SKAUTING I HARCERSTWO W SZCZEBRZESZYNIE 1915 - 1939
Materiały zebrał i opracował mgr inż. Jerzy Jóźwiakowski
1 SZCZEBRZESZYŃSKA DRUŻYNA HARCERSKA im. TADEUSZA KOŚCIUSZKI
Fot. 20 Chór szkolny w Szczebrzeszynie, rok 1935
Fot. 21 1 Szczebrzeszyńska Drużyna Harcerska, rok 1935
W latach 1932-1937 przewodniczącym Koła Przyjaciół Harcerstwa był Stefan Jóźwiakowski – lekarz, sekretarzem Michał Pawlik*, kierownik Komunalnej Kasy Oszczędności, skarbnikiem Stanisław*, kierownik szkoły powszechnej Nr 1.
Roczny dochód Koła w roku 1936 wyniósł 824 zł.
Koło przyjaciół Harcerstwa liczyło 80 członków.
Wycieczki w piękne tereny Roztocza oczarowały harcerzy. Nie spodziewali się, że parę kilometrów od miasta znajdują się wgłębienia (debry) o głębokości kilkudziesięciu metrów, urwiska (gany) trzymane splotem korzeni, a na zboczach wznoszę się piękne jodły i buki. Na mapie tereny te maja nazwę "Piekiełko", ale ludność używa dla poszczególnych kompleksów leśnych nazw: "Dębrza","Cetnar", "Łukaszowiec" Doły", "świszczy Dół". Pod urokiem przyrody budzi się w chłopcach więź z rodzinną ziemią i potrzeba oddania się pracy dla niej.
* zamordowani przez Niemców
Następują coraz częstsze spotkania z innymi drużynami w lasach koło Krasnobrodu i koło Zwierzyńca. Biegi harcerskie, terenoznawstwo i pionierka były w pięknym terenie wielką przyjemnością. Oprócz sprawności zdobytych przez większość, kilku posiada już sprawność pioniera. Dużym powodzeniem cieszyło się też pływanie. Harcerze zdobywają sprawności pływaków i ratowników. Ci ratownicy uzyskiwali dla drużyny spore fundusze z urządzanych występów ratowniczych, były one bardzo efektowne.
Urządzano także zawody pływackie oraz skoki z rozhuśtanej deski, zastępującej trampolinę. Deska była umocowana na stawidłach młyna pana Koszela.
Wielkim powodzeniem cieszyła się w drużynie lekkoatletyka, gra w siatkówkę i piłkę nożną. Lekkoatletyka była powszechną dyscypliną na lekcjach gimnastyki w szkole, co razem z ćwiczeniami sportowymi na zbiórkach harcerskich pozwalało na osiągnięcie bardzo dobrych wyników. W skokach w dal, wzwyż i o tyczce harcerze osiągali wyniki młodzieży szkolnej na poziomie krajowym.
Biegi stumetrówki i sztafetowe były na zawodach wielką atrakcją. Szkoła urządzała zawody sportowe ale harcerze stanowili osobne drużyny.
Harcerze po ukończeniu szkoły powszechnej, zdobywając zawód w warsztatach rzemieślniczych, bardzo często nie opuszczali drużyny. W efekcie
1 Szczebrzeszyńska Drużyna Harcerska w pewnym okresie była w stanie rywalizować w meczach siatkówki i piłki nożnej z drużyną miejscowego
"Sokoła". Za uzyskane ze sprzedaży biletów pieniądze, kupowano sprzęt biwakowy i kostiumy sportowe.
Z czasem jednak życie oddalało pozaszkolnych harcerzy od drużyny i zgłaszali się do "Sokoła", gdzie stanowili trzon sportowców tej organizacji. W ostatnich latach przed wojną mecze z przyjezdnymi drużynami przeważnie były tryumfem szczebrzeszyńskich "Sokołów".
Za uzyskane pieniądze z biletów wstępu na mecze „Sokoli'' wybudowali budynek składający się z dużej hali, gdzie grano w zimie w siatkówkę, a nawet trenowano strzały do jednej bramki. Drugą część budynku stanowiły pokoje do spotkań, odczytów i magazyny sprzętu sportowego. Opiekunowie "Sokoła" mieli społeczne dyżury tak, że ponował wzorowy porządek.
Budynek do dziś jest nazywany "sokolnią", ale młodzież pozaszkolna nie ma do swej dyspozycji sportowego budynku.
Zbliżało się 25 - lecie powstania Harcerstwa Polskiego uczczone Jubileuszowym Zlotem w Spalę, w lipcu 1935 roku. Celem wyznaczenia na zlot najlepszych harcerzy, Hufiec Zamojski urządził w Krasnobrodzie obóz przedzlotowy. Były na nim także drużyny z powiatu zamojskiego, między innymi drużyna Szczebrzeszynska, z której zakwalifikowało się ośmiu harcerzy. Pojechali do Spały i przyczynili się do zdobycia dobrej lokaty.
Harcerzy całego Hufca Zamojskiego, zakwalifikowanych na zlot, podzielono na dwie drużyny: -1 Drużyna Zlotowa, Zamość, 28 harcerzy, drużynowy harcerz orli Antoni Jabłoński, -IV Drużyna Zlotowa, Zamość, 32 harcerzy, drużynowy harcerz orli Zygmunt Będziejewski.
Na zlocie w Spalę Hufiec Zamojski pod swoją nazwą stanowił całość z
hufcami:
Hrubieszów -1 Drużyna Zlotowa, 38 harcerzy, drużynowy harcerz orli Henryk
Stanec,
Tomaszów -1 Drużyna Zlotowa, 29 harcerzy, drużynowy phm. Tadeusz Niedziałkowski,
Biłgoraj -1 Drużyna Zlotowa, 20 harcerzy, drużynowy harcerz orli Edward Janiuk.
Tak sformowany na Zlot w Spalę Hufiec Zamojski składał się z pięciu drużyn zlotowych, posiadał stan 150 harcerzy i komendę 3-osobową : harcmistrz Piotr Greniuk, pierwszy przyboczny Jerzy Szcześniewski, drugi przyboczny podharcmistrz Bolesław Górny.
Z Hufca Zamojskiego do podobozu VII (Lublin i Radom) weszli: Ćwik Tadeusz Sarnecki i harcerz orli Józef Bojar.