Reacties?
Mail Hans Feddema:
feddema@wish.net
Klik hier om
artikelen per Email
te ontvangen
Koersen zionisten op oorlog met islam?
Hans Feddema
29 november 2003
Inleiding
Tussen 25 oktober en 29 november werd in Het Parool een uitvoerige discussie over zionisme gevoerd naar aanleiding een zin in een artikel van mij over de vraag hoe te reageren op ‘terrorisme’ (Het Parool, 16 oktober). Die zin luidde: “Strategisch en vanuit menselijke optiek is het zelfmoordgeweld van Hamas een af te wijzen reactie, maar anderzijds klinkt bij Hamas ook een schreeuw om gerechtigheid door, omdat Israël, ‘de eerlijk-delenresolutie’ van de VN ten spijt, nu al bijna 80 procent van het oorspronkelijke Palestina bezit en de bezetting van de rest gebruikt om zich ook van dit gebied steeds meer land toe te eigenen.”
Sam
de Leeuw, vice-voorzitter van de Federatie Nederlandse Zionisten, ging op
dat laatste niet in, maar reageerde in zijn artikel ‘Palestijns geweld al
vanaf 1885’ als volgt: “Dat impliceert dat Palestijnse terreur na 1947
ontstond en tegen Israël en niet tegen joden is gericht.” Hij voegt toe:
“Helaas, vanaf het begin van de joodse immigratie naar Palestina (1882)
zijn joden slachtoffer geweest van Palestijnse terreur, de eerste berichten
dateren van 1885, en in februari 1920 wordt de eerste jood gedood.” (Het Parool, 25 oktober.) Daarna werden onder meer botsingen van 1929
en 1936 gememoreerd, alles om aan te geven dat de huidige bezetting niet de
oorzaak van het felle Palestijnse verzet is, maar dat de Palestijnen zich
vanaf het begin met geweld tegen joden richtten ‘in weerwil van de
legitieme aanspraken van de joden op Palestina’. Wat het laatste aangaat,
wees De Leeuw onder meer op de Verklaring van 1917 van de Britse minister
Balfour om zionistische immigranten in Palestina een ‘home’ (thuis) te
gunnen, mochten de westerse geallieerden de oorlog winnen.
Het
was een lang artikel met veel bekende argumenten. Het gaf me de gelegenheid
meedenkend die argumenten historisch, volkenrechterlijk en ook op de
relevantie voor de actuele grote crisis te toetsen, en om mede in het licht
daarvan om introspectie te vragen inzake het zionisme, zonder meteen van
antisemitisme te worden beticht. Het volkenrecht geeft, om maar iets te
noemen, slechts een recht van terugkeer voor de nog levende vluchtelingen en
hun kinderen en niet voor latere generaties. Aldus verscheen mijn eveneens
prominent gebrachte reactie onder de kop ‘Is zionisme geen vergissing?’
(Het Parool, 1 november), waarvan de kern is samengevat in het eerste
artikel. Op dat stuk kwam vervolgens een reactie van twee kopstukken van de
Federatie van Nederlandse Zionisten, naast Sam de Leeuw nu ook van
voorzitter Dan Cohen onder de kop ‘Links zou pro-Israël moeten zijn’ (Het
Parool, 15 november). Zij spitsten hun verhaal toe op a) de goede
landbouwontwikkeling die het zionisme na 1900 bracht in het wat zij noemen
‘onderontwikkeld en achtergebleven Palestina’, b) een vasthouden aan
hun, zoals zij het noemen,
‘legitieme rechten’ op basis van de Balfour-verklaring van 1917 en
internationale verdragen na het uiteenvallen van het Ottomaanse Rijk in 1918
en c) de eenzijdigheid van de VN (gezien onder meer de
‘zionisme-is-racismeresolutie’) en voorts van ‘alle politieke
Palestijnse organisaties’, welke zich zouden kenmerken door
‘antisemitisme, militarisme, fanatisme, intolerantie en
vrouwendiscriminatie’.
