 |
 |
|
||
|
Η ανάγκη του ανθρώπου να χρησιμοποιήσει κάτι καλύτερο από το δέρμα του για προστασία από το κρύο σύντομα τον ώθησε να χρησιμοποιήσει τα δέρματα των ζώων που έβλεπε να αντέχουν στο κρύο καλύτερα απ' τον ίδιο. Φυσικά προέκυψε η ανάγκη να τα προσαρμόσει καλύτερα πάνω στο δικό του σώμα και έτσι αναγκάστηκε να κάνει τα πρώτα βήματα της κοπτικής - ραπτικής. Οι καθημερινές πρακτικές αλλά και αισθητικές του ανάγκες έδωσαν γρήγορη ώθηση στην τέχνη της ραπτικής και σύντομα εξέλιξε τόσο ειδικά εργαλεία όσο και υλικά.
Σύντομα χρησιμοποίησε και το μαλλί των ζώων, έφτιαξε κλωστές απ' αυτό για να ράψει τα δέρματα αλλά αργότερα έπλεξε και ύφανε τα πρώτα υφάσματα. Αργότερα βρήκε υλικά σαν το βαμβάκι και το λινάρι που μπορούσαν να φτιάξουν εύκολα παρόμοια ή και καταλληλότερα για διάφορες χρήσεις υφάσματα.
Κατά την εποχή του Κρο-Μανιόν στην Πόλη Σολουτρέ της Γαλλίας, περίπου 22.000 χρόνια πριν, παρατηρούμε κάποια φανταχτερά αλλά και λεπτεπίλεπτα σκαλίσματα σε πέτρα. Οι σπηλαιογραφίες τους είναι ιδιαίτερα περίπλοκες και μοιάζουν σύγχρονης αισθητικής. Από τα ευρήματα αυτής της εποχής παρατηρούμε ότι οι άνθρωποι αυτοί που σκαλίζανε με επιδεξιότητα ημιπολύτιμους λίθους χρησιμοποιούσανε και ιδιαίτερα λεπτές κοκάλινες βελόνες ραφής. Αυτό μας δείχνει ότι τα ρούχα γινόταν με προσεκτική ραφή καλύπτοντας τόσο πρακτικές όσο και αισθητικές ανάγκες και δεν ήταν απλά το δέρμα κάποιου ζώου που ρίχνανε πάνω τους για να αντέξουν το κρύο.
Η στερεότυπη εικόνα του αγριάνθρωπου των σπηλαίων εκείνης της εποχής καταρρέει διαρκώς! Ίσως σύντομα να χρειαστεί να ξαναγραφούν αναθεωρημένα κάποια κεφάλαια της ανθρώπινης ιστορίας...
Οι επιδόσεις των Γάλλων στην ραπτική έχουν λοιπόν τεκμηριωμένα πανάρχαιες ρίζες. Ίσως γι' αυτό τα καταφέρνουν τόσο καλά μέχρι σήμερα... ;-)
Στο Λυσσάκ της Γαλλίας βρέθηκαν σπηλαιογραφίες ηλικίας 12.000-15.000 ετών, που δείχνουν ανθρώπους (της Μαγδαληναίας εποχής) ιδιαίτερα καλοντυμένους με εφαρμοστά και ζωγραφισμένα ρούχα διαφόρων στυλ. Το ενδυματολογικό ενδιαφέρον της εποχής πρέπει να ήταν ιδιαίτερα ψηλό μιας και είχαν ξεπεράσει το χρηστικό μέρος και προχωρούσαν εμφανώς στο αισθητικό!
(Τα χρώματα σ' αυτές τις ζωγραφιές μέσα στις σπηλιές παραμένουν ιδιαίτερα ζωντανά, δεν υπάρχουν ίχνη καπνού και αναρωτιέται κανείς με τι φωτισμό έβλεπαν και ζωγράφιζαν!)
Χρειάστηκε να φτάσουμε στα 1830 για να δούμε την μηχανή ραψίματος κατασκευασμένη απ' τον Μπ.Τιμονιέ στην Γαλλία.
