[ A ] [ B ] [ C ] [ D ] [ E ] [ F ] [ G ] [ H ] [ I ] [ J ] [ K ] [ L ] [ M ] [ N ] [ O ] [ P ] [ Q ] [ R ] [ S ] [ T ] [ U ] [ V ] [ W ] [ X ] [ Y ] [ Z ]

Algemeen    Productieproces    Speciale effecten    Voorlopers

Algemeen

Gone with the water anno 97

Genre: Drama
Speelduur: 3u14
Regisseur: James Cameron
Acteurs: Leonardo DiCaprio, Kate Winslet, Kathy Bates, Frances Fisher, Billy Zane, Bill Paxton

'Het moet nu iets meer dan 85 jaar geleden zijn en nog steeds zit de geur van verse verf in mijn neus. Onaangeroerd Chinees porselein en onbeslapen gesteven lakens lagen te wachten om voor het eerst in gebruik genomen te worden. Titanic werd het Droomschip genoemd en dat was het ook werkelijk.' Met deze woorden neemt regisseur James Cameron ons mee op de eerste en meteen laatste trip van de meest luxueuse lijnboot uit het begin van onze eeuw: de Titanic.

De film brengt het intimistische portret van twee fictieve geliefden in het historische perspectief van de erg accuraat weergegeven scheepsramp. Rose Dewitt Bukater (Kate Winslet), een meisje uit de aristocratie is met haar moeder op weg naar Philadelphia om er te huwen met Cal Hockley (Billy Zane). Maar gevangen als ze zich voelt in haar Edwardiaanse keurslijf en spijts de waarschuwingen van haar moeder die uit is op het enorme fortuin van de schoonzoon-in-spe, beslist Rose de boot af te wenden. Op dat ogenblik komt Jack Dawson (Leonardo DiCaprio) op de proppen, een tussendekpassagier op zoek naar nieuw geluk.

Jack bruist van levensenergie en bezit de vrijheid van geest om de verborgen kant van Rose wat ademruimte te geven. Het duurt dan ook niet lang of een verboden liefde bloeit op tussen Rose en Jack, een romance die door het klasseverschil tot mislukken gedoemd is. En niet alleen hun droomtocht maar ook die van de Titanic zal uiteindelijk eindigen in een nachtmerrie of is het vuur in beider harten opgewassen tegen de ondergang?

Dit liefdesverhaal, dat doet denken aan Gone With The Wind of Dr. Zhivago, werd op meesterlijke wijze verweven in de hoofdvertelling die Cameron wou brengen: de dramatische dood van dat ene onzinkbare schip waarover de mythes al even groot zijn als de afmetingen ervan. Het geeft deze ramp duidelijk een menselijk gelaat, iets wat de kansen op mogelijke oscars ongetwijfeld doet verhogen. Daarnaast is de prent een waar visueel huzarenstukje. Niet alleen lijk je zelf een passagier op dit droomschip, je herbeleeft de korte en glorieuze trip, de schoonheid en de exuberantie ervan. Bovenal word je meegesleept door het onverwoestbare optimisme in het menselijk kunnen dat er onder de bemanning heerst. Dit staat haaks op de uiteindelijke afloop van deze epische vertelling waardoor de film iets krijgt van een parabel.

Beide hoofdpersonages worden vertolkt door de erg jonge (allebei oscar- genomineerde voor de leeftijd van 21 jaar) rijzende sterren aan het Hollywoodfirmament: de bloedmooie Winslet in de armen van een goddelijke DiCaprio. Ze geven hun karakters de nodige dynamiek mee, een dynamiek die halverwege de film wat dreigt vast te lopen in de sequenties waarin men de sloepen te water laat. Terecht wou men een beeld schetsen van de chaos die zich stilaan begon af te tekenen in die koude winternacht van 14 op 15 april 1912 maar op dit punt kon de film toch wat ingekort worden. Waar het zinken zelf erg uitgesponnen werd, zijn er elders veel te bruuske overgangen zoals bijvoorbeeld Jacks inscheping. Niettemin zal dit duurste product aller tijden (285 miljoen dollar of 38 keer de kostprijs van het toenmalige schip) de mensheid niet onberoerd laten.

