Tekst przyję
ty przez Synod na sesji w Warszawie dnia 5 maja 1991.
PRAWO WEWNĘTRZNE
KOŚCIOŁA EWANGELICKO-REFORMOWANEGO
W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
WSTĘP
Wszechmocny Bóg, Ojciec, Stwórca nieba i ziemi, który panuje nad wszystkim, co istnieje, posłał swego jedynego Syna, Jezusa Chrystusa, jako Zbawcę grzesznego stworzenia. On to mocą Ducha Świętego wybiera spośród całej ludzkości swój Kościół i rządzi nim jako jedyny Pan i Głowa.
Kościół Ewangelicki, według Słowa Bożego Reformowany, jest cząstką Kościoła Powszechnego, powołanego przez Jezusa Chrystusa. Pragnie on dochować wierności Słowu Bożemu, dlatego poddał się reformie, której proces nieustannie trwa w Kościele Bożym, ujawniając się we właściwym czasie przez działalność reformatorów, wśród których
do najwybitniejszych zaliczamy Jana Husa, Marcina Lutra, Ulryka Zwingliego, Jana Kalwina i Jana Łaskiego.Wspólnota wierzących, tworząca Kościół Ewangelicko-Reformowany w Polsce, wyznaje, że Pismo Święte, to jest księgi kanoniczne Starego i Nowego Testamentu, są jedyną podstawą wiary i normą życia. Wraz z całym Kościołem Powszechnym przyjmuje apostolskie, niceano-konstantynopolitanskie i atanazjańskie wyznanie wiary. Uznaje, że wykład zasad wiary został systematycznie przedstawiony w Drugiej Konfesji Helw
eckiej (1566), w Katechizmie Heidelberskim (1563) i w Konfesji Sandomierskiej (1570). Za wzór formy nabożeństwa i innych posług religijnych uznaje Agendę Gdańską (1637).Rozdział 1 - POSTANOWIENIA OGÓLNE
Art. 1
Wszyscy, którzy zostali ochrzczeni, uznają sformułowane we wstępie zasady i wyrazili wole przynależności, tworzą Kościół Ewangelicko-Reformowany w Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 2
Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP, zwany też Jednotą Ewangelicko - Reformowaną, dziedziczy tradycje Jednot staropo
lskich i Jednoty Braci Czeskich.Art. 3
Ustrój Kościoła opiera sie na zasadach synodalno - prezbiterialnych:
Art. 4
W Kościele przestrzega się następujących zasad ustrojowych:
Art. 5
Przy podejmowaniu uchwal przestrzega się następujących zasad:
Art. 6
Każdy członek Kościoła obowiązany jest moralnie do:
Art. 7
Kościół Ewangelicko-Reformowany w Polsce utrzymuje braterskie więzi z rodziną reformowaną na całym świecie, głównie za pośrednictwem Światowego Aliansu Kościołów Reformowanych.
Art. 8
Postanowienia Ugody Sandomierskiej (1570), ustalają braterstwo i współpracę między ewangelikami wyznania reformowanego i luterańskiego, co zostało potwierdzone przez Synody obydwu Kościołów (1970).
Braterstwo i współpraca między ewangelikami wyznania reformowanego i metodystycznego zostały przyjęte i ogłoszone przez Synod Ewangelicko-Reformowany i przez Konferencję Doroczną Ewangelicko-Metodystyczną (1990).
Art. 9
W ramach Konstytucji i ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Kościół Ewangelicko - Reformowany rządzi się samodzielnie i przyjmuje niniejsze Prawo Wewnętrzne za podstawę swej działalności.
Szczegółowe zasady organizacji i funkcjonowania określają regulaminy.
Art. 10
Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP ma osobowość prawną.
Działania prawne w imieniu Kościoła mogą być dokonywane przez prezesa konsystorza lub biskupa. Pozostali członkowie konsystorza mogą podejmować działania prawne na podstawie pisemnego upoważnienia, opatrzonego pieczęcią i podpisem prezesa lub biskupa.
Rozdział 2 - PARAFIA
Art. 11
Parafia jest podstawową jednostką organizacyjną Kościoła, określoną terytorialnie, przyjętą do Jednoty na podstawie decyzji Synodu, posiadającą siedzibę i właściwą strukturę.
Ogół osób należących do parafii tworzy zbór.
Art. 12
Parafia ma osobowość prawną.
