Antigamente, na desembocadura do río Eume, había
unha fermosa cidade que se estendía baixo os acantilados, ó
longo da marxe. Alí víanse casas bonitas, palacios suntuosos
e depósitos que estaban abarrotados de mercadorías. Pois
numerosos navíos atracaban ó porto e alí descargaban
obxectos preciosos traídos de ben lonxe, que os negociantes do país
revendían logo por tódolos arredores. As xentes eran moi
ricas e levaban unha vida confortable nesta cidade que daquela non tiña
igual na terra galega.
Para defende-lo porto e a vila dos piratas que infestaban
ás veces o mar, construían unha fortaleza no alto, xusto
encima das habitacións. Alí, había numerosos soldados
preparados para actuar nas circunstancias máis diversas. Estaban
ben ó abrigo tralas súas murallas e podían desafiar
a calquera inimigo que surxise de improvisto. Mantiñan a paz no
país e todo o mundo os quería moito.
Pero, aínda que residían na fortaleza,
a miúdo baixaban á cidade para folgar. Agora ben, a vila
tamén tiña sona pola fermosura das mulleres e das súas
mozas. Todas eran atractivas, altas e delgadas, e dunha elegancia refinada.
Os oficiais facíanlles a corte asiduamente e a miúdo eran
ben acollidos polas mellores familias. Pero ás veces, tan prendados
quedaban da beleza destas mulleres, que se esquecían de volver pola
noite á fortaleza, para desesperación do seu xefe. Por moito
que lles advirtía de que o seu deber era o de regresar, por moito
que os ameazaba con arrestalos no interior dos muros, nada conseguía:
todos se amañaban, en canto caía a noite, para ir á
cidade e espallarse polas casas onde tiñan costume.
Entre tódalas mulleres da cidade, había
sobre todo tres que suscitaban admiración. Habitaban un bonito palacio,
un pouco apartado, nun promontorio que dominaba o porto. Ninguén
sabía exactamente a súa orixe, pois un día viñeran
e compraran o palacio sen regatea-lo prezo e alí se instalaran con
numerosos criados para servilas.
A maior parte dos oficiais frecuentaban asiduamente
a mansión, porque as tres mozas daban a cotío festas suntuosas
pola noite, con banquetes onde nunca faltaba nada, nin bos viños,
nin provisións refinadas, nin especias embriagadoras. Tamén
hai que dicir que as tres mozas presidían esas festas coa menor
cerimonia posible, o que non deixaba de producir efecto nos invitados.
Tamén tiñan unha particularidade: a súa pel, a das
tres, era tan fina que resultaban transparentes, e cada vez que bebían
viño, podíase distingui-la brebaxe baixando pouco a pouco
polo seu corpo. Tódolos oficiais estaban namorados delas e a miúdo
isto era motivo de pelexas entre eles, o que non contribuía a amaña-las
cousas co xefe, porque había feridos e incluso mortos. Efectivamente,
era por mor de quen obtería os seus favores, e, para iso, tódolos
medios eran bos.
Nembargantes, algúns murmuraban que había
algo preocupante nas xoves transparentes. O seu sorriso era tan enigmático
que ás veces un se preguntaba se non pertencían ó
misterioso pobo máxico que vivía nos subterráneos
debaixo das montañas de tralo país. Outros dicían
que eran meigas que adurmiñaban ós homes con filtros para
convertelos en escravos seus. E a situación non fixo máis
que empeorar a medida que pasaban as semanas. Pola noite, cando o xefe
da guarnición facía o reconto, xeralmente faltaban as tres
cuartas partes dos soldados e dos oficiais.
Vendo que as súas ameazas non surtían
efecto, o xefe decidiuse a actuar doutro xeito. Foi na procura dun home
bo que habitaba nos bosques, no flanco dunha montaña. Este home
era moi vello e vivía completamente só. A xente viña
consultalo a miúdo e el aconsellábaos. Tamén se dicía
que tiña o poder de cura-las enfermidades e de facer falar ós
defuntos.
O xefe dirixiuse pois a el. Expúxolle a situación
na que se atopaba: responsable dunha tropa de soldados encargada de ptrotexe-lo
país, xa non podía contar con eses homes porque estaban subxugados
polas mulleres da cidade e máis particularmente polas tres doncelas
transparentes que vivían no fermoso palacio do promontorio, por
enriba do porto.
Cando oíu falar das doncelas transparentes,
o home bo fixo un horrible aceno e púxose a rosmar imprecacións.
- ¿Coñécelas?, preguntou o
xefe.
- Coñézoas demasiado, respondeu o
home bo. Elas son quen perverten ós teus homes, pero tamén
roen a cidade. Xa non hai nada que facer, pois o sitio onde se atopan está
maldito para sempre.
O home bo colleu unha póla de maceira e subui
sobre un penedo. Alí pronunciou palabras nunha linguaxe descoñecida,
e logo xesticulou en dirección á cidade. O ceo que estaba
azul e puro cubriuse súbitamente de nubes e o vento compeu a soprar
a través das árbores.
- Podes voltar, díxolle o home bo ó
xefe. Pero, esta noite, moito coidadiño con quedar na fortaleza.
Non te aventures pola cidade, e sobre todo non te sorprendas do que pode
ocorrer.
O xefe regresou á fortaleza. Polo serán,
como de costume, a maior parte dos oficiais e dos soldados baixaron á
cidade. Pero, preto da media noite, levantouse un temporal, aterrador,
que durou varias horas. A treboada gruñía, o vento arremuiñaba,
as nubes espallaban torrentes de augas tumultosas. Na fortaleza ninguén
puido quedar fóra e cada cal tivo que se aguantar dentro da súa
casa. A terra tremeu varias veces e todos crían que era o fin do
mundo.
Pola mañá, ó se ergue-lo día,
o ceo era de novo puro e despexado. O xefe saí e subiu á
muralla. Alí, viu con estupor que no emprazamento da cidade só
había mar, que coas súas vagas batía furiosamente
unha costa de rochas escarpadas.
Este conto é
unha das numerosas versións da sumersión da cidade de Is,
cidade maldita a causa do comprtamento dos seus habitantes. As tres doncelas
transparentes son unha triplicidade da princesa que concluíu un
pacto coas potencias diabólicas, e o home bo é o equivalente
de san Gwennolé da lenda bretona, que consagra a cidade á
destrucción porque os seus habitantes non se arrepentiron. A fortaleza
que domina a cidade é unha evocación lonxana dunha fortaleza
céltica, a de Ardobriga ("Alta fortaleza") cuxa existencia está
atestada arqueolóxicamente. Debemos sinalar que o tema das rapazas
transparentes detéctase nunha tradición bretona análoga
da rexión de Erquy (Côtes d'Armor) a propósito dunha
misteriosa cidade desaparecida que tería levado o nome de Nasado.
Iso amosa as relacións constantes que houbo entre a Bretaña
e Galicia.
