmuziek,
waaronder 14 missen.
het opvallende van de Missa Brevis die u vanavond hoort bestaat
uit het feit dat het Gloria en het Credo daaruit zodanig zijn
gecomponeerd, dat de vier zangstemmen tegelijkertijd een
verschillende tekst zingen (steeds de opvolgende regel), zodat
deze gezangen in een kwart van de anders benodigde tijd konden
worden uitgevoerd. Vandaar: Missa Brevis. De sopraanaria
"Benedictus" is het enige deel waarin het orgel zijn
solistenrol met de sopraan deelt. Daarom heet deze mis ook de
"Kleine Orgelmesse".