Productieproces

Setproblemen annex -roddels

Kate Winslet bleek de verdrinkingsdood nabij. Figuranten werden met gebroken ribben of verstuikte enkels in het ziekenhuis opgenomen. Een vijftigtal leden van cast en crew moesten in doktersbehandeling gaan nadat een leuke grappenmaker de drug PCP, ook bekend als 'angel dust', door het eten had gemengd. Tijdens een stuntscene stortten tien techniekers naar beneden en liepen zware verwondingen op. Het zijn maar enkele van de verhalen die horen bij de door veldheer Cameron geregisseerde set van de Titanic.

Natuurlijk zal het opgelopen budget en de grootsheid van het project er voor iets tussen gezeten hebben, maar je gaan gedragen als een tiran is voor niets goed, allerminst voor je hart. Anderzijds is werken met zoveel mensen ook geen lachertje en moet er met ijzeren hand opgetreden worden om vooruitgang te boeken in je draaischema. Maar het blijft een constante in de making of roddels dat regisseur Cameron toch wel veel eiste. Er zijn nu eenmaal enkele natuurlijke basisbehoeften waaraan een mens af en toe moet kunnen toegeven: eten, drinken, slapen en, jawel van tijd tot tijd een kleine of een grotere ontlasting.

Werktijden van 16 tot 18 uren per draaidag en dit zes tot zeven dagen op zeven, dat houdt niemand vol. Aanvankelijk hadden DiCaprio en Winslet ook wel even een ballon opgelaten over de setproblemen, maar die woorden hebben ze gauw weer ingetrokken. Ze zullen beseft hebben dat Cameron het verder verloop van hun carrieres kan bepalen. Toch heeft ook de regisseur water in de wijn moeten doen nadat Hollywood de dood van cameraman Brent Hershman kreeg te verwerken, die precies omwille van de bestiale werktijden op de set van Pleasantville, aan zijn stuur in slaap viel en verongelukte.

Aangezien de Titanic 's nachts zonk bij een wolkenloze sterrenhemel zijn ook de meeste shots tussen zonsondergang en zonsopgang ingeblikt. Vele figuranten kregen te kampen met onderkoeling. Misschien daarom dat er jacuzzi's zijn gekomen om zich tussen de sequenties even op te warmen. Sommige 'drenkelingen' die zich aan een ligstoel vastklampten zijn zelfs tussen de bedrijven door in slaap gevallen.

Het is een edel doel een waarheidsgetrouwe prent te willen brengen, maar de tijd van de slavernij is definitief voorbij. Dat moeten sommige regisseurs nog in hun geschiedenisboek noteren.

Vijfentachtig jaar na de fatale maagdentrip blijft de catastrofe van de Titanic tot de verbeelding spreken. Zo sterk zelfs dat Cameron niet alleen een film wou maken over de scheepsramp, neen, hij wou een film maken waarin alles er zou uitzien alsof het de Titanic zelf ware geweest. Een documentaire versie over het wedervaren van de lijnboot bestond reeds. Het moest een narratieve film worden met een waarheidgehalte van 200 procent als het op de feiten aankwam.

Met die idee in het achterhoofd is hij dan ook aan zijn research begonnen. Om de historische accuraatheid van zijn prent te waarborgen werden al vroeg twee Titanic-experten in het project betrokken: Don Lynch en Ken Marshall, auteurs van Titanic: An Illustrated History. Vooral de laatste heeft erg bijgedragen tot precieze reproductie van de interieurs van het schip. 'It is as close as you can get to being in a time machine, going back and being on that ship,' verzekert Cameron.

Juist het feit dat Titanic gezonken is tijdens de eerste en enige trip bracht decorproblemen met zich mee. Er bestaan namelijk erg weinig foto's van het schipinterieur. De woorden van Rose liegen er ook niet om: alles rook nog naar verse verf. Zowel de majestatische traphal, de eerste klasse eet- en rookzaal, de receptie, de 167 meter lange promenade, het gymnasium als enkele luxe cabines, waaronder de Empire-suite waarin Rose en Cal verblijven, zijn gebaseerd op foto's van Titanics zusterschip de Olympic en op de enkele foto's die tijdens de bouw van het lijnschip genomen werden. Een bijna spartaans realisme werd eveneens aan de dag gelegd bij de weergave van de marconistenkamer, de machinekamer en de laadruimte met de speeltjes van de eerste klasse-passagiers.

