Daar deze uitgave lang niet alle vragen en specifieke eisen die met deze hobby te maken heeft, beantwoordt, kunnen wij ons best voorstellen dat er nog vragen open blijven.
Daarom schroom u niet deze allen op te schrijven en er mee naar onze zaak te komen. Wij zullen proberen hiervoor de best mogelijke oplossingen te vinden, zodat u met tevredenheid en veel plezier uw hobby verder kunt beoefenen. Onze vijfentwintigjarige ervaring staat daar borg voor.
Normaal, bij iedere aanschaf van dieren geldt nog steeds.
jos.geurts@home.nl
Er bestaat geen universeel terrarium of een standaard bak die voor vele reptielen en/of amfibieen geschikt is. Per diersoort moet een studie gemaakt worden van de eisen die dat dier stelt voor dat we aan het houden van die soort kunnen beginnen. Het aantal mogelijke biotopen is legio. Neem als voorbeeld alleen maar eens het verschil tussen een woestijngebied en een tropisch regenwoud, of tussen een Zuid-Amerikaanse hoogvlakte en een Canadees toendragebied. De verregaande aanpassingen van deze diergroepen, die hun in staat hebben gesteld om te overleven, maakt ze ook zeer kwetsbaar in gevangenschap. We zullen het natuurlijke biotoop zo goed mogelijk moeten benaderen om er voor te zorgen dat de dieren een redelijke kans maken om in leven te blijven, gezond te blijven en om zich voort te planten.
Bij een algemeen verhaal over huisvesting moeten we ons dan ook beperken tot wat algemene kreten. Voordat serieus gestart wordt moet per diersoort worden uitgezocht wat de minimale eisen zijn waar we aan moeten voldoen. Dit kan soms verregaande consequenties hebben. Als voorbeeld: Rattenslangen uit gematigde gebieden planten zich slechts voort wanneer ze tenminste een aantal weken de kans hebben gehad om in winterslaap te gaan. Sommige kameleons zijn slechts dan enigszins met succes te houden wanneer ze 's nachts bij een temperatuur rond het vriespunt gehouden kunnen worden. Veel kikkers en padden stellen zeer hoge eisen aan een perfecte zuurgraad van hun leefomgeving. Zo kunnen we eindeloos doorgaan. We zullen ons hier beperken tot een paar algemene zaken.
Wanneer we een biotoop willen nabootsen wil dat echter niet altijd zeggen dat we volledig van de natuurlijke situatie uit moeten gaan. Sommige zaken als vochtigheidsgraad, temperatuur en zuurgraad moeten vaak nauwkeurig in het oog gehouden worden. Andere zaken kunnen rustig vervangen worden wanneer we rekening houden met de wensen van dier of plant. Zo is voldoende schuilgelegenheid voor veel dieren van levensbelang.
Het is echter lang niet altijd van belang of deze schuilgelegenheid uit natuurlijke materialen bestaat of vervangen zijn door bijvoorbeeld oude bloempotten of stuken PVC-pijp. Een oerwoudterrarium met leguanen mag best kunststof planten bevatten of zelfs helemaal verstoken zijn van groen, etc.
Enkele regels waar voor de aanschaf van bepaalde dieren altijd rekening mee gehouden moet worden:
1. Benodigde formaat. (Inhoud)
Het benodigde formaat van het vivarium. Hier moet altijd uitgegaan worden van het formaat dat nodig is voor de volwassen dieren. Maar al te vaak worden jonge dieren aangeschaft zonder dat men zich realiseert dat deze dieren in enkele jaren soms wel 10-15 maal zo lang kunnen worden. Bij het formaat moet ook rekening worden gehouden met de behoeften van de dieren in verband met de hoogte en de lengte van van het vivarium. Een woestijndier zal in het algemeen meer baat hebben bij een lange brede woonruimte, terwijl een oerwoudbewoner graag hoog zal willen klimmen.