Το ευκολώτερο και πιό συνηθισμένο αρχαίο ρούχο ήταν ένα ύφασμα τυλιγμένο γύρω από το σώμα. Αλλού πήρε την μορφή χιτώνα, αλλού σάκου και ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες και τις συνήθεις των ανθρώπων καθοριζόταν το μήκος, το πάχος και ο τρόπος ντυσίματος.
Το παντελόνι εμφανίζεται μαζικά στούς Σκύθες (νομαδικός λαός της Μαύρης Θάλασσας) από το 350 π.Χ. αλλά αργεί να διαδωθεί σε άλλους λαούς και σε κάποιους λαούς θεωρείται μέχρι και σήμερα ανήθικο να φορεθεί από γυναίκες. Οι κάλτσες πάντως ήταν γνωστές από την αρχαιότητα.
Το σουτιέν αν και είναι μόδα του 20ου αιώνα, χρησιμοποιούταν από τις αρχαίες ρωμαίες στην μορφή ενός υφάσματος που δενόταν με τρόπο που να στηρίζει το στήθος.
Τα εσώρουχα άργησαν ιδιαίτερα να καθιερωθούν, ιδιαίτερα στις κατώτερες τάξεις, αλλά το G-string χρησιμοποιούταν ακόμα και στους πρωτόγονους λαούς, και πάρα πολύ στους Αιγύπτιους.
Η επεξεργασία των δερμάτων, γνωστή σαν βυρσοδεψία, απασχόλησε τους ανθρώπους από τα πρώτα χρόνια που ήθελαν κάτι να φορέσουν. Με τον καιρό εξελίχθηκαν κάποια τυποποιημένα στάδια επεξεργασία των δερμάτων που λίγο διέφεραν από περιοχή σε περιοχή.
Αρχικά απομακρυνόταν οι τρίχες από το δέρμα είτε με ξύρισμα είτε αργότερα μέσα σε δοχεία με ασβέστη. Στην συνέχεια για να μαλακώσει το δέρμα έμπαινε σε δεξαμενή με νερό στο οποίο προστιθόταν και αλάτι ή και θειικό οξύ. Στην συνέχεια το δέρμα έμπαινε σε άλλη δεξαμενή με μίγμα λαδιών και τανινών (από φλοιούς βελανιδιάς ή καστανιάς) όπου και έμενε αρκετές μέρες. Μετά αφού το στέγνωναν το περνάγανε με ένα λιπαρό διάλυμα για να γίνει πιο απαλό. Στην συνέχεια το δέρμα τριβόταν και γυαλιζόταν. Η βαφή ήταν το επόμενο στάδιο, διαποτίζοντας το δέρμα με διάφορες κυρίως φυτικές βαφές. Τέλος αφού το δέρμα στέγνωνε καλά ήταν έτοιμο για χρήση σαν υλικό ραφής ρούχων, σαν υλικό για παπούτσια, τσάντες, εργαλεία ακόμα και για γραφική ύλη!
Η διαδικασία παραμένει σχεδόν ίδια μέχρι σήμερα. Βασικές διαφορές η αντικατάσταση των φυτικών ουσιών με χημικές ισχυρότερης δράσης και το χάραγμα και τέντωμα των δερμάτων που πολλαπλασιάζει την επιφάνειά τους.
Αν έχετε δει ακατέργαστο δέρμα ζώου να στεγνώνει θα έχετε παρατηρήσει ότι η άκρη τείνει να κάμπτεται προς τα μέσα και τελικά να περιστρέφεται, πράγμα ιδιαίτερα άβολο φυσικά σε οτιδήποτε και αν χρησιμοποιείται το δέρμα. Οι Ινδιάνοι της Αμερικής κατάφεραν να ξεπεράσουν αυτό το πρόβλημα ψαλιδίζοντας κάθετα στην άκρη του δέρματος ανά διαστήματα. Δημιούργησαν έτσι κρόσσια που εμπόδιζαν το δέρμα να στρέφεται προς τα μέσα αλλά κάθε τμήμα περιστρεφόταν ελαφρά μόνο γύρω απ' τον εαυτό του.
