|
Η έξαρση του εγκλήματος αποτελεί - δυστυχώς - ένα από τα σημεία των καιρών. Καθημερινά ακούμε για αποτρόπαιες εγκληματικές πράξεις, που έχουμε την ψευδαίσθηση ότι είναι μακρινές, ενώ στην πραγματικότητα ο κίνδυνος μας περιζώνει όλο και περισσότερο. Ιδιαίτερα τρομακτικό είναι να σκεφτούμε ότι το έγκλημα μπορεί να προέρχεται από ένα νέο, παιδί, αδερφό, εγγόνι, που αντί να χαίρεται τα νιάτα του, γίνεται ένα εγκληματικό στοιχείο. Πράγματι, τα τελευταία χρόνια αυξήθηκε ανησυχητικά η νεανική εγκληματικότητα. Ποιοι λόγοι ωθούν τους νέους σ' αυτή τη συμπεριφορά; Σίγουρα είναι ανάγκη να αποπειραθούμε τουλάχιστον να τους ξεκαθαρίσουμε, ώστε να μπορούμε να προτείνουμε λύσεις.
Οι αιτίες του θλιβερού αυτού φαινομένου αποτελούν ένα κράμα σχεδόν συμπαγές. Παρ' όλα αυτά όμως μια διάκρισή τους είναι πραγματοποιήσιμη.
Οι νέοι σήμερα χωρίζονται από την κοινωνία σε δύο ομάδες. Από τη μια έχουμε τους νέους που δεν μπορούσαν να προσαρμοστούν ή απλά να παρακολουθήσουν τα μαθήματα και εγκατέλειψαν το σχολείο. Η κοινωνία τους θεωρεί μάλλον «αποτυχημένους», τους βάζει στο περιθώριο. Κάτω ίσως από μια κακή επιρροή οι νέοι αυτοί μπορούν να παρασυρθούν στην εγκληματική ζωή, ή, όχι συστηματικά συνήθως, να εκφράσουν τη δικαιολογημένη δυσαρέσκειά τους με βίαιες πράξεις. Από την άλλη έχουμε τα μαθητικά και φοιτητικά νιάτα. Επιφανειακά κάποιος θα μπορούσε να πει ότι αυτοί είναι το μέλλον της κοινωνίας, η «ευλογημένη γενιά», και ότι τίποτα δεν μπορεί να τους οδηγήσει στο έγκλημα, αφού η κοινωνία - θα πει - τους προσφέρει τα πάντα: άνετη ζωή, εκπαίδευση, την ελπίδα για μια ευνοϊκή επαγγελματική αποκατάσταση. Στην πραγματικότητα όμως αυτή η ομάδα νέων περιθωριοποιείται, ίσως και περισσότερο από την άλλη. Περιθωριοποιείται σ' ένα στερεότυπο μέσα στο οποίο οφείλει να μελετά σκληρά και να διεκδικεί την επιτυχία με κάθε μέσο. Έτσι δε μαθαίνει για τη γνώση καθ' εαυτήν, αλλά απλά για επαγγελματική αποκατάσταση. Θεωρώντας έτσι το σχολείο σαν μια υποχρέωση, μια σχολική αποτυχία είναι αρκετή για να κλονίσει την πίστη του στο κατεστημένο σύστημα και ίσως μερικές για να αντιδράσει βίαια ενάντια σ' αυτό. Η πίεση, το άγχος που προκαλείται στους μαθητές είναι αφόρητο και είναι σημαντικός παράγοντας προς αυτή την κατεύθυνση.
Μετά από μια τέτοια πιεστική και αγχώδη μαθητική - φοιτητική ζωή, ο νέος, απόφοιτος πανεπιστημίου, καλείται να βρει μια εργασία ανάλογη των προσόντων του. Ο κορεσμός όμως της αγοράς σ' αυτά τα «ανώτερα», πανεπιστημιακής κατάρτισης επαγγέλματα, έχει ως αποτέλεσμα πολλοί τέτοιοι νέοι να μένουν άνεργοι. Νιώθουν έτσι προδομένοι από το σύστημα για το οποίο κοπίασαν τόσα χρόνια και ωθούνται προς αντικοινωνική συμπεριφορά, η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε εγκληματική. Φυσικά και η ανεργία προκαλεί πολλές φορές πενία, οπότε - έστω και σ' ελάχιστες περιπτώσεις - το ένστικτο της αυτοσυντήρησης οδηγεί στο έγκλημα.
Κοντά σ' όλ' αυτά είναι και η πτώση των κοινωνικών αξιών. Το αδέξιο άνοιγμα της κλειστής μας κοινωνίας προς μια παγκόσμια, όπου ο ανταγωνισμός των κρατών για περισσότερη παραγωγή ωθεί τα κράτη στο να πιέζουν τους πολίτες τους να είναι περισσότερο παραγωγικοί, παραμερίζοντας τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της Πολιτείας, συνέτεινε στη σήψη της. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε μια θεοποίηση του αποτελέσματος, της επιτυχίας με κάθε μέσο, χωρίς να υπολογίζεται το ότι υπάρχουν κάποιοι ηθικοί φραγμοί που είναι αναγκαίο να τηρούνται ώστε να μην κλονιστεί συθέμελα το κοινωνικό σύνολο. Έτσι, ο σημερινός άνθρωπος, επιδιώκοντας την εύκολη επιτυχία, το γρήγορο κέρδος, πιστεύοντας ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, έχει όλο και λιγότερες επιφυλάξεις για να χρησιμοποιήσει το έγκλημα ώστε να πραγματοποιήσει τους στόχους του. Σχετικότατη με τη θεοποίηση του
|
|