2. Voedsel. (Inhoud)
Kan men ten allen tijde de dieren in voldoende mate van het juiste voedsel voorzien. Vaak wordt een slang in een gezin nog wel geaccepteerd maar is een rattenkweek uit den boze. Wanneer dan niet voor voldoende voedsel kan worden gezorgd van buitenaf, is het aan te raden niet voor dat dier te kiezen. Men moet zich realiseren dat veel voedselkweken voor overlast kunnen zorgen. Krekels maken lawaai, muizen stinken etc.
3. Temperatuur. (Inhoud)
Naast een gemiddelde temperatuur moet ook rekening gehouden worden met een juist dag/nacht-ritme en een juiste aanpassing aan de seizoenen. Woestijndieren vragen een groot verschil tussen de temperatuur overdag en 's nachts. Grijze rattenslangen moeten in de winter een periode bij lage temperaturen gehouden worden om tot voortplanting te komen. Oerwoudbewoners daarentegen vragen, zowel voor het dag/nacht-ritme als het seizoenritme, veel kleinere verschillen. Voor veel dieren is het van belang om naast de temperatuur van de lucht ook goed aandacht te schenken aan de bodemtemperatuur. Het is natuurlijk niet mogelijk om hier een volledig overzicht te geven van de juiste temperaturen voor alle dieren. Enige indicaties:
Dag - Nacht . Salamanders 18°C - 12°C Kikkers gematigde gebieden 18°C - 12°C Tropische kikkers 25°C - 20°C Reptielen subtropen 28°C - 20°C Oerwouddieren 35°C - 25°C Woestijndieren 40°C - 15°C
4. Vochtigheidsgraad. (Inhoud)
Deze verschilt niet alleen per biotoop/diersoort, maar kan ook sterk verschillen per etmaal. Ook in het droogste woestijnmilieu zal in de ochtend en avond een grote hoeveelheid condens (dauw) ontstaan. Veel amfibieën vragen een zeer hoge constante vochtigheidsgraad die niet via normale verdamping is te verwezelijken en vraagt om speciale apparatuur. De bouw van een waterval in een paludarium kan vaak al voor een voldoende hoge luchtvochtigheid zorgen.
5. Ventilatie. (Inhoud)
Bij ventilatie onstaat vaak het probleem dat een gulden middenweg gezocht moet worden tussen een goede tochtvrije ventilatie, de juiste vochtigheidsgraad en een niet beslagen voorruit. Hoewel dit in eerste instantie vaak tot problemen leidt is die gulden middenweg in het algemeen gemakkelijk te vinden.
6. Het gebruiken van de juiste materialen. (Inhoud)
Veel kikkers hebben een hekel aan fijn zand. Voor veel woestijndieren is het noodzakelijk om te kunnen graven, maar deze zullen o.a. oogontstekingen krijgen als ze dit in potgrond o.i.d. doen. Een juist bodemsubtraat kan ook zorgen voor een juiste zuurgraad in een bepaald biotoop. Zo zorgt turf voor een zuur en kalksteen voor een basisch milieu.
Een paludarium bestaat voor 1/3 gedeelte uit water en voor 2/3 uit land. Het landgedeelte kan gevuld worden met moerasplanten en klimplanten. Een paludarium is uitermate geschikt voor een waterval. Dit komt de luchtvochtigheid ook ten goede. In een paludarium kunnen zowel amfibieën als vissen, die in ondiep water leven, worden gehouden. Met kikkers, padden en salamanders zijn dus bijv. labyrinthvissen en schuttersvissen te combineren mits we er aan denken dieren te combineren die in hetzelfde biotoop leven. Denk bijvoorbeeld aan een juiste zuurgraad en hardheid. Ook moet zeker zijn dat de dieren elkaar niet consumeren. Grote salamanders kunnen best kleine visjes op, en omgekeerd. Verschillende kleinere hagedissoorten zijn ook uitstekende dieren voor het niet al te vochtige paludarium, bijvoorbeeld een aantal soorten van het geslacht Anolis. Over het algemeen zal een paludarium een hoog terrarium zijn met veel klimmogelijkheden. Een oerwoudterrarium met extra veel water dus.