Τα κρόσσια που συναντάμε σε πολλά υφάσματα ήταν απλά το στημόνι (τμήμα της ύφανσης από τον αργαλειό) το οποίο εμπόδιζε το υφαντό να ξεφτίσει. Συνήθως δενόταν σε κόμπους ανά τμήματα δίνοντας μεγαλύτερη αντοχή αλλά και διακοσμώντας την άκρη του υφάσματος.
Αργότερα όταν άλλοι τρόποι έδωσαν λύση στο πρόβλημα, ξεχάστηκε η χρηστική αξία και έμεινε η διακοσμητική συνήθεια.
Από την αρχαιότητα συναντάμε αργαλειούς διαφόρων τύπων σε όλες τις γνωστές φυλές. Αποτυπώματα πλεγμένων ινών σε πηλό και μάλλιστα με διάφορα είδη ύφανσης, πράγμα που αποδυκνείει χρήση αργαλειού, βρέθηκαν στην Τσεχία και χρονολογούνται 27.000 ετών. Οι παραλλαγές των αργαλειών σε όλο τοον κόσμο είναι πολλές, ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες και το πολιτιστικό επίπεδο του κάθε λαού. Σύντομα εκτός από την χρηστική ανάγκη παραγωγής υφάσματος περάσανε στην καλλιτεχνική διακόσμηση του υφάσματος με σχέδια, διάφορες παραστάσεις, τοπία, ακόμα και πορτρέτα.
 |
| Αργαλειός που η σχεδίασή του είναι κοινή σε πολλά μέρη του κόσμου. Χρησιμοποιούσε το ίδιο βασικό σχέδιο προσαρμοσμένο πάντα στα τοπικά υλικά κατασκευής. |
Ο Όμηρος αναφέρεται σε ευρεία χρήση του κάθετου αργαλειού στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην καλλιτεχνική απεικόνιση παραστάσεων στα υφάσματα που οι τεχνίτριες πετύχαιναν με την ειδική πολύπλοκη ύφανση.
Όμως οι αργαλειοί για την ύφανση στο Περού έχουνε καταπληκτική ομοιότητα με τους αντίστοιχους Αιγυπτιακούς αποτελούμενοι από 11 όμοια τμήματα! Απλή σύμπτωση ή μήπως πολιτιστική επαφή με άγνωστους σε μας τρόπους;
Ο πιο συνηθισμένος τύπος αργαλειού σήμερα στην Ελλάδα, είναι ο οριζόντιος και χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα με μικρές αλλαγές σε μοντέλα συνήθως για μία υφάντρα. Έχουν βρεθεί και παλιότεροι κάθετου τύπου σχεδόν όπως τους περιγράφει και ο Όμηρος. Ήταν αρκετά πιο απλοί κατασκευαστικά αλλά αρκετά πιο δύσκολοι στην χρήση και κατά συνέπεια πιο αργοί στην παραγωγή του υφάσματος.
Παρόλα αυτά και οι κάθετοι αργαλειοί χρησιμοποιούνται με μεγάλη επιτυχία μέχρι και σήμερα στην κατασκευή χαλιών. Συνήθως κατασκευάζονται σε μεγάλες διαστάσεις δίνοντας την δυνατότητα να δουλεύουν σ' αυτόν ταυτόχρονα τρείς - τέσσερις ή και περισσότερες υφάντρες.
για περισσότερα: στο http://custance.org/noah/ch3t.html
Το Παράκας είναι μια περιοχή του Περού σχετικά κοντά στην περιβόητη απ' τις ζωγραφιές της κοιλάδα Νάζκα. Σε τάφους που βρέθηκαν στην περιοχή υπήρχαν υφάσματα με 28 μέτρα μήκος και 6 μέτρα πλάτος. Τα υφάσματα αυτά ήταν μονοκόμματα και χρησίμευαν για περιτύλιγμα του νεκρού. Η ύφανση του υφάσματος γινόταν χωρίς να υπάρχει στο νήμα του ο παραμικρός κόμπος τιμώντας με την τελειότητα του υφάσματος τον νεκρό!
