Blij was ik met de Trouw-column ‘Optreden Wilders en Jami past in straatje Bin Laden’ van Rob de Wijk (14 juli 2007). Zonder Bin Laden zou inderdaad “Theo van Gogh nog in leven zijn”. Bin Laden is met zijn geweldsideologie en polarisatie de nieuwe Lenin van deze tijd. Zorgelijk, ook omdat dit geweldsdenken behalve fysiek geweld ook geestelijke strijd creëert. Denken we maar aan het islamdebat. Maar vergeet De Wijk onze eigen rol in dat alles niet te veel? Net als tijdens de Koude Oorlog zijn er twee partijen in het geding, of anders gezegd is confrontatie immers een wederzijds proces. Behalve dat de Amerikanen Bin Laden vroeger als ‘een adder aan hun borst’ koesterden in zijn guerrilla tegen de Russen in Afghanistan, denk ik vooral aan hoe wij met het geweld in onszelf via het ‘collectief onbewuste’ het geweld in het groot voeden. Ook in onze keuze voor ‘geweld als conflictoplossing’, dat de laatste tijd in het klein en in het groot een sterk stijgende lijn vertoont ten koste van zelfbeheersing en geweldloze beslechting van conflicten. Het geweldsdenken van Bin Laden werkt inderdaad fataal uit, De Wijk heeft gelijk, maar als we eveneens polariserend en met dezelfde middelen daarop reageren, versterken we zijn geweldsideologie alleen maar.