De bewuste Empire-suite was eigenlijk bedoeld voor een andere passagier die een etmaal voor de afvaart zijn optrekje annuleerde, met name J.P. Morgan, een van de machtigste miljonairs uit die tijd.

Ook alle details in het decor werden met een fanatieke zorg gereproduceerd. In sommige gevallen bestonden de oorspronkelijke fabricanten nog zoals in het geval van de manufactuur die de tapijten weefde voor de eetzaal en de receptie van de het D-dek. Het bewuste bedrijf, BMK Stoddard in Engeland, had zelfs het patroon bewaard. Perfectionist Cameron had vlug beslist: zet de weefmachines maar in gang en liefst met dezelfde wolteint op het bobijn. Hetzelfde deed zich voor met de katrolhaken van de reddingssloepen. De zogenaamde davits op de set zijn van de hand van hetzelfde bedrijf dat ze eertijds voor de Titanic leverde. De dekstoelen zijn dan weer nagebouwd op een nog bestaand model dat je nu kunt bewonderen in het Maritiem Atlantisch Museum te Halifax, Nova Scotia. Rekwisieten zoals deze stoelen konden nu eenmaal niet gehuurd worden. Ze moesten eerst en vooral waarheidsgetrouw zijn en bovendien zouden ze aan het eind allemaal in het water verdwijnen.

Niets werd aan het toeval overgelaten. Ook de fysische aspecten waaronder de kledij, de kapsels, het taalgebruik, de etiquette kregen de nodige aandacht. Omdat je in de bioscoop niet altijd de tijd hebt om bepaalde personages beter te leren kennen, ben je nog meer dan in de realiteit, aangewezen op de kleren van iemand: wat iemand draagt, zegt wie hij is. Kapsels spreken eveneens een taal. Op het ogenblik dat Winslet zich van het leven wil benemen draagt ze de haardos los, een teken van haar rebellie.

Kleine details verstoren soms de accuratesse. Wanneer Rose haar bezit aan schilderijen toont aan een overdonderde Jack zien we daar inderdaad enkele werken van de grondleggers der moderne kunst aan ons voorbij gaan. Een Monet maar vooral een Braque en het allereerste 'Kubistische' schilderij nog voor de uitvinding van het Kubisme (Les Demoiselles d'Avignon van Picasso). Dat doek is erg representatief voor de veranderende kunstscene uit die periode (het ontstond in het voorjaar van 1907) maar bestaat nog steeds en wel in New York in het Museum of Modern Art.

Zo zie je maar. Het zit hem in de details, maar dat is een mes dat aan twee kanten snijdt.

Net zoals de Titanic voor haar tijd het duurste schip aller tijden was, zo is het nieuwste product van Hollywoods meest geobsedeerde perfectionist, de duurste prent ooit in de filmgeschiedenis geworden. Enig verschil tussen beide: kapitein Cameron schipperde zijn gevaarte alvast veilig tot in de dokken van Hollywood. Na veel gepalaver en verschillende uitgestelde releases is hij er dan toch: de 'zomerfilm' van 1997.

Even heeft het er naar uitgezien dat een gelijkaardige rampspoed a la het Kevin Costner-epos Waterworld het Titanic-project zou kelderen. Maar de film doet het lang niet zo slecht als de Amerikaanse vakpers liet uitschijnen. Op twee weken tijd heeft de prent al negentig miljoen dollar opgebracht. Op nu naar de 500, want dat is het bedrag dat de film moet overschrijden, willen de makers een eerste winstmarge noteren. Ter vergelijking: Mission Impossible was op wereldschaal goed voor zo'n 450 miljoen dollar.

Hoe kom je nu in godsnaam aan zo'n astronomisch filmbudget? Heel simpel. Nog voor Cameron een letter van het script op papier had, vergingen er vijf jaar research aan dit project. Men was het Waterworld-drama nog niet echt vergeten en toch wist de man twee studio's (zijn ideetje bleek iets te groot qua opzet om financieel door een studio gedragen te worden) over de brug te krijgen. Producerende studio Fox zou concurrent Paramount als co-producent aan boord hijsen om in ruil voor 65 miljoen dollar de Amerikaanse distributie waar te nemen.