Działania prawne w imieniu parafii mogą być dokonywane przez:
Art. 13
Parafie w swej działalności pogłębiają więź łącząca całą Jednotę, przestrzegają przepisów Prawa Wewnętrzne
go, uchwal Synodu i regulaminu parafii.Art. 14
Każda parafia powinna zaspokajać potrzeby duchowe i materialne zboru własnymi środkami. Potrzeby materialne pokrywa z przychodów uzyskiwanych ze swego majątku, ze składek, ofiar,
darowizn oraz innych wpływó
w dokonywanych na jej rzecz.Parafia ma, w zakresie ustalonym przez Synod, obowiązek świadczeń materialnych na rzecz całego Kościoła. W miarę swych możliwości parafie powinny udzielać sobie wzajemnie pomocy.
Art. 15
Parafia powinna zagwarantować członkom zboru opiekę duszpasterska oraz możliwość korzystania z wszelkich posług religijnych, a w miarę możliwości finansowych również pomoc materialną członkom zboru, którzy jej potrzebują.
Art. 16
Do Kościoła mogą być przyjęte parafie i osoby, które nie są wyznania ewangelicko - reformowanego, ale zasady ich wiary nie stoją w sprzeczności z tym wyznaniem.
O przyjęciu takiej parafii decyduje Synod na wniosek konsystorza.
O przyjęciu takiej osoby decyduje kolegium kościelne na wniosek duchownego.
Art. 17
Czynn
e prawo wyborcze i prawo głosu w sprawach parafii mają pełnoletni, konfirmowani członkowie zboru, którzy opłacają składkę parafialną, chyba że zostali z tego obowiązku zwolnieni przez kolegium kościelne.Art. 18
Bierne prawo wyborcze przysługuje członkom zboru, którzy mają czynne prawo wyborcze i ukończyli 21 lat.
Art. 19
O sprawach parafii decyduje Ogólne Zgromadzenie Członków Zboru. Stanowi je ogół członków zboru, posiadających czynne prawo wyborcze.
Ogólne Zgromadzenie zbiera się co najmniej raz do roku. Ponadto należy je zwołać z inicjatywy kolegium kościelnego, konsystorza, bądź na żądanie określonej regulaminem parafii części członków zboru.
Zgromadzenie jest uprawnione do podejmowania uchwal bez względu na liczbę uczestników, jeśli zostało ogłoszone w czasie trzech kolejnych nabożeństw niedzielnych, lub korespondencyjnie na trzy tygodnie przed terminem.
Art. 20
Do kompetencji Ogólnego Zgromadzenia należy w szczególności:
Art. 21
Uchwały Ogólnego Zgromadzenia w sprawach:
Zatwierdzenia wymagają także te uchwały, których realizacja przekracza możliwości finansowe parafii oraz coroczne preliminarze parafii dotowanych z budżetu konsystorza.
Art. 22
Kolegium kościelne, czyli rada starszych zboru, jest organem wykonawczym Ogólnego Zgromadzenia i składa sie z:
Kadencja kolegium kościelnego trwa trzy lata.
Kolegium kościelne ma prawo dokooptowania do swego składu innych duchownych pracujących na terenie parafii.
Art. 23
Ogólne Zgromadzenie wybiera prezesa, a następnie członków kolegium kościelnego. Za wybranego uważa się kandydata, który otrzymał bezwzględną większość ważnie oddanych głosów.
Członkami kolegium kościelnego zostają kandydaci, którzy otrzymali zwykłą większość ważnie oddanych głosów.
Art. 24
Świecki członek kolegium może być zatrudniony na płatnym etacie parafii za zgodą Ogólnego Zgromadzenia.
Art. 25
Do ważności uchwał kolegium kościelnego wymagana jest obecność więcej niż połowy liczby członków na posiedzeniu protokołowanym. Uchwały kolegium zapadają bezwzględną większością głosów. Posiedzenie kolegium zwołuje się nie rzadziej niż raz na kwartał oraz w każdej chwili na żądanie 1/3 liczby członków kolegium.
Art. 26
Do zadań kolegium kościelnego należy:
Art. 27
W wyjątkowych sytuacjach, gdy parafia nie ma ani proboszcza, ani mieszkającego na terenie parafii administratora, konsystorz może na wniosek kolegium powołać pracownika świeckiego
do prowadzenia prac administracyjnych.