* Temperatuur en temperatuurwisselingen. (Inhoud)
Hier moet onderscheid gemaakt worden tussen het "natte" en het "droge" gedeelte. Daarnaast kent elk dier naast een maximum- en een minimum- temperatuur ook een ideale temperatuur die vaak weer verschilt per dagdeel. In vochtige biotopen zullen de verschillen in dag en nachttemperatuur niet al te groot zijn maar kunnen er wel grote verschillen ontstaan tussen de diverse seizoenen. In woestijnterraria zal vaak rekening gehouden moeten worden met grote temperatuurverschillen tussen dag en nacht. Voor watergedeelten kan gebruik gemaakt worden van een aquariumverwarming met thermostaat. Voor het droge gedeelte kan gebruik gemaakt worden van speciale warmtelampen, bodemverwarmingskabel, verwarmingsmatten of, zeker voor kleinere terraria, van gewone gloeilampen of spotlampen. Voor grotere terraria kunnen straalkachels of zelfs c.v. in aanmerking komen. Denk er wel aan dat reptielen om goed in conditie te blijven, altijd stralingswarmte nodig hebben. Een bodemverwarming alleen is dus nooit voldoende.
* Ventilatie. (Inhoud)
Overal waar het maar enigszins vochtig is, bestaat de kans op condensvorming, ook op de ramen. Dat is vervelend, want dan zien we zo weinig. Zeker als er mineralen en kalk in het water zitten, die opgedroogd op de voorruit achterblijven. Dit euvel is op twee manieren op te lossen.
1. Goede ventilatie.
Een goede ventilatie, dan wel door ventilatiestroken op allerhande manieren, dan wel door een kleine ventilator(b.v. van een computer). Luchtverversing is natuurlijk altijd welkom, in ieder vivarium.
2. Water
Water zonder kalk en mineralen, dus omkeer-osmosewater of demiwater.
* Het formaat. (Inhoud)
Hier moet niet alleen gekeken worden naar het grondoppervlak dat een bepaald dier in volwassen staat nodig heeft, maar moet ook gekeken worden naar de behoefte tot klimmen en (droge) rustplekken.
* Gebruikte materialen. (Inhoud)
Maar al te vaak zie je terraria waar bij de bouw verkeerde materialen zijn gebruikt of voor verkeerde combinaties is gekozen. Vochtige terraria moeten zowel vochtbestendig zijn als voorzien zijn van een voorruit die condensvrij is. Hoewel een opmerking als deze lijkt op het intrappen van een open deur, blijkt in de praktijk maar al te vaak op dit punt enorme blunders worden gemaakt, vaak ook door zogenaamd deskundige adviseurs.
* Gebruik de juiste materialen voor de inrichting. (Inhoud)
Bekijk ook altijd hier de eisen die het dier stelt. Probeer altijd zo veel mogelijk het natuurlijke biotoop te benaderen. Maak rustig gebruik van kunststof hulpmiddelen als plastic planten, maar zorg voor de natuurlijke rustplaaten en schuilgelegenheid die het dier vraagt.
* Achter en zijwanden. (Inhoud)
Deze zijn, afgezien van de decoratieve functie, ten allen tijde noodzakelijk. Zij bezorgen het dier klimmogelijkheden en zorgen voor een beschermde omgeving. Een aan verschillende zijden open bak kan bij diverse soorten dieren toch nog stress situaties oproepen die we toch zoveel mogelijk dienen te vermijden.
* Vochtigheidsgraad. (Inhoud)
Dit is een zeer belangrijke factor voor vrijwel alle dieren. Bedenk dat niet alleen een regenwoud vochtige lucht bevat, maar dat ook een woestijngebied bij wisseling van dag en nacht korte tijd zeer vochtig kan zijn. Niet alleen voor dieren die een hoge luchtvochtigheid nodig hebben, moet dan ook regelmatig gesproeid worden, maar ook in een woestijterrarium. Voor biotopen met een hoge luchtvochtigheid kan het raadzaam zijn om in het vivarium een waterval aan te leggen waarmee een hoge verdamping kan worden gecréerd. De benodigde relatieve luchtvochtigheid varieert afhankelijk van de diersoort tussen 50 en 98 % overdag.
