Aartsbisschop Edward Egan van New York keerde zich begin oktober tegen Amerikaanse militaire vergelding van de aanslagen van 11 september. Hij is van mening dat ‘wraak en vergelding niet de woorden zijn van beschaafde mensen en zeker niet van hen die zich beroepen op Jezus Christus’ (Trouw, 2 oktober). Medio september kwam de Nederlandse Raad van Kerken met een gelijkluidende verklaring. Prima, zou je zeggen, maar Willem Breedveld stoort zich in zijn column op de pagina Podium van 26 september aan die verklaring, met het argument dat ‘vergelding een noodzakelijk kwaad’ is en dat het ‘niet werkt Bin Laden keurig volgens de spelregels van het internationale recht op te pakken, arresteren en voor het gerecht te brengen’, zoals de Raad wil. Die ‘geweldloosheid’, zoals hij het noemt, zou na de aanslag op VS-ambassades in Oost-Afrika al zijn geprobeerd.

Breedveld vergeet te vermelden dat de VS in 1998 voor eigen rechter speelde door het afvuren van 75 Tomahawk-kruisraketten op Sudan en Afghanistan. Het tegendeel van een geweldloze benadering dus. Maar wraak en vergelding veroorzaken extra verbetenheid en versterken de geweldsspiraal, zoals we nu drie jaar later helaas ervaren. Jezus verwierp niet voor niets de methode van oog om oog, tand om tand. Verzoening en zelfcorrectie staan centraal in het evangelie. Net als Breedveld laat ook premier Blair een heel ander geluid horen. Op het terrein van binnenlandse politiek is laatstgenoemde risicomijdend, maar inzake het buitenland wil hij zich profileren als de sterke leider. Merkwaardig dat in tijden van geweldscrises sympathieke en gematigde mensen en niet in de laatste plaats christelijke politici plotseling opschuiven naar de conservatieve opstelling van pro-vergelding.

Zou dat nog te maken hebben met de al lang achterhaalde, autoritaire Romeinse (en door Paulus overgenomen) gezagsopvatting, dus dat ‘machthebbers’ - in de tijd van Rome bovendien zonder democratische sanctie - het ‘zwaard niet tevergeefs’ zouden dragen? Het Westen heeft macht, maar het is een illusie te denken dat veiligheid, zeker in geval van terreur, via geweld en vergelding kan worden bereikt.
____________
Dr J.P. Feddema is antropoloog, publicist en actief in de vredesbeweging en GroenLinks.