Art. 28
Komisja rewizyjna składa się z co najmniej trzech osób spoza grona członków kolegium kościelnego. Jej kade
ncja trwa trzy lata.Do kompetencji komisji należy kontrola ogólnej pracy parafii, gospodarki, rachunkowości, stanu kasy oraz przygotowanie listy kandydatów do kolegium kościelnego. Ze swych czynności składa raz do roku pisemne sprawozdanie na Ogólnym Zgromadzeniu Członków Zboru. Przysługuje jej także prawo dokonywania doraźnych kontroli.
Przewodniczący komisji może uczestniczyć, bez głosu stanowiącego, w zebraniach kolegium kościelnego.
Rozdział 3 - SYNOD
Art. 29
Synod Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym zgromadzeniem przedstawicieli całej Jednoty, powołanym do decydowania w sprawach jej dotyczących, wyrażającym wspólnotę w wierze i miłości wszystkich zborów oraz współwyznawców w diasporze. Uchwały Synodu są
wiążące dla całej Jednoty.Art. 30
Synod tworzą członkowie Kościoła, którzy przybyli na sesje i wpisali się na listę uczestników. Przysługuje im glos stanowiący lub doradczy.
Członkami Synodu z głosem stanowiącym są:
1. delegaci parafii i diaspory w liczbie jeden delegat na pięćdziesięciu członków zboru; ośrodki mniejsze delegują po jednym delegacie,
2. wszyscy ordynowani duchowni czynni w Jednocie,
3. prezesi kolegiów kościelnych,
4. członkowie konsystorza i ich zastę
pcy, oraz5. członkowie prezydium Synodu i synodalnej komisji rewizyjnej.
Członkami Synodu z głosem doradczym są pozostali uczestnicy sesji.
Prezes Synodu ma prawo zaprosić gości z poza Kościoła, którzy jednak nie są członkami Synodu.
Art. 31
Do kompeten
cji Synodu należy w szczególności:Art. 32
W dziedzinie zarządzania Jednotą
Synod:Art. 33
Synod, którego kadencja trwa trzy lata, obraduje na sesjach zwyczajnych - dorocznych - lub nadzwyczajnych.
Sesję zwyczajną zwołuje prezes w terminie i miejscu ustalonym na poprzedniej sesji. Sesję nadzwyczajną zwołuje się na mocy uchwały Synodu, Prezydium Synodu lub na żądanie 1/4 członków Synodu z głosem stanowiącym.
Art. 34
Na ostatniej sesji mijającej kadencji spośród świeckich członków Synodu wybiera się prezesa na następną kadencję.
Uczestniczy on w przygotowaniu następnej sesji i obejmuje urzędowanie z chwilą jej rozpoczęcia.
Art. 35
Na pierwszej sesji wybiera się prezydium Synodu; spośród świeckich członków sekretarza i jego zastępcę, zaś spośród duchownych notariusza i jego zastępcę. Biskup z urzędu wchodzi w skład prezydium ja
ko wiceprezes Synodu.Kandydatów do prezydium zgłasza Konsystorz. Prawo ich zgłaszania mają również członkowie Synodu z głosem stanowiącym.
Art. 36
Na pierwszej sesji Synod wybiera na okres swej kadencji synodalną komisję rewizyjną; najpierw przewodniczącego, a następnie dwóch członków i dwóch zastępców. Przewodniczący komisji może uczestniczyć z głosem doradczym w zebraniach konsystorza.
Zadaniem komisji jest kontrola merytorycznej i finansowej działalności konsystorza. Komisja ma prawo dokonywania kontroli doraźnych. Sprawozdanie ze swej działalności składa Synodowi na dorocznej sesji zwyczajnej.
W skład komisji nie może wchodzić członek konsystorza.
Art. 37
Na podstawie uchwały Synodu prezes zarządza obrady przy udziale wyłącznie członków z głosem stanowiącym.
Art. 38
Głosowanie we wszystkich sprawach z wyjątkiem wyborów jest jawne. Prezes może, a na wniosek pięciu członków Synodu z głosem stanowiącym musi, zarządzić głosowanie tajne.
Art. 39
Uchwały są ważne, jeżeli w obradach uczestniczy bezwzględna większość liczby członków Synodu z głosem stanowiącym.
Art. 40
W wyborach biskupa, prezesa Synodu i prezesa konsystorza wybrany zostaje kandydat, który otrzyma ponad polowę ważnych głosów.