Καταλαβαίνετε φαντάζομαι τόσο το μέγεθος του αργαλειού που απαιτούταν για τέτοιο ύφασμα όσο και την δυσκολία του χειρισμού του... Αν όχι ρωτήστε στην σύγχρονη αγορά μας για ύφασμα παρόμοιων διαστάσεων!
Τα περιβόητα μεταξωτά κινέζικα υφάσματα εξακολουθούν να εκπλήτουν μέχρι και σήμερα με την ποιότητα και την λεπτότητά τους. Το μετάξι ήταν ήδη γνωστό στην Ελλάδα του 5ου π.Χ. αιώνα. Έχει βρεθεί μετάξι σε σαρκοφάγο στον Κεραμεικό των Αθηνών, που πιστεύεται ότι άνηκε στην οικογένεια του Αλκιβιάδη. Οι εμπορικοί δρόμοι ήταν ανοιχτοί επιτρέποντας την μεταφορά του μεταξιού μέχρι και βόρεια από τις 'Αλπεις την ίδια χρονική περίοδο.
 |
| μηχάνημα στριψίματος και περιέλιξης νήματος |
Κοντά στο 6.000 π.Χ. ο Πλίνιος αναφέρει ότι ο βασιλιάς 'Aμασις έστειλε στον Λίνδο κάποιο ένδυμα που κάθε κλωστή του αποτελούταν από 360 μικρότερες κλωστές υφασμένες μεταξύ τους.
Οι λινές γάζες που χρησιμοποιούσαν οι Αιγύπτιοι στην ταρίχευση είχαν και θαυμάσια ποιότητα αλλά και πολλές φορές ήταν μονοκόμματες σε μήκος μέχρι και χιλίων γυαρδών! Εκτός αυτού ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί ο άψογος τρόπος με τον οποίον ήταν τοποθετημένες στην κάθε μούμια. Όσοι έχετε δοκιμάσει να τυλίξετε μια ιατρική γάζα σήμερα μάλλον θα καταλαβαίνεται ότι δεν είναι πάντα τόσο απλό όσο φαίνεται...
 |
| όστρακο πορφύρας |
Διάσημη μέχρι τις μέρες μας σαν χρωστική ουσία για βαφή υφασμάτων παραμένει η πορφύρα. Προέρχεται από ένα όστρακο (μύριξ) που με κατάλληλη επεξεργασία κατάφερνε και έδινε το ανεξίτηλο κόκκινο χρώμα. Φυσικά η αυξημένη δυσκολία παραγωγής της συνδυασμένη με την δυσκολία συλλογής αλλά και την σπανιότητα του οστράκου, έκανε την βαφή πανάκριβη και μόνο επίσημα ενδύματα ευγενών και αυτοκρατόρων είχαν τέτοια βαφή. Λέγεται ότι η παραγωγή της βαφής ξεκίνησε από την Τύρο αλλά σύντομα διαδόθηκε σχεδόν σε όλη την ανατολική μεσόγειο. Σε ανασκαφές Νοτιοανατολικά της Ακρόπολης της Αθήνας βρέθηκαν σωροί από τέτοια κοχύλια οπότε προφανώς εκεί υπήρχε εργαστήριο επεξεργασίας πορφύρας.
Στο αρχαίο Περού βρήκαν έναν αρκετά έξυπνο τρόπο για παραγωγή ανεξίτηλων νημάτων. Τα φυτά από τα οποία θα έβγαζαν τις ίνες για την παραγωγή των νημάτων φρόντιζαν να τα ποτίζουν διαρκώς μέ διάλυμα νερού και του επιθυμητού χρώματος. Με αυτό τον τρόπο το χρώμα των ινών του φυτού ήταν πολύ ανθεκτικότερο από άλλο το οποίο βαφόταν σαν έτοιμη ίνα.
 |
| ίνες αμιάντου |
Ενδιαφέρουσα περίπτωση αποτελούν κάποια άκαυστα υφάσματα που δεν πλένονταν αλλά ριχνόταν στην φωτιά για να καθαριστούν! O αμίαντος νομίζω ότι έχει δώσει στους σύγχρονους κατασκευαστές παρόμοιες ικανότητες.