* Voedsel. (Inhoud)
Kun je onder alle omstandigheden de dieren van het juiste voedsel voorzien ? Veel voedseldieren zijn gelukkig wel regelmatig in de handel te verkrijgen en hoef je niet zelf te kweken zodat je dan ook niet met stank- en geluidsoverlast hebt te maken.
* Filtering. (Inhoud)
Stilstaand water wordt al snel dood water en dood water wordt al snel bedorven water. Ook een kleine waterpartij moet, wanneer deze niet tenminste elke dag een keer verversd wordt, in beweging gehouden worden voor een goede zuurstofopname en gefilterd worden om van juiste kwaliteit te blijven. Dit is niet alleen voor veel dieren (vooral vissen en amfibieën) van groot belang maar ook voor de eigenaar van het terrarium. Het is niet de eerste keer dat iemand ziek wordt door een te vervuilde waterbak bij schildpadden.
* Verlichting. (Inhoud)
Dieren en planten hebben licht nodig. De ene soort meer dan de andere. Vaak is het gebruik van verwarmingslampen voldoende. Vaak moet speciaal groeilicht gebruikt worden om de beplanting op peil te houden. Veel kan gedaan worden met TL-verlichting of zgn.PL-lampen. Gemiddeld hebben de dieren 12-18 uur licht nodig per dag. Het beste is de tijd te regelen door gebruik te maken van een tijdschakelaar.
* UV-licht. (Inhoud)
Dit voor het menselijk oog onzichtbare licht is essentieel voor een aantal belangrijke biologische processen. UV-licht wordt onderscheiden in UV-A, UV-B en UV-C, waarbij UV-C de kortste golflengte heeft. UV-A wordt vooral gebruikt voor de calcium-opname, UV-B wordt gebruikt voor de aanmaak van vitamine D en UV-C is ronduit gevaarlijk. Het is dus zaak om bij het gebruik van UV-licht goed te letten op type en gebruiksaanwijzing.
* Gebruikte materialen. (Inhoud)
Niet alle materialen zijn geschikt voor alle dieren. Fijn zand voor salamanders is uit den boze. Een turfbodem zal niet snel gebruikt worden voor een steppen bak. Potgrond zal in een nat milieu snel gaan rotten. Ook hier geldt weer: per dier en per materiaal moet van tevoren bekeken worden wat de mogelijkheden zijn.
De keuze van materialen die voor de inrichting van een vivarium kunnen worden gebruikt zullen voor een groot deel bepaald worden door een bepaald biotoop, zoals zand in een woestijnbak en turf in een moerasterrarium, maar ook door praktische zaken als hygiëne en het gemakkelijk kunnen observeren (bijv. dierentuin) of hanteren en vangen (bijv. winkel). Zoals reeds gezegd behoeft niet altijd gewerkt te worden met natuurlijke materialen. Een bloempot geeft een dier vaak net zoveel bescherming als een kunstig opgebouwde flagstone-wand. Wel is het een vereiste om een terrarium altijd zodanig in te richten dat stress bij de dieren voorkomen wordt.
Daarom plaatsen we een achterwand (en liefst ook zijwanden), daarom maken we schuilplaatsen. Kale bakken zijn uit den boze. Bij een vaste opstelling in de huiskamer of dierentuin zal natuurlijk wel altijd gepoogd moeten worden om de natuurlijke situatie ook vanuit esthetisch en educatief opzicht zoveel mogelijk na te bootsen. Ieder, veel in de terrariumhobby gebruikt, materiaal heeft zo zijn eigen voor- en nadelen. We zullen ze zo goed mogelijk bespreken:
VOOR ACHTERWANDEN: (Inhoud)
Kurkplaat is ongetwijfeld het meest gebruikte achterwand-materiaal. Het heeft namelijk een aantal belangrijke voordelen, het is makkelijk aan te brengen en niet al te duur. Een belangrijk nadeel: op den duur vreten de krekels hun eigen holen in deze achterwand. Ook brokkelt de wand snel af in terraria met grote hagedissen.