Art. 41
Synod wybiera prezesa konsystorza, a następnie radców, spośród kandydatów przedstawionych przez prezydium Synodu, na podstawie propozycji parafii, ustępującego konsystorza, konferencji duchownych lub członków Synodu z głosem stanowiącym.
Kandydatury powinny być zgłoszone do prezydium Synodu najpóźniej na miesią
c przed wyborami.Art. 42
Obrady Synodu toczą się według porządku uprzednio przygotowanego przez prezydium Synodu, uzgodnionego z Konsystorzem i przyjętego przez Synod.
Art. 43
Szczegółowe przepisy dotyczące zwoływania i obradowania Syn
odu zawiera regulamin.Rozdział 4 - KONSYSTORZ
Art. 44
Konsystorz jest organem wykonawczym Synodu. W jego skład wchodzi pięciu członków: prezes, osoba świecka, biskup jako wiceprezes, radca duchowny i dwóch radców świeckich.
Zastępcy radców, jeden duchowny i dwóch świeckich, mogą zostać powołani do pracy w konsystorzu na podstawie jego uchwały.
Art. 45
Kadencja konsystorza trwa trzy lata i wygasa z chwilą przekazania agend.
Art. 46
Funkcja prezesa lub radcy konsystorza może być pełniona przez tę samą osobę najwyżej przez trzy kolejne kadencje.
Wprowadzenie w urząd członków konsystorza przez biskupa odbywa się na nabożeństwie. Przekazania agend nowemu konsystorzowi dokonuje prezes Synodu.
Art. 47
Zebrania konsystorza zwołuje, układa ich porządek i przewodniczy im prezes, bądź w jego zastępstwie wiceprezes.
W razie braku jednomyślności uchwały zapadają zwykłą większością głosów, zaś przy równej liczbie decyduje glos przewodniczącego. Decyzje podejmowane są wyłącznie na zebraniach protokoło
wanych.Art. 48
Do kompetencji i obowiązków konsystorza należy:
Art. 49
Konsystorz spraw
uje nadzór nad działalnością wszystkich osób powołanych do pełnienia funkcji w społeczności kościelnej, z wyjątkiem członków Synodu z głosem stanowiącym. W przypadkustwierdzenia zaniedbań lub uchybień podejmuje stosowne uchwały do zawieszenia w czynnościach włącznie. Na miejsce osoby zawieszonej w funkcjach mianuje zastępcę na okres nie dłuższy niż rok.
Art. 50
Regulamin uchwalony przez Synod określa szczegółowy tryb prac konsystorza.
Rozdział 5 - DUCHOWNI
Art. 51
Duchownym może być osoba wyznania ewangelicko-reformowanego, która po ukończeniu akademickich studiów teologicznych, odbyciu przepisanego stażu i złożeniu pierwszego egzaminu konsystorskiego została ordynowana według formy wskazanej w agendzie.
Art. 52
Wszyscy duchowni bez względu na zajmowane stanowisko są sobie równi i używają tytułu księdza.
Art. 53
Do podstawowych obowiązków duchownego należy głoszenie prawdy Bożej, zawartej w Piśmie Świętym, usługiwanie sakramentami, pełnienie służby religijnej według zasad wyznania ewangelicko - reformowanego i udzielanie lekcji religii. Powinien on słowem i czynem nauczać i umacniać w wierze przede wszystkim swoich współwyznawców oraz otaczać ich opieką duszpasterską.
Art. 54
Przy spełnianiu swych obowiązków duchowny powinien trzymać się przepisów niniejszego prawa, uchwal Synodu i regulaminów kościelnych.
Art. 55
Duchowny po ordynacji obejmuje stanowisko wikariusza w parafii wyznaczonej przez konsystorz i pracuje pod kierunkiem proboszcza lub administratora. Okres wikariatu trwa co najmniej dwa lata.
Po odbyciu wikariatu i złożeniu drugiego egzaminu konsystorskiego duchowny może ubiegać się o stanowisko proboszcza.Art. 56
Proboszcza wybiera i odwołuje Ogólne Zgromadzenie Członków Zboru. Jego kadencja trwa dziesięć lat. Wybór ponowny jest dopuszczalny. Szczegółowy zakres praw i obowiązków określa
wokacja.