Het filmlogboek dagtekent september 1995 als Cameron zelf naar het wrak afdaalt. Hiervoor kreeg hij van Fox een drietal miljoen dollar, nodig voor de huur van de Russische onderwaterschepen die hij voor de gelegenheid van professor Sagalevich uit Moskou kon lenen. Ook de schokvrije camera in het drukbestendig titaniumvest en bijhorende filmapparatuur behoren tot de eerste kostennota. Op dat ogenblik wordt de film nog geraamd op zo'n 120 miljoen dollar. In juli 1996 start het tweede luik van de filmopnames. Met wat de regisseur aan beeldmateriaal oogstte op de bodem van de oceaan trok hij naar ontwerper Peter Lamont (reeds de derde maal dat hij met Cameron te water gaat na Aliens en True Lies). Hem werd opgedragen om een aantal interieurs en hun bijhorende relicten zoals Cameron en zijn crew ze gezien en gefilmd hadden, na te bouwen. Een schouw met open haard, een kristallen kroonluchter, raamkozijnen, een bronzen plakket met als opschrift 'PULL', alles werd met een fanatieke zorg gereproduceerd en uiteindelijk gefilmd in een watertank te Escondido (Californie). Opnames met een miniatuurmakette van het wrak zullen deze filmfragmenten en de 'originele' aanvullen.

Vandaar voer de crew richting de koude wateren van Halifax, Nova Scotia in Canada. Daar kwam het hedendaagse deel uit het Titanicverhaal op de pellicule vast te liggen. In deze sequenties zal Cameron zijn eigen in 1995 geschoten beelden gebruiken op een aantal monitoren in de achtergrond. Het zijn ook die beelden die door schattenjager Brock Lovett ontleed worden en uiteindelijk in de figuur van de hoogbejaarde Rose de hele historie over het schip zullen uitlokken.

Tijdens de draaitijd in Canada, stond er in de Mexicaanse staat Baja California een van de grootste ondernemingen in de moderne filmgeschiedenis op stapel. Daar werd ter hoogte van Rosarito Beach met man en macht gewerkt aan een kleine twintig hectaren grote filmset: de Baja Studios. In een honderdtal dagen en met behulp van drie miljoen kilo staal was de studio een feit. Prijskaartje: zo'n veertig miljoen dollar. Het is hier dat - weliswaar met de nodige barensweeen - de hoofdmoot van de film werd ingeblikt.

De set is opgebouwd uit vier enorme overdekte hallen die elk een afzonderlijke studio-eenheid vormen (de grootste ervan overtreft zelfs de vergelijkbare constructie van Fox in Los Angeles), een interne tank van twintig miljoen liter water omgeven door een geluidsset van dertig are en een extern bassin van om en bij de 65000 kubieke meter inhoud, uitgerust met een vernufitg hydraulisch pompensysteem met daarin: de Titanic. Bruggenbouwers en architecten creeerden ten behoeve van deze prent een replica (voornamelijk de stuurboordzijde werd in detail uitgewerkt; door de pelicule te spiegelen krijg je dan bakboord in beeld) op een schaal van negentig procent. Daarnaast omvat de set eveneens productieruimten, een constructiebedrijf dat moest instaan voor het steeds verder doen hellen van het schipstaketsel, enorme camerakranen, kleedruimtes, enz. Bovendien zijn er naast de hoofdacteurs ook 150 figuranten in vast dienstverband die elke draaidag moeten beschikbaar zijn. Voor de ontschepingsscene in Southampton heeft men meer dan 1000 figuranten opgetrommeld. Allemaal kosten op het sterfhuis. En dan rekenen we nog zonder de kosten van het speciale effectenhuis waarvoor Cameron staat (Digital Domain) en die de hulp van andere effectenspecialisten ter hulp moest roepen om de ultieme deadline te halen.

Die steeds weer uitgestelde releases volgde de pers met argusogen terwijl men Cameron van gigantomanie beschuldigde. Ergens zit er natuurlijk wel een bron van waarheid in. Die man werkt gewoon aan zijn eigen legende.

U ziet: er is al heel wat inkt gevloeid over deze collosale rampenfilm en er zal er nog veel volgen. Het wachten heeft het publiek alleen maar nieuwsgieriger gemaakt en zoals u weet, er is geen betere reclame dan slechte. Dat belooft.