Hierop
verscheen gisteren ten slotte mijn antwoord onder de kop ‘Zionisme wordt
een vloek’ (Het Parool, 29
november), waarin ik kort op hun argumenten inga. Alleen niet op de
‘zionisme-is-racismeresolutie’ van de VN, omdat daarvoor de ruimte
ontbrak en omdat ik zionisme op zich niet zie als racisme maar als
nationalisme, ook al bestaat er in het huidige Israël wel degelijk etnische
discriminatie.
Dat
tweede artikel tref u integraal hieronder aan, na het grotere eerste artikel
in een wat verkorte vorm. Beide gaan over de al of niet door propaganda
veroorzaakte diepere noties die bij de mensen niettemin sterk meespelen, als
het gaat om hun oordeelsvorming inzake het Israëlisch-Palestijnse conflict.
1
no
Als gandhiaan verwerp ik natuurlijk elke terreur, maar men mag anderzijds ook niet voorbijgaan aan de diepere wortel van het Palestijnse geweld, zoals vandaag de bezetting, het nederzettingen- en landjepikbeleid van Israël en de bouw van de ‘apartheidsmuur’. Als de Palestijnen die repressie niet gedwee over zich heen laten komen, is het dan niet een zwaktebod van zionisten uit woede daarover in de slachtofferrol te vluchten? In het tv-programma Zembla zei Hajo Meyer van Ander Joods Geluid terecht: “Wij joden hebben niet het monopolie op het lijden.”
De
Palestijnse reacties begonnen niet pas na 1948. De komst van kleine
aantallen zionistische kolonisten na 1900 riepen bij de Palestijnen al lang,
voordat Israël hen tot tweederangsburgers zou maken in eigen land, angst en
frustratie op. Het was toen bijvoorbeeld hun cultuur dat pachters meegingen
naar de nieuwe eigenaar en dan niet huis en grond hoefden te verlaten. Maar
bij de verkoop van land aan zionistische settlers
moest dat wel. Waren er niet ooit enkele Palestijnse dorpen waar nu Tel Aviv
ligt?
Het is hoe dan ook de vraag wat er schort aan het zionisme. Is het immers niet het zionisme zelf dat steeds weer Palestijns verzet oproept.?Een indicatie daarvan is ook dat eeuwenlang een kleine orthodox-joodse minderheid (van 3 a 4 procent) in Jeruzalem, Jaffa en Haifa in harmonie heeft samengeleefd met de Palestijnse meerderheid. Als dat na de komst van de settlers drastisch veranderde, kun je je afvragen of de zionisten van het eerste uur zich wellicht niet hebben vergist met hun droom om tweeduizend jaar geschiedenis terug te willen draaien. Vele zionisten wisten overigens niet eens dat Palestina bewoond was. Theodor Herzl, de vader van de idee, wist dat wel. Hij koos voor Uganda. Later ging hij akkoord met Palestina en bedacht als strategie de bezitters uit te kopen, ‘de landgoederen te onteigenen en de arme bevolking stiekem over de grens proberen te zetten’.
Vrienden
worden met je buren is bij een settlers-kolonisatie een eerste vereiste. De
zionistische pioniers deden precies het tegendeel. Ze voelden zich westers
en ‘beschaafd’ en gedroegen zich arrogant en koloniaal jegens de
autochtonen. De Russische jood Asher Ginzberg (1856-1927), die deze attitude
scherp veroordeelde, signaleert: “Onze broeders behandelen de Arabieren
vijandig en wreed, en scheppen daar nog over op ook, net als de slaaf die
koning is geworden.” (De Brug,
september 2003.) Vergeten wordt vaak ook dat de gezaghebbende joodse
politiekfilosoof Hannah Arendt later in 1944 krachtig stelling nam tegen een
joodse staat, die volgens haar ‘tot een onoverkomelijk joods-Palestijns
conflict’ zou leiden en die al spoedig zou ‘degeneren tot een kleine
oorlogsstam als Sparta. Het zal een catastrofe worden’ (De
Groene Amsterdammer, 3 augustus 2002).