Art. 57
W parafii pozbawionej proboszcza konsystorz w porozumieniu z kolegium powołuje administratora na czas określony, nie dłuższy niż trzy lata przy czym określa jego prawa i obowiązki.
Art. 58
Konsystorz na wniosek kolegium kościelnego może powołać diakona, do którego podstawowych obowiązków należy organizowanie i sprawowanie opieki nad osobami ubogimi, bezradnymi, chorymi i samotnymi, może ordynować osobę, która zyskała odpowiednie przygotowanie teologiczne i specjalistyczne, na urząd diakona. Warunki ordynacji i uprawnienia diakona określa odrębna uchwala Synodu.
Art. 59
Na wniosek kolegium kościelnego konsystorz może powołać kaznodzieję świeckiego, określając zakres jego praw i obowiązków. Powinien on przejść odpowiednie przeszkolenie i zdać egzamin przed konsystorzem, po czym może być przez biskupa wprowadzony w urząd.
Art. 60
Jeden z duchownych, który jest proboszczem od co najmniej pięciu lat, cieszy się autorytetem duchowym i moralnym w Jednocie, drogą wyborów obejmuje urząd superintendenta.
Przysługuje mu tytuł biskupa.
Synod może odstąpić od warunku stażu na stanowisku proboszcza odrębną uchwałą.
Art.61
Wyboru na dziesięcioletnią kadencję dokonuje Synod spośród co najmniej dwóch kandydatów przedstawionych przez konferencję duchownych i przez parafie. Wybór ponowny jest dopuszczalny.
Superintendent może być w dalszym ciągu proboszczem swej parafii.
Duchowny wyznaczony przez Synod wprowadza wybranego biskupa
w urząd podczas nabożeństwa.Art. 62
Biskup powinien pod każdym względem przyświecać wszystkim duchownym i świeckim członkom Kościoła dobrym przykładem i okazywać gorliwość w sprawach Kościoła. Do jego podstawowych obowiązków należy czuwanie, aby:
Art. 63
Do obowiązków biskupa należy również:
Art. 64
Za działalność w Kościele biskup odpowiada jedynie przed Synodem.
Art. 65
Zastępcą biskupa jest z urzędu radca duchowny konsystorza, który sprawuje tę funkcję zwłaszcza w razie choroby lub dłuższej nieobecności biskupa. W przypadku jego rezygnacji lub śmierci zastępstwo trwa do chwili dokonania wyboru przez Synod.
Art 66
Biskup systematycznie, co najmniej
cztery razy w roku zwołuje konferencję duchownych, w której biorą udział wszyscy duchowni. Zadaniem konferencji jest:Art. 67
Duchown
y, który wypacza zasady wyznania lub postępowaniem uwłacza godności swego powołania, może być skreślony z listy duchownych przez Synod na wniosek konsystorza.Rozdział 6 ZMIANA PRAWA
Art. 68
Zmiany w regulaminie parafii dokonywane są przez Ogólne Zgromadzenie uchwałą powziętą kwalifikowana większością 2/3 głosów.
Zmiany w regulaminach ogólnokościelnych uchwala Synod kwalifikowaną większością 2/3 głosów.
Art. 69
Synod uchwala zmiany, wprowadza uzupełnienia lub przyjmuje nowe Prawo Wewnętrzne na co najmniej dwóch dorocznych sesjach. Podczas pierwszej dorocznej sesji Synod większością
kwalifikowaną 2/3 głosów przy obecności 3/4 liczby członków z głosem stanowiącym podejmuje uchwałę o konieczności dokonania zmian. Na następnej dorocznej sesji w takim samym trybie może uchwalić zmiany.
Art. 70
Postanowienia niniejszego Prawa wchodzą w życie od 1 września 1991 roku.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
Niniejszy tekst Prawa Wewnętrznego, przyjęty przez Synod na sesji dorocznej 5 maja 1991, został zweryfikowany przez synodalną komisję prawa na posiedzeniu w Warszawie 21 maja 1991.
Podczas sesji Synodu Kościoła Ewangelicko - Reformowanego w RP w maju 1998 roku przewidziane jest zatwierdzenie zmian omawianych po raz pierwszy w czasie sesji w roku 1997 w niektórych artykułach Prawa Wewnętrznego. Tekst z wprowadzonymi poprawkami dostępny będzie na tej stronie po jego ew. przyjęciu przez Synod.
Page last modified 1997-09-30