Speciale effecten

Alles voor de baas

James Cameron is samen met George Lucas een van die weinige filmmakers die zich God kunnen noemen. Niet alleen omdat ze met hun meesterlijk belichte pelicule miljoenen bioscoopgangers die zeldzame beklijvende filmervaring kunnen geven, maar ook omdat ze zelf hun eigen mirakels kunnen verrichten. George Lucas via Industrial Light and Magic, en James Cameron via Digital Domain.

Toen Cameron enkele jaren geleden samen met ex-ILM baas Scott Ross en make-up legende Stan Winston Digital Domain oprichtte, werd hij meteen de grote concurrent van ILM, de firma waarmee hij nochtans enorme technologische vooruitgangen had geboekt met The Abyss en Terminator 2: Judgement Day. Maar hij besefte natuurlijk ook wel dat zijn werknemers voor hun baas wel altijd een tandje meer kunnen steken, iets wat volop werd bewezen met True Lies en T2: 3D, het spectaculaire 12 minuten durende vervolg op het grondverleggende Terminator 2. En dat tandje bleek voor Titanic meer dan nodig te zijn vermits de productie niet alleen budgettair, maar ook technologisch uit de hand dreigde te lopen.

Perfectionist Cameron bleef tijdens het draaien van deze monsterproductie immers shots toevoegen waardoor Digital Domain genoodzaakt was om een deel van het werk uit te besteden. Zelf behielden ze alle belangrijke effecten, terwijl ondermeer VIFX, POP Film en Banned From The Ranch mee mochten werken aan Camerons droom. Zelf Industrial Light and Magic mocht een beperkt aantal scenes afwerken. Alle hoogtechnologische middelen werden dus ingezet om deze parabel die ons waarschuwt voor onze hoogmoedige afhankelijkheid van technologie tot een goed einde te brengen. De ironie had niet mooier kunnen zijn.

Maar niettegenstaande Titanic ongetwijfeld een van de meest prestigieuze effectenfilms ooit is, was Cameron verstandig genoeg om die baanbrekende effecten puur in dienst te stellen van het verhaal. En deze eigenschap alleen al plaatst hem eenzaam aan de top van de voedselketen in Hollywood. De meeste effecten zullen dan ook voor het gros van de toeschouwers onzichtbaar over de pelicule glijden.

Hollywood is niet groot genoeg voor Cameron en daarom liet hij in Rosarito Beach in Mexico de Fox Baja Studios optrekken, met de grootste (film) watertank ter wereld. Daarin bouwde hij 90 procent van de gedoemde protagonist: de Titanic. Enkel de stuurboordzijde werd tot in alle details afgewerkt, terwijl twee dekken als sets konden dienen. Indien de andere zijde van het schip moest gefilmd worden, werden een aantal tekstborden in spiegelschrift opgehangen, waarna de pelicule in het labo werd geflipt. Om technische redenen werden de overige tien procent, een stukje tussen de boeg en de mast, niet gebouwd, maar toch schat men dat een duizendtal effecten werden vermeden door het schip op ware grootte na te bouwen. De rest van de magie werd toevertrouwd aan Rob Legato (Interview With A Vampire, Apollo 13 en de Star Trek reeksen The Next Generation en Deep Space Nine) van Digital Domain.

James Cameron zelf dook in 1995 een twaalftal maal naar het echte wrak van het schip, maar om verdere scenes en overgangen mogelijk te maken werd een model van het wrak nagebouwd op 1/20e schaal. Om praktische redenen werd het ondersteboven opgehangen in de enorme Hughes Aircraft hangar, zodat men van onderuit met een speciaal gebouwde computergestuurde camera complexe opnames kon maken. Vermits de miniatuuropnames en de beelden van het echte wrak door elkaar zouden gebruikt worden, moest extra zorg besteed worden aan de kleur en helderheid van het beeld. Hiertoe werd de pelicule voor de miniatuuropnames op voorhand speciaal belicht, terwijl de belichtingstijden soms opliepen tot dertig seconden per beeld. Hier en daar werden zelfs kleine computergegenereerde zwevende deeltjes toegevoegd, samen met enkele CGI-vissen.