Anders
dan Ben Goerion begreep zij, zeker in een tijd van dekolonisatie, dat het
stichten van een joodse staat, waarbij hoofdbewoners als vreemdeling in
eigen land en onder een vijandige vlag moesten leven, de situatie vele malen
erger zou maken. Ze kreeg gelijk. Veel geweld en vier oorlogen met de buren
waren het gevolg. Voorts werd
er in 1948 etnische zuivering toegepast via onder meer de doelbewuste
massamoord in Deir Yassin, waardoor 750.000 Palestijnen (volgens het
strijdplan Daleth) land en haard verloren en vierhonderd dorpen en steden
met de grond gelijk werden gemaakt, terwijl in 1967, het jaar dat de
bezetting van de Westoever en Gaza begon, ook nog eens tachtigduizend boeren
en burgers van de Syrische Golanhoogte zijn verdreven en ook daar een
honderdtal dorpen werd verwoest.
Als
Jaap Hamburger van Ander Joods Geluid in dit licht verklaart dat ‘Israël
zich van meet af aan heeft ontpopt als een ramp voor zijn buren’ (De
Volkskrant, 4 augustus), steun ik hem daarin. Ik voeg toe dat daardoor
ook Arabische machthebbers kans zagen het proces van democratisering in hun
land te blokkeren. Is Israël trouwens niet tevens enigszins een ramp voor
de wereld? Israël mag klein zijn, maar de negatieve energie die vooral na
1967 van zijn politieke elite uitgaat, qua vijanddenken, militarisme,
wapenexport, overtreding van de Conventies van Genève, het bruuskeren van
de VN en het stigmatiseren van tegenspelers, die te pas en te onpas het
etiket antisemiet krijgen opgeplakt, is zeer groot.
Israël
is in plaats van een ‘lichtend voorbeeld voor de naties’ net als het
Zuid-Afrika uit de tijd van de ‘apartheid’ een microkosmos van de
tegenstelling machtigen versus onmachtigen in de wereld en sinds kort tevens
de microkosmos (en bedenkelijke voorpost?) van het conflict tussen het
joods-christelijke Westen en de islamitische wereld. Tel uit je winst. Ook
binnenslands heeft het politieke klimaat zich zo verhard dat volgens
parlementslid Avraham Burg, van 1999 tot 2002 voorzitter van de Knesset,
‘ethisch leiderschap ver te zoeken is en de natie zowel op corruptie als
op onderdrukking en onrecht berust’ Hij spreekt van het ‘einde van de
zionistische onderneming’ dan wel een evolutie naar een staat ‘bizar en
afstotelijk’ (Forum, 12
september)
En
de Balfour Verklaring van 1917 sprak slechts over een ‘home’, dus een
thuis voor groepen joodse immigranten, maar niet over een joodse staat.
Alleen op basis van resolutie 181-II van de VN in 1947 kon Israël wettelijk
aanspraak maken op de westelijke helft van het vroegere Palestina plus de
Negev-woestijn. Vele derdewereldlanden waren toen nog geen lid van de VN,
anders had die resolutie het mogelijk niet gehaald, maar de aanspraken op
Samaria en Judea (Westoever) ontberen elke rechtmatigheid. Ziehier de crux
van het probleem thans. De machtselite
in Israël wil die mythische maar illegale aanspraken op Samaria en Judea
niet opgeven en verbloemt dat door de wanhoopsreacties van de Palestijnen
uit te vergroten.
Israël
doet niet aan introspectie over zijn eigen rol en kiest niet voor vrede,
maar nog steeds voor de weg van het geweld, en voor repressie en expansie.
Die weg loopt dood. Zich meer bescheiden opstellen, de aanspraken op Samaria
en Judea opgeven, de bezetting ongedaan maken, eerlijk delen, gerechtigheid
doen aan de Palestijnen en vrienden worden met de buren, is de enige reële
optie voor Israël.
------
KOERSEN
ZIONISTEN OP OORLOG MET ISLAM?
29
november 2003
Kenmerkend voor nationalisme is dat
men de historie manipuleert, zich beroept op rechten die er niet zijn, het
eigen gedrag ‘heiligt’ en al het kwaad bij de ander legt. Het is ook wat
ik zie in de reactie van Dan Cohen en Sami de Leeuw in Het
Parool van 15 november op mijn artikel ‘Is zionisme geen
vergissing?’ (Het Parool, 1
november.)
