Nomenclatuurregels
Start Omhoog Nomenclatuurregels Gewijzigde namen

 

Overzicht van de belangrijkste nomenclatuurregels:

Enkele van de belangrijkste nomenclatuurregels (Plantennamen).

Regels i.v.m. schrijfwijze en uitspraak. Rules about writing en pronunciation Dutch

i) Botanische plantennamen.

De botanische naam van een plantensoort (botanische soort) bestaat uit 2 namen. (= binaire nomenclatuur)
Bijv. Geslachtsnaam (Genus) - soortaanduiding (species)
  Fagus    sylvatica (= beuk)
  Cydonia     oblonga
(= kwee, kweepeer)
Genus + species samen noemt men soortnaam .
 

ii) Botanische variatie  (variëteit/ var.)

De plantennaam van een botanische variatie bestaat uit 3 namen.
Geslachtsnaam (Genus) - soortaanduiding - botanische variëteitnaam

Bijv.: Berberis  gagnepainii (var.) lanceifolia
   Pinus          mugo  (var.)  mugus
  Pyrus  communis      (var.) sativa
  Ribes   uva-crispa var. sativa
 

iii) Cultuurvariëteiten.

De plantennaam van een cultuurgewas bestaat uit 3 namen.
Geslachtsnaam - soortaanduiding cultivarnaam (of rasnaam)
Phlox    paniculata  'Rembrandt'
Malus   domestica   'Golden Delicious'
Soms laat men de soortaanduiding weg:
bijv. Rhododendron     'Nova Zembla'

Cultuurvariëteiten zijn gewassen met een derde naam die op een speciale manier aangeduid worden:
  - met (een) Hoofdletter(s) geschreven.
  - tussen enkelvoudige komma's staan.

Synoniemen van cv's:

In plaats van cultuurvariëteiten zegt men soms ook rassen, cultivars of cv's (fancynaam).

Cultuurvariëteiten zijn variaties ontstaan in de cultuur (d.m.v. kruisingen of door de cultuur in stand gehouden (selecties)
Bijv. Brassica oleracea var. botrytis 'Selectie School'

Men kan aan de 3 de naam niet steeds zien of een cultivar een kruisingsprodukt is of een selectie uit de soort. Bijv. Rhododendron 'Concorde' is een hybride. Acer pseudoplatanus 'Negenia' is een selectie uit de soort Acer pseudoplatanus.
 
 

iv) Aanduiden van kruisingen bij plantennamen.

Wanneer men 2 planten kruist mag men de gehele nakomelingschap aanduiden met 2 namen. Maar dan moet er wel een X tussen staan. Bijv. Rhododendron x praecox. (= kruising van soorten)
Ribes x culverwelli MACFARLANE en Ribes x nidigrolaria BAUER (kruising van zwarte bes, worcesterbes en kruisbes)
 (Nieuwe naam: Ribes 'Jostaberry')

In de praktijk werd de mooiste plant uit de nakomelingschap aangehouden onder vermelding van de 2 woorden bevattende plantennaam.
Omdat de plant geen soort is, maar een hybride noemt men een dergelijke naam een hybride soortnaam.

Wanneer men een plant uit de nakomelingschap van een kruising aanhoudt, dan is het wenselijk er een derde naam aan toe te voegen. Bijv. Berberis x frikartii 'Amstelveen'

Soms wordt het x-teken tussen haakjes achter de soortnaam geplaatst. Dit is voor het vlot alfabetisch te kunnen ordenen. Je moet dan denken dat het voor de soortnaam staat.

Let op bij de volgende plantennamen!
 Ribes Hybriden
 Ribes x nigrum (R. uva-crispa x R. nigrum)
 Ribes x nidigrolaria BAUER (Nieuwe naam: Ribes 'Jostaberry')
 Ribes nigrum
 Ribes Nigrum-hybriden
 
 Hyacinthus orientalis cv. 'Jan Bos'
 Hyacinthus x orientalis
 Hyacinthus Hybriden
 Hyacinthus Orientalis-hybriden
 Hyacinthus Orientalis Groep

 Pelargonium zonale
 Pelargonium Hybriden
 Pelargonium Zonale - hybriden
 Pelargonium Zonale Groep
 Pelargonium x zonale 

v) Welke taal voor cultivars?

Op eenmaal gegeven rasnamen of cultivarnamen komt men niet terug. De oude rasnamen blijven dus in het Latijn staan. Vanaf 1 januari 1959 af krijgen alle cultuurvariëteiten (rassen) die nog benoemd worden een fantasienaam (fancynaam) in een gangbare levende taal. (Engels, Frans, Nederlands, ....)

vi) Wanneer zijn nieuwe cultivar-namen wettig?

Om wettig te zijn moeten alle nieuwe rasnamen geldig gepubliceerd of op de juiste wijze geregistreerd worden door een herkenbare, gedateerde plantenbeschrijving met afbeelding (foto)
 

f. Uitspraak van  botanische plantennamen.

