Map

Ο χάρτης μας δίνει τη δυνατότητα να αποτυπώσουμε με μεγάλη ακρίβεια μια περιοχή της γης σε μια επίπεδη επιφάνεια (φύλλο χαρτί, οθόνη υπολογιστή), με όλα τα χαρακτηριστικά της περιοχής (βουνά, πεδιάδες, δρόμους, ποτάμια, θάλασσες, λίμνες, πόλεις). Ένας τέτοιος χάρτης φαίνεται στο παρακάτω σχήμα (Κάντε κλίκ επάνω του για μεγένθυνση):

Ο συγγραφέας ή ο κατασκευαστής του χάρτη.
Στην περίπτωσή μας ο συγγραφέας είναι η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού (ΓΥΣ). Εδώ επίσης αναφέρεται και η έκδοση του χάρτη (στην περίπτωσή μας 1977).

map3.jpg (6440 bytes)

Η τοποθεσία του Χάρτη.
Στην περίπτωσή μας ο χάρτης είναι από την περιοχή της Σπάρτης.

map4.jpg (5205 bytes)

Γεωγραφικές Συντεταγμένες.
Στους χάρτες υπάρχουν δυο άξονες συντεταγμένων, που βαθμονομούνται σε μοίρες (^ο), πρώτα λεπτά (') και δεύτερα λεπτά ("). Κάθε μοίρα έχει εξήντα πρώτα λεπτά και κάθε πρώτο λεπτό εξήντα δεύτερα λεπτά. Ο κάθετος άξονας ονομάζεται γεωγραφικό πλάτος και ο οριζόντιος άξονας γεωγραφικό μήκος. Γεωγραφικό πλάτος ονομάζεται η απόσταση πάνω στον χάρτη, ενός τόπου από τον Ισημερινό, βόρεια ή νότια από αυτόν. Γεωγραφικό μήκος είναι η απόσταση ενός τόπου από τον Πρώτο Μεσημβρινό του Γκρήνουιτς ανατολικά ή δυτικά από αυτόν. Το γεωγραφικό μήκος και το γεωγραφικό πλάτος ενός τόπου λέγονται γεωγραφικές συντεταγμένες του τόπου αυτού. Βάση των παραπάνω ορισμών μπορούμε να καθορίσουμε πλήρως ένα σημείο πάνω στην γη με δυο μόνο νούμερα.
Το σύμβολο " ο " σημαίνει μοίρες, το σύμβολο " ' " σημαίνει πρώτα λεπτά και το σύμβολο " '' "σημαίνει δεύτερα λεπτά. Έτσι το 23ο 57' 00'' σημαίνει 23 μοίρες, 57 πρώτα λεπτά και 0 δεύτερα λεπτά.

Κλίμακα.
Η κλίμακα του κάθε χάρτη δηλώνεται με ένα κλάσμα της μορφής 1 : 25.000. (Αυτό διαβάζεται σαν 1 προς είκοσι πέντε χιλιάδες). Η κλίμακα υποδηλώνει πόσες φορές έχουμε μικρύνει την πραγματική περιοχή για να την απεικονίσουμε στο χάρτη μας. Ο πρώτος αριθμός (που συνήθως είναι 1) αφορά τον χάρτη ενώ ο δεύτερος την πραγματική περιοχή.
Έτσι, όταν έχουμε έναν χάρτη με κλίμακα 1 : 25000 σημαίνει ότι 1 μέτρο στο χάρτη μας αντιπροσωπεύει 25000 μέτρα πραγματικού εδάφους. Όσο πιο μικρός είναι ο παρανομαστής τόσο μεγαλύτερη ακρίβεια έχουμε στον χάρτη. Η ιδανική κλίμακα για τους χάρτες που θα χρησιμοποιήσουμε στο βουνό είναι η 1 : 50.000 ή 1 : 25.000.

Επίσης στον χάρτη η κλίμακα δίνεται και σε μορφή γραμμής, πάνω στην οποία αναγράφονται οι πραγματικές αποστάσεις. Έτσι αν μετρήσουμε μια απόσταση πάνω στον χάρτη με κάτι το οποίο δεν είναι υποδεκάμετρο (π.χ. ένα κομμάτι σπάγκο) και στη συνέχεια τον τοποθετήσουμε πάνω στη γραμμή αυτή, παίρνουμε την ακριβή απόσταση. Αυτή η μέθοδος είναι πολύ χρήσιμη σε περίπτωση που ο χάρτης είναι φωτοτυπία, γιατί τότε έχουμε μια μικρή παραμόρφωση, με αποτέλεσμα η αναγραφόμενη με νούμερο κλίμακα να μην ισχύει πιά.

map6.jpg (2074 bytes)

Μαγνητική απόκλιση.
Η μαγνητική απόκλιση είναι η γωνία που σχηματίζεται μεταξύ του Βορρά Τετραγωνισμού του χάρτη και του Μαγνητικού Βορρά. Στην πράξη υπάρχουν τρεις Βοράδες: Ο Γεωγραφικός (True North), ο Μαγνητικός (Magnetic North) και ο Βορράς Τετραγωνισμού του χάρτη (Grid North). Ο Γεωγραφικός Βορράς είναι το σημείο στο οποίο βρίσκεται ο Βόρειος Πόλος. Αυτός στους χάρτες αγνοείται τελείως. Ο άλλος Βορράς είναι ο Μαγνητικός Βορράς ο οποίος βρίσκεται στη διεύθυνση που δείχνει η βελόνα της πυξίδας μας. Ο Βορράς Τετραγωνισμού του χάρτη είναι αυτός που μας δείχνει ο χάρτης. Ο Βορράς του χάρτη διαφέρει από τον Μαγνητικό Βορρά.
Ο λόγος που χρειαζόμαστε δύο βορράδες, είναι ότι η γη είναι στρογγυλή. Οι χάρτες όμως είναι επίπεδες επιφάνειες και οι γραμμές προσανατολισμού του χάρτη είναι ευθείες και παράλληλες μεταξύ τους. Έτσι οι γραμμές αυτές αποκλείεται να οδηγούν σε ένα και μοναδικό σημείο. Γι΄αυτό παίρνουμε τις γραμμές αυτές παράλληλες (ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι) και χρησιμοποιούμε την μαγνητική απόκλιση.

Η μαγνητική απόκλιση διαφέρει, από τόπο σε τόπο. Για την Ελλάδα αυτή είναι περίπου 2° Ανατολικά και συχνά δεν την λαμβάνουμε καθόλου υπόψη στους υπολογισμούς μας.

Υπόμνημα.
Όλα τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται επεξηγούνται αναλυτικά στο υπόμνημα για μεγαλύτερη εξυπηρέτηση.

Η διεύθυνση του Βορρά.
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να αναζητήσουμε στον χάρτη μας είναι η διεύθυνση του Βορρά. Συνήθως αυτή σημειώνεται πάνω τους όπως στο παρακάτω σχήμα:

Αν ο Βορράς δεν υποδεικνύεται πάνω στον χάρτη, τότε τοποθετούμε τον χάρτη με τέτοιο τρόπο ώστε αυτός να διαβάζεται κανονικά. Τότε η διεύθυνση του Βορρά βρίσκεται πάνω στις κάθετες γραμμές του χάρτη πρός τα πάνω.