Κάτι παρόμοιο όμως με επεξεργασία ινών από πέτρα στην Κάρυστο περιγράφει τόσο ο Πλούταρχος όσο και ο Παυσανίας στο έργο του «Αττικά». Οι τεχνίτες της Καρύστου χρησιμοποιούσαν ίνες από συγκεκριμένου τύπου πέτρες για να φτιάχνουν άκαυστα φυτίλια για λυχνάρια, αλλά δεν αναφέρεται αν είχαν φτιάξει και μεγαλύτερα σκοινιά ή υφάσματα. Ο αμίαντος και οι ποικιλίες του βρίσκονται σε πολλά μέρη της Γης και ήταν γνωστός στον Διοσκουρίδη και τον Πλίνιο. Κοιτάσματα αμιάντου στην Ελλάδα αναφέρονται στην 'Ανδρο, Εύβοια, Ανάφη, Μακεδονία, Σάμο και Αττική (Καισαριανή).
Η αδιαβροχοποίηση υφασμάτων αλλά και οτιδήποτε άλλου σκεύους ήταν ένα πρόβλημα που έγιναν προσπάθειες να λυθεί από πολύ παλιά. Χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές λίπος ζώων το οποίο επαλειφόταν σε ότι ήθελε στεγανοποίηση. Με την βοήθεια ζέστης από φωτιά (και αργότερα με σιδέρωμα) το λίπος εισχωρούσε στο ύφασμα καλύτερα εμποτίζοντας τις ίνες και αδιαβροχοποιώντας τες. Με τον ίδιο τρόπο βελτίωναν και την στεγανότητα των παπουτσιών τους σε ραφές κλπ. Η ίδια βασική μέθοδος χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα για συντήρηση και αδιαβροχοποίηση κυρίως δερμάτινων προϊόντων.
Οι ινδιάνοι της Νότιας Αμερικής χρησιμοποιούσαν λάστιχο από δένδρα που με την βοήθεια κάποιου άγνωστου πια φυτικού υγρού το σκλήραιναν και αποκτούσαν από αδιάβροχα παπούτσια μέχρι αδιάβροχα ρούχα. Με παρόμοιο τρόπο έφτιαχναν και αδιάβροχα παγούρια αλλά και μπάλες για παιχνίδια.
Κατά την αποθήκευση των υφασμάτων πέρα από την υγρασία που σύντομα έμαθαν να αποφεύγουν με καλά αεριζόμενα σημεία αποθήκευσης, πολλές φορές υπήρξε πρόβλημα και με έντομα ή μικρά τρωκτικά που έβλεπαν τα υφάσματα σαν εναλλακτική τροφή τους! Για να αποφύγουν τέτοια προβλήματα χρησιμοποίησαν από παλιά φυτά με έντονη μυρωδιά που δεν τα πλησίαζαν εύκολα τα επίφοβα έντομα. Η λεβάντα και ο βασιλικός είναι τα πιο γνωστά απ' αυτά.
Τα περισσότερα ρούχα είναι σχεδιασμένα για να προσφέρουν και μόνωση. Τα καλύτερα του είδους τους φτιάχτηκαν από τους Εσκιμώους. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες βέβαια τους ώθησαν να γίνουν οι καλύτεροι στο είδος τους. Γάντια, σκούφοι και μπότες που ενώνονται με τα ρούχα και ρούχα με μονωμένες ραφές ήταν σχεδόν ενδυματολογικοί κανόνες τους. Λέγεται ότι μέχρι και σήμερα τα ρούχα τους είναι ισάξια ή και καλύτερα σε μόνωση από τα καλύτερα μοντέρνα βιομηχανικά αντίστοιχα ρούχα.