Kurkschors is erg mooi, maar eigenlijk meer geschikt als decoratiemateriaal. Door zijn ruwe structuur is het namelijk moeilijk te verwerken. In de ruimtes achter de wand kruipen krekels, kleine amfibieën en reptielen. Laatstgenoemden kunnen er zelfs vast komen te zitten.
De dunne turfplaatjes zie je zelden in terraria, omdat ze allesbehalve stevig zijn. Voor een amfibieënterrarium zou het nog wel kunnen. Turfbroodjes wordt evenmin weinig als achterwand gebruikt. Het is bijvoorbeeld niet met kit vast te lijmen. In een "Anolis-bak" kan men deze wel gebruiken en bijv. tegen de achterwand stapelen, mits je op de juiste manier stapelt d.w.z. let er op dat de gelaagde structuur horizontaal loopt. Eventueel kan men proberen de turfbroodjes met wat langere, bijv. spijkers met afgeknipte koppen, aan elkaar vast te steken.
Varenwortel werd erg veel gebruikt in paludaria e.d.. Dit wordt binnenkort misschien verboden, daar deze uit het regenwoud worden weggeroofd. Ideaal is het wel, makkelijk te bevestigen met kit en erg mooi. Onder vochtige omstandigheden groeien er spontaan mossen en varens op deze achterwand. Ook alle andere planten hechten snel op varenwortel. Varenwortel zorgt, net als turf en kurk, voor een zuur biotoop.
Mooie dunne leisteen kan met siliconenkit op de achterruit worden gelijmd. De kieren bedekken we ook weer met leisteen. Leg wel eerst de bak op zijn achterruit neer. Het is voor vrijwel alle terraria geschikt.
Deze steen, te onderscheiden van leisteen doordat het veel minder fijn gelaagd is en altijd een rode kleur heeft, wordt zelden als achterwand gebruikt. De stukken steen zijn te dik en zwaar. In woestijn terraria van formaat is het wel erg mooi.
Fohn mooie contouren in het piepschuim en "verf" het enkele malen met snelcement. het resultaat lijkt erg veel op een rots. Ideaal voor woestijnterraria.
Krab met een keukenmes o.i.d. mooie contouren in de piepschuim plaat. Verf daarna meerdere malen met een bruine verf, b.v. latex muurverf. Dit lijkt enigszins op lavasteen. Een nadeel is dat de verf kan worden afgekrabt en het witte piepschuim weer zichtbaar wordt.
Dit materiaal lijkt op hard, fijn piepschuim. het is door en door gekleurd, erg natuurlijk en makkelijk aan te brengen. Jammer alleen dat planten er nauwelijks op vast willen hechten. Soms kunnen hagedissen het iets kapot krabben.
PUR schuim heeft erg veel weg van scheerschuim, met het verschil dat het erg hard wordt. Het is jammer dat het goedje lichtgeel of lichtgroen is. Het moet dus geverfd worden. Meestal doet men dit na het uitharden van het schuim. De PUR lijkt dan op gladde bollen. Wie echter direct na het spuiten, verf op het schuim spuit, zal zien dat zich tal van putjes vormen en de PUR achteraf veel meer op lavasteen lijkt.
Deze gecombineerde grijs/bruine achterwand kan men laag voor laag aanbrengen. Het is erg mooi, maar zwaar.
Als decoratiemateriaal komen bijna alle achterwand materialen ook in aanmerking (tempex niet), en dan met name voor het maken van terrassen en voor het verbergen van apparatuur e.d..
Verder worden uiteraard kunstplanten veel gebruikt. Hier is niets op tegen. Zorg wel, hoe groter de dieren hoe steviger de planten moeten zijn. Want deze dieren kunnen kleine niet zo stevige kunstplanten op den duur toch vernielen door er telkens maar weer in proberen te klimmen en er overheen te lopen.