Cameron wil de kijkers meetrekken in het majestueuze gevoel dat de Titanic in z'n enorm zog meevoert. Hij zorgt er dan ook voor dat het schip met de nodige grootsheid en statigheid in het beeld verschijnt. Naast het bijna volledig nagebouwd schip deed hij hiervoor een beroep op verschillende uiterst gedetailleerde schaalmodellen, waarvan het grootste bijna 14 meter mat. Cameron stond erop dat de romp door echte scheepsbouwers werd gemaakt met gelamineerd hout en werd versierd met duizenden klinknagels. Ook de zowat tweeduizend patrijspoorden werden nauwkeurig nagebouwd en om ook de illusie op heel korte afstand hoog te houden werden hierachter kleine dia's van het interieur geplaatst.

Door langsheen het enorme, op 90 pocent gebouwde stationaire schip te rijden met de camera, werd de illusie opgewekt dat het schip bewoog en in volle zee op weg was naar zijn finale bestemming. Vermits we het meest familiair zijn met cruiseshepen uit reclamespots werd ook hier veelvuldige gebruik gemaakt van opnames die schijnbaar vanuit een helikopter werden gefilmd. Hiervoor werd hoofdzakelijk gebruik gemaakt van het 14 meter lange model, terwijl voor het schip op grote afstand meestal een computermodel werd gebruikt. De meeste passagiers zijn trouwens computermannequins, die met behulp van motion capture technieken tot leven werden gebracht en met uiterste zorgvuldigheid op het miniatuurschip werden geplaatst.

Voor de twee spectacualaire en cruciale scenes waarin Jack en Fabrizio, en Jack en Rose op de boeg van het schip te zien zijn, werd dan weer gebruik gemaakt van een ingewikkelde constructie waarbij de acteurs op een computergestuurde draaitafel voor een groen scherm werden gefilmd. Door de beweging van de tafel en de camera exact te synchroniseren met de camerabeweging die gebruikt werd om het model te filmen, kon men de acteurs met duizelingwekkend realisme op het schip plaatsen. Ook de dolfijnen zijn maar in enkele shots echt, de rest werd in de computer geboren, samen trouwens met een deel van het water dat we overvloedig te zien krijgen.

Op het ogenblik dat de Titanic zijn laatste rustplaats heeft bereikt nabij een ijsberg worden de effecten grimmiger. De berg zelf is een combinatie van een miniatuur met computeranimatie. De boot is vanaf dat ogenblik een complexe combinatie van het levensgroot model, het 14 meter grote pronkmodel, en verschillende secties van de boot in 1/4e, 1/6e en 1/8e schaal. Het enorme schip zelf kon men, mits de nodige werkzaamheden, verschillende graden doen kantelen om zo een aantal stadia van de ondergang perfect weer te geven, maar voor een aantal meer dynamische scenes waarin de helling van de boot zeer snel varieert werd een speciale set gebouwd, waarop stuntmannen hun gevaarlijk werk konden doen. Een aantal van die stuntmannen zijn trouwens computergegenereerd.

Ook een aantal interieursets werden in miniatuur nagebouwd en zo verwoest. De machinekamer bijvoorbeeld die ook in het begin van de film in beeld komt, is in feite voor een deel een echte machinekamer dat door middel van computeranimatie, modellen en perspectieftrucen veel grootser werd gemaakt. De echte machinekamer is dus in feite maar een model op 1/3e schaal. Vermits de buitenopnames in het warme Mexico werden opgenomen voegde men later ook ademwolken toe, die voor een zwarte achtergrond werden gefilmd.

Voor Titanic werden letterlijk alle fx-registers opgetrokken, en het fx-budget is dan ook indrukwekkend. Het resultaat trouwens ook. Voor Digital Domain was het na Dante's Peak en The Fifth Element de derde film op rij waarvoor ze zwaar uit de bol gingen. Het is dan ook ironisch en vooral pijnlijk, dat men genoodzaakt was om na de productie een groot aantal mensen te ontslaan om terug op het gewone ritme te komen. Ook na 85 jaar eiste de Titanic nog z'n tol.

Voorlopers

Roeien met riemen die men had

De ondergang van de Titanic heeft al meer dan een regisseur voor James Cameron aangezet tot het maken van een film erover. Slechts enkele weken na de ramp bracht Etienne Arnaud reeds het verhaal van een overlevende. Dorothy Gibson speelde de hoofdrol in deze stomme film Saved from the Titanic.