De wetenschappelijke plantennamen worden gevormd door klinkers, medeklinkers en tweeklanken.

i) Uitspraak van klinkers in plantennamen:

i als ie (nooit als j.)

Bijv. Ilex (hulst)
 Saintpaulia (Kaaps viooltje)
 Gypsophila (gipskruid)
 Vitis (druif)
 

i als i:  

vb. Hibiscus (Chinese roos, septemberroos)

y als i of ie

 vb.  Gypsophila,
  Syringa,
  Cyclamen,
  monophylla
Let op: A-bi-es (Abies),  Va-ri-e-gatus,  o-ri-en-talis,  A-me-lan-chi-er (Amelanchier),
 Pi-e-ris (Pieris).
De klinkers worden gescheiden uitgesproken, evenals bij a-nnu-us, speciosus. De twee klinkers zijn nu geen tweeklanken.

y als j

in Macleaya,  Yucca.
 

u als u in Ulmus.

 Als w in gu + klinker sanguineus = bloedrood.
  qu + klinker Quercus = eik
  su + klinker suecicus = Zweeds
 Afzonderlijk in a-nnu-us,
     de-cidu-us
 Afzonderlijk in (Tagetes) te-nu-i-fo-li-us
 

e als ee in neem en e in lek en u in put.

 bijv. Népénthes,
   Astilbe,
   Ilex
 

o als o in pot en o in poten.

 Bijv. Oxalis,
   Osmanthus,
   odoratus,.
 
 

ii) Uitspraak van medeklinkers in plantennamen:

(1) Plantennamen met de medeklinker c:

c als k  - voor a, o, u. 

Bijv. in Callicarpa, Colutea,
   cuspidatus (= spits)
  - voor een medeklinker (geen h):  Cryptomeria,
        Clématis
  - eind van een lettergreep: Vaccinium

c als ts 

-vb.: Acer,   Picea,
  Cercis,   gracilis (=sierlijk),
  Vicia cracca (vogelwikke),    species

c als s 

  in caesius (blauwgrijs), caeruleus (blauwgrijs),
  Cytisus,     arborescens,
  Glaucium flavum (gele hoornpapaver).


c als g

 in Chrysanthemum pulchellus (= fraai)
  Chlorophytum
  Scilla, ook wel c= k. Dus uitspraak "Skilla".
 

(2) Plantennamen met medeklinker ph als f:

bijv. Sphagnum (= veenmos, sfagnum) Delphinium
  maar: Kniphofia (Knip-hofie-a)

(3) Plantennamen met de medeklinker q als K:

qu als kw:
bijv. Quercus Liquidambar quinquefolius (= vijfbladig)
 

(4) Plantennamen met de medeklinker t:

t in ti als tsi, als er nog een klinker volgt.
 Bijv. Gentiana, Impatiens, Tradescantia, Nicotiana, elatior.
Maar aurantiaca = ti, omdat ti de klemtoon heeft.
Als t in Caltha
 

(5) De medeklinker x:

x als ks
 Bijv. in Taxodium (Taksodium),  Buxus, laxa,   Ilex,   Vitex
 

Uitspraak van tweeklanken bij plantennamen:

ae als ee in eer.

 Crataegus,  Paeonia
 Aesculus  julianae (= 2 de naamval van Juliana)
 danfordiae (= 2 de naamval van danfordia)
 reginae (= 2de naamval van regina = koningin)
 europaeus (spreek uit als ui-ro-pe-us)
 caeruleus (= hemelsblauw)


oe als eu in keuken:

 Alstroemeria amoenus (= bekoorlijk)
 Daboecia,  Oenothéra
 Koelreuteria (Spreek uit Keulruiteria!)
 maar: Aloe (Aloë)  met 3 lettergrepen  A-lo-e (Aloë)
  Kalanchoe (Kalanchoë) Leucothoe (Leucothoë)

 

eu als ui in huis:

 Deutzia,  Euphorbia
 Koelreuteria, Leucothoe
 europaeus (= uit Europa)

 Maar: eu gescheiden uitspreken in:
  arboreus (= struikachtig)
  giganteus (= reusachtig)
  Coleus

 

ie als ie-ee:

Bijv. Pieris (Pie-ee-ris)


  

horizontal rule

 Zonder schriftelijke toelating mag er niets uit deze uitgave (teksten, foto's/ tekeningen) worden overgenomen, gekopieerd, bewerkt, aangepast, aangeboden worden op BBS- en/of internet systemen en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, email en attach file. Evenmin is toegestaan het overnemen van teksten op websites of  op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande toestemming van de webmaster Guy De Kinder. Overtredingen zullen bestraft worden volgens het recht op Copyrights beschermingen.
Integrale overname van berichten is verboden zonder toestemming.
Deze website werd met de grootste zorg samengesteld. Niemand kan aansprakelijk gesteld worden voor eventuele schade als gevolg van onjuistheden en/of onvolledigheden in deze uitgave.
No part of this website may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher/ webmaster.
 
Index Contact Favorieten     Fruitlinks Fruitnamen Teeltinfo
1