-Echte planten hebben meer nadelen dan voordelen. Ze zullen bijvoorbeeld snel worden aangevreten. Voorts zijn in veel terraria de omstandigheden niet optimaal en kwijnt de plant weg. In paludaria worden alleen maar echte planten gebruikt. Het meest bekende plantje is wel de Ficus repens, in paludaria echt onkruid. Tillandsia's, Bromelia's en varens kunnen ook geschikte planten voor vochtige terraria zijn maar verbaas u niet als er toch enkele het loodje leggen.
-Allerhande stenen kunnen worden gebruikt, met name om holen te maken.
-Allerhande houtsoorten worden gebruikt. Als het hout in aanraking komt met water, liefst kienhout of tropisch wortelhout gebruiken. Ander hout gaat op den duur rotten. Ook zijn er buiten in de natuur nog vele stronken, takken en andere leuke decoratieve houtstukken te vinden. Deze zijn wel alleen geschikt om in droge terraria te gebruiken. Voor takken wordt verder veelal druivehout gebruikt, omdat het zo decoratief is. Hout met veel kieren, openigen en een ruwe schors kan wat minder hygiënisch zijn en werkt nadelig bij een parasitaire infectie.
Dit is een ideale niet dure bodembedekking voor droge terraria. Het geeft een goede natuurlijke indruk en is makkelijk schoon te houden. Hier moet men wel kiezen voor de grove snippers.
Dit zijn korreltjes van een gedroogde soort klei die normaal als kattebakvulling gebruikt wordt. Dit materiaal heeft als voordeel dat het niet stuift, en een zeer grote vochtopname heeft (dus uiteraard alleen in droge terraria te gebruiken). Als een grotere hagedis of slang een keutel met meestal wat vocht heeft gelegd, deze door de bentoniet helemaal samenklontert en gemakkelijk te verwijderen is.
Dit is ook een zeer geschikt materiaal voor woestijnbakken e.d.. De kunst is om schoon zand te kiezen, van het juiste formaat en structuur. Zand met een onregelmatige structuur zakt minder gemakkelijk in elkaar, zodat hagedissen er holen in kunnen graven. Zand in woestijnterraria is makkelijk te reinigen, simpelweg door het te zeven.
Grind wordt weinig gebruikt in terraria, omdat het nogal scherp en hard is en omdat in de natuur ook maar weinig beesten puur op grind leven. Grind is te reinigen door het te wassen/spoelen als aquariumgrind.
Potgrond e.d. wordt vaak in terraria gebruikt, met name in vochtige. Maar laat het niet te nat worden, het gaat dan rotten en stinken. Met name als veel grote dieren de grond overmatig veel bevuilen dient het regelmatig vervangen te worden.
Turf mag wel vochtig worden, het rot en stinkt niet. Het verzuurt het milieu echter wel. Als dat geen bezwaar is, is turf een prima bodemsubstraat. Turfbroodjes in paludaria, als eiland in het watergedeelte, kunnen prachtig begroeien met mossen en andere planten.
Dit materiaal is uitermate hygiënisch. Het is makkelijk te reinigen en laat weinig plek over voor parasieten en vuil. Toch is het niet al te glad voor de meeste reptielen. Het ziet er ook nog wel aardig uit, mits men een natuurlijke kleur kiest. Uitermate geschikt voor terraria met slangen, boombewonende hagedissen en amfibieën. Het kan zelfs nog gebruikt worden voor het bekleden van zij- en achterwanden.
Wij hopen dat u door het lezen van deze folder een idee heeft gekregen van wat u zelf wilt gaan doen. Neemt u daar de tijd voor en neem vooral geen overhaaste beslissingen. Dit gaat meestal ten koste van het dier, maar ook ten koste van uw portemonaie.
Annemie en Jos Geurts.
E-mail: jos.geurts@home.nl
This page hosted by
Get your own Free Home Page
Copyright © 1997 GEJO Siteware by Jos Geurts