De Duitse zwart-wit prent uit 1943 was eerder een Nazi propagandafilm dan het relaas van de lijnboot. Hij werd gemaakt in opdracht van Goebbels en nam natuurlijk een loopje met de Engelse officieren, die men als dronkaards afschilderde. De special effects in deze prent waren daarentegen wel te pruimen en zijn later in vele andere films hergebruikt.

Tien jaar later brengt Jean Negulesco een melodramatische versie met een hele schare van acteurs. Hij rijft zelfs de oscar binnen voor Best Original Screenplay wat natuurlijk veel zegt over het waarheidsgehalte van deze prent: te verwaarlozen. Bovendien waren de effecten zo naief en doorzichtig dat je beter je keukenkraan kon opendraaien om in de sfeer te komen.

De eerste film die echt de moeite waard is komt er in 1958. A Night to Remember van Roy Ward Baker brengt op een impressionante, bijna documentaire manier de ondergang van de Titanic. Enig nadeel is dat er weinig karakters echt worden uitgetekend. Dat kan ook moeilijk met bijna 200 rollen. Zelfs hoofdrolspeler Kenneth More moet het afleggen tegen de Titanic zelf die de ware hoofdrol vertolkt. Vooral de spanning die deze prent wist op te roepen tussen de aanvaring en de ondergang (de film duurde slechts 37 minuten minder dan de eigenlijke ramp) was meesterlijk. Het verwondert dan ook niet dat precies deze film ook tot het inspirerende materiaal behoorde van Camerons research voor Titanic.

In 1972 kent het genre van de rampenfilm een hoogtepunt met de klassieker The Poseidon Adventure. Deze film heeft het helemaal niet over de legendarische scheepsramp maar de gelijkenissen zijn toch frappant: een oceaanreus kapseist na overdonderd te zijn door een vloedgolf, veroorzaakt door een aardbeving op de oceaanbodem. Tien opvarenden vechten om hun leven. Deze prent kreeg zeven oscar- nominaties waarvan ze er een in een beeldje kon omzetten, die van Best Song. Daarnaast ontvingen de makers nog een ereprijs voor de speciale visuele effecten.

De eerste kleurenfilm die over de lijnboot werd gemaakt is de rampenfilm Raise the Titanic van Jerry Jameson uit 1980. Het product heeft indertijd het filmimperium van Lord Grade tot zinken gebracht. Ongetwijfeld zit de lachwekkende plot hiervan er voor iets tussen. Enkele Sovjetspionnen zochten in het scheepswrak naar bouwelementen van een atoombom, te gek gewoon. Deze film werd dan ook een van de meest beschimpte producties van het decennium.

Opnieuw met een groter waarheidsgehalte is de IMAX-versie Titanica uit 1992. Het verschil tussen deze documentaire van Stephen Low en Camerons film is dat de eerste zijn beelden heeft geschoten vanuit zijn onderwatertuig doorheen de 23 centimeter dikke patrijspoorten. Dat is heel andere koek dan het werk dat Camerons broer heeft verzet om toch maar enige bewegingsvrijheid te hebben bij de opnames in het wrak zelf. Uitgaand van de filmtechnologische mogelijkheden zoals Ballard die had aangewend tijdens de ontdekking van het wrak, wou Cameron zijn plaatjes zo natuurlijk mogelijk schieten. Een camera die een drukbestendigheid van 2700 kilogram per vierkante duimbreedte moest hebben, diende vlot op en neer te kunnen gaan en moest breedhoekbeelden kunnen maken. Michael Cameron verbouwde hiervoor een 35mm camera, bevestigde hem aan een toestel met afstandsbediening en ontwierp er een titanium omhulsel voor. Het hoeft dan ook geen betoog dat het accurate detaillisme van Camerons Titanic hoger scoort dan dat van Titanica.

Terwijl de vroegere films het ook steevast hadden over het drama wie nu in de reddingssloepen geraakte en wie niet, legt deze Titanic ook de nadruk op wat er gebeurt met de mensen aan boord na het vertrek van de laatste sloep. Om je hierin te kunnen inleven gebruikte Cameron de eeuwenoude love-story. Die moet borg staan om te kunnen komen tot de kern van deze spectaculaire scheepsramp. Natuurlijk draagt de bouw van een replica bij tot dat inlevingsvermogen: 'It's a very you-are-there kind of experience', aldus de regisseur. Breng dus je zwemvest alvast mee naar de bioscoop.