Στην έρημο Γκόμπι το 1959 βρέθηκε σε ένα βράχο το αποτύπωμα μίας μπότας Νο 43. Τουλάχιστον αυτό είναι το σχήμα που ταιριάζει σε κάτι γνωστό σήμερα. Αν το αποτύπωμα δημιουργήθηκε όταν ο βράχος ήταν ακόμη μαλακή άμμος τότε κάποιος με μπότες έκανε βόλτες εκεί πριν 2.000.000 χρόνια!
 |
| απολιθωμένο πάτημα κατσαρίδας |
Αυτό που πιθανώς είναι το αρχαιότερο γνωστό ως σήμερα αποτύπωμα παπουτσιού βρέθηκε τον Ιούνιο του 1968 από τον William J. Meister, ερασιτέχνη συλλέκτη απολιθωμάτων.
Μέχρι στιγμής εκτιμάται η ηλικία του μεταξύ 300 και 600 εκατομμυρίων ετών και πρόκειται για αποτύπωμα ποδιού που πατάει ένα τριλοβίτη! Το εκπληκτικό είναι ότι το πόδι φοράει σανδάλι.
Ο Meister έκανε την εκπληκτική αυτή ανακάλυψη το 1968 στο Antelope Spring, 43 μίλια νότια του Delta, στην Utah. Συνοδευόταν από την γυναίκα του και τις δύο κόρες του. Είχαν ήδη βρει αρκετά μικρά απολιθώματα τριλοβιτών όταν ο Meister χώρισε στα δύο ένα βράχο πάχους δύο ιντσών με το σφυρί του και ανακάλυψε αυτό το εκπληκτικό απολίθωμα.
Ο βράχος χώρισε στα δύο «σαν βιβλίο» αποκαλύπτοντας το απολίθωμα ενός ανθρώπινου ποδιού με τριλοβίτες δεξιά του αποτυπώματος. Το έτερον ήμισυ του βράχου έχει δημιουργήσει ένα τέλειο εκμαγείο του αποτυπώματος.
Το σανδάλι είναι μεγέθους 25 εκατοστών στο μήκος και 7,6 στο πλάτος. Θεωρείται ότι οι άνθρωποι εμφανίστηκαν μεταξύ 1 και 2 εκατομμύρια χρόνια πριν και χρησιμοποίησαν υποδήματα μόλις πριν λίγες χιλιάδες χρόνια. Το σανδάλι έχει μάλιστα και υπερυψωμένη φτέρνα (τακούνι;!).
Τον Ιούλιο του 1968 το Antelope Spring εξετάστηκε από τον δόκτορα Clifford Burdick, γεωλόγο από το Tucson της Αριζόνα. Αυτός βρήκε άλλο ένα αποτύπωμα ...παιδικό αυτή τη φορά. «Το αποτύπωμα, γράφει, είναι περίπου έξι ιντσών, με τα δάχτυλα σε διάταση σαν το παιδί να μην είχε ξαναφορέσει παπούτσια. Δεν υπάρχει καμάρα και το μεγάλο δάχτυλο δεν είναι τονισμένο».
Ο βράχος είχε σχηματίσει μια ρωγμή κατά μήκος των μπροστινών δαχτύλων του αποτυπώματος πριν αυτό βρεθεί. Σε εγκάρσια τομή η δομή του βράχου αποκαλύπτει επίπεδες στρώσεις οι οποίες είναι βαθουλωμένες στα σημεία που τις πάτησε το πόδι, προφανώς από το βάρος.
Τον Αύγουστο του 1968 ο κύριος Dean Bitter, εκπαιδευτικός στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα του Salt Lake, ανακοίνωσε ότι βρήκε άλλα δύο αποτυπώματα σανδαλιών ή παπουτσιών στην ίδια περιοχή. Σύμφωνα με τον δόκτωρ Cook, σε αυτή την περίπτωση οι τριλοβίτες την γλίτωσαν αλλά ένας μικρός βρέθηκε στον ίδιο βράχο κοντά στο αποτύπωμα δείχνοντας ότι τριλοβίτης και αποτύπωμα απολιθώθηκαν την ίδια εποχή.
περισσότερα: Bible-Science Newsletter, August-September 1969; Creation Research Society Quarterly, December 1968
 |
 |