- Bloeiende steden hadden de
Palestijnen rond 1900. Dat de zionisten met hun westerse scholing goed waren
in landbouw is niet de kern. Blanke kolonisten in Zuid-Afrika beriepen zich
daar ook op. Het draait om de vraag of het gebied van jou is of van de
inheemsen, en hoe je je jegens hen gedraagt. Dat gedrag was arrogant en
koloniaal. Ik citeerde Ginzberg. Eerlijk was ook de zionist Ze’ev
Jabotinsky, die in 1920 erkende dat Palestijnen hen zagen als
‘buitenlandse indringers’ en dat hun verzet op zich ‘onvermijdelijk en
gerechtvaardigd’ was.
-
De Balfour Verklaring van 1917 ‘internationaal recht’? Onzin. Een
‘home’ is geen joodse staat. De Britten wilden dat niet. Ook
internationale verdragen na 1918 waarop Cohen en de Leeuw zich beroepen,
gaven dat recht niet. Die legden het uiteenvallen van het Ottomaanse Rijk
vast en maakte Palestina een Brits ‘mandaat’. De Britten legden in 1939
in een White Paper de grens bij
vijftienduizend joodse immigranten per jaar en voorts ook een grens bij het
aantal zionisten in ‘onafhankelijk Palestina’. Dat mocht niet meer zijn
dan een derde van de bevolking. De zionisten, die de Balfour Verklaring
steeds anders uitlegden, reageerden daarop met ‘terreur’ tegen de
Britten, die mede daarom het gebied in 1947 teruggaven aan de VN. Waartoe
het geloof in vermeende rechten leidt, illustreren de vele joodse
nederzettingen van nu in bezet gebied. Op een vraag van een journalist aan
een joodse nederzetting in de Gazastrook, waar 350 soldaten zestig families
bewaken, of dit niet zinloos is, was het antwoord: “Laten de Palestijnen
weggaan, wij zijn de heersers.” (NRC
Handelsblad, 18 november.)
- Toen de VN in 1947 besloten tot een tweedeling, bleef ‘Groot-Israël’ boven de markt zweven, omdat Ben Goerion die deling accepteerde, maar niet de grenzen, en hij gebiedsuitbreiding niet uitsloot, reden dat Israël zich in 1948 onafhankelijk verklaarde zonder vaste grens. Erg afgeven op de VN, zoals nu ook Cohen en de Leeuw weer doen, is niet anders dan hebzucht, meer willen hebben dan de VN toekenden. Logisch dat je tientallen joodse nederzettingen toelaat in bezet Palestijns gebied, dat je die bezetting al 37 jaar niet opgeeft, maar er een beschamend getto van maakt, het opsplits in 130 enclaves. En dat terwijl Israël in plaats van de helft al bijna 80 procent van het vroegere Palestina bezit. Het conflict is een gerechtigheids- en geen veiligheidskwestie. Het draait om land (en water).
Het
almaar doorgaande zionisme, al of niet onderhuids, is gezien de uitzichtloze
geweldsspiraal een vloek aan het worden voor de Palestijn, de Israëliër
zelf en ook voor de wereld. Er lijkt mede daardoor nu zelfs een soort oorlog
te ontstaan tussen het joods-christelijke Westen en de islamitische wereld.
Een vreselijke ontwikkeling. Als ik zie hoe Cohen en de Leeuw de Arabieren
en hun cultuur demoniseren en ons oproepen partij te kiezen, en hoe ook
anderen als Leon de Winter dat lijken te doen, kan ik slechts concluderen
dat zionisten bezig zijn ons mee te sleuren in hun heilloze strijd met
Arabieren (en de islam). De mensen zien volgens een EU-enquête Israël niet
voor niets als het grootste gevaar voor de wereldvrede. Dat laatste slaat
overigens ook terug op onszelf als Europeanen. We gunnen Israël lage
invoerrechten op zijn producten, maar staan toe dat het zich niet neerlegt
bij VN-resoluties en maar doorgaat met het afpakken van land. Dat te
veranderen is de uitdaging; de internationale gevolgen kunnen anders
rampzalig zijn.
-----
Dr.
J.P. Feddema is antropoloog, publicist, lid van de initiatiefgroep Stop de
Bezetting en voorzitter van de werkgroep Midden-Oosten van GroenLinks
feddema@wish.net