Plattmasters
Plattdüütsche
Grammatik
|
|
Plattmasters
|
|
Verben sünn de Wöör, de wat to doon anseggt. Un de plattdüütschen de deit levers wat as dat se doröber snackt. Un dat snacken draff ok nich so anstrengend sien as dat arbeeden. Kiek Di mol de Grammatik an, denn weets Du, wat ik meen.
| Tied - Tense Person |
ingelsch düütsch |
to inherit erben |
to feed füttern |
to set setzen |
to work arbeiten |
| Präsens | plattdüütsch | arven | fodern | setten | arbeeden |
| 1. Singular | ik | arv | foder | sett | arbeed |
| 2. | du | arvst | foderst | settst | arbeedst |
| 3. | he, se, dat | arvt | fodert | sett | arbeed(t) |
| 1.-3. Plural | wi, ji, se | arvt | fodert | sett | arbeed(t) |
| Imperfekt | |||||
| 1. Singular | ik | arv | foder | sett | arbeed |
| 2. | du | arvst | foderst | settst | arbeedst |
| 3. | he, se, dat | arv | foder | sett | arbeed |
| 1.-3. Plural | wi, ji, se | arven | fodern | setten | arbeeden |
| Partizip | ik heff | arvt | fodert | sett | arbeed |
| Imperativ | |||||
| Singular | arv | foder | sett | arbeed | |
| Plural | arvt | fodert | sett | arbeed(t) |
| Tied - Tense Person |
ingelsch düütsch |
to sweat schwitzen |
to hire mieten |
to cough husten |
to speak sprechen |
| Präsens | plattdüütsch | sweeten | hüüren | hosten | snacken |
| 1. Singular | ik | sweet | hüür | host | snack |
| 2. | du | sweetst | hüürst | host | snackst |
| 3. | he, se, dat | sweet | hüürt | host | snackt |
| 1.-3. Plural | wi, ji, se | sweet | hüürt | host | snackt |
| Imperfekt | |||||
| 1. Singular | ik | sweet | hüür | host | snack |
| 2. | du | sweetst | hüürst | host | snackst |
| 3. | he, se, dat | sweet | hüür | host | snack |
| 1.-3. Plural | wi, ji, se | sweeten | hüüren | hosten | snacken |
| Partizip | ik heff | sweet | hüürt | host | snackt |
| Imperativ | |||||
| Singular | sweet | hüür | host | snack | |
| Plural | sweet | hüürt | host | snack |
Notice: the last t in the second person is often silent - Dat t bi du ward mennigmol versluckt:
du sweetst = du sweets
du settst = du setts
Notice: in some dialects, the present plural ends on "-en", as the imperfekt plural: sweten, hüüren, hoosten. Wahrschau: Dat gifft ok Dialektens, de hebbt een "-en" bi de Mehrtall vun de Nutied
Notice: the imperfect is used seldom, in most cases the perfect tense is
used to indicate the past. - In´t Plattdüütsche snackt man
meisttieds in´n Perfekt (de Tied mit hebben un sien), ok wenn in´t
Hoochdüütsche oder in´t Ingelsche de Imperfekt nahmen warrd.
Bispill:
As ik güstern niege Kledaasch köfft hebb, dor bün ik bannig vell
Geld los worrn
| The participle - das Partizip - dat Partizip | ||
|
Notice: in the northern and central plattdüütsch dialects, the participle has never the prefix "ge-". Thus, the participle is similar to english and the skandinavic language, but different to german and dutch. But in western and southern plattdüütsch dialects the prefix "ge-" is used (see for example the riemels of Vadder Willms from Rheiderland at the border to the Netherlands) |
In den nördlichen und zentralen plattdeutschen Dialekten wird das Partizip stets ohne die Vorsilbe "ge-" gebildet. Dies entspricht dem Englischen und den skandinavischen Sprachen. In den westlichen und südlichen Dialekten wird dagegen das "ge-" wie im Deutschen und Holländischen benutzt. Beispiele finden Sie bei den Riemels von Vadder Willms. | In´n Norden geiht dat Partizip ohn dat "ge-". Dat mookt wi as de Ingelschen un den Skandinavschen. In´n Süden un Westen vun uns Rebeet geiht dat dorgegen as in´t Düütsche un Hollandsche mit "ge-". Dat kanns to´n Bispill bi de Riemels vun Gerhard Willms sien Vadder nakieken. |
| Form/Spraak | platt | dansk | german | dutch |
| Infinitiv | kopen | købe | kaufen | kopen |
| Participle | köfft | købt | gekauft | gekocht |
| Form | Person | to go gehen |
to write schreiben |
to let lassen |
| infinitive | gahn | schrieven | laaten / looten | |
| present time | ik | gah | schriev | laat/loot |
| Du | geihs(t) | schriffs(t) | laats(t)/loots(t) | |
| he, se, dat | geiht | schrievt | laat/loot | |
| wi | gahn | schreeven | laaten/looen | |
| ji | geiht | schrievt | laat/loot | |
| se | gahn | scheeven | laaten/looten | |
| past | ik | güng | schreev | leet |
| Du | güngs(t) | schreevs | letts(t) | |
| he | güng | schreev | leet | |
| wi | güng´n | schreeven | leeten | |
| ji | güng´n | schreevt | leeten | |
| se | güng´n | schreeven | leeten | |
| participle | he is/hett | gahn | schreeven | laaten/looten |
| imperative | singular | gah! | schriev! | laat!/loot! |
| plural | gaht! | schreevt! | laat!/loot! | |
| Form | Person | to sit sitzen |
to beat schlagen |
to buy kaufen |
| infinitive | sitten | slaan | keupen/kööpen | |
| present time | ik | sitt | sla | keup/kööp |
| Du | sitts(t) | sleis(t) | keups(t)/köffs(t) | |
| he, se, dat | sitt | sleit | keupt/köfft | |
| wi | sitt | slaat | keupt/kööpt | |
| ji | sitt | slaat | keupt/kööpt | |
| se | sitt | slaat | keupt/kööpt | |
| past | ik | seet | sleug /slöög | koff |
| Du | seets(t) | sleugs(t) | koffs(t) | |
| he | seet | sleug | kofft | |
| wi | seeten | sleugen | koffen | |
| ji | seet(en) | sleugt/sleugen | kofft/koffen | |
| se | seeten | sleugen | koffen | |
| participle | he is/hett | sitten | slaan | keupt/köfft |
| imperative | singular | sitt! | sla! | keup/kööp |
| plural | sitt! | slaat! | keupt/kööpt | |
| Form | Person | to be sein |
to have haben |
to become werden |
| infinitive | sien/wesen/ween | hebben | warrn | |
| present time | ik | bün | hebb | ward |
| Du | büs(t) | hess/hest | warrs(t) | |
| he, se, dat | is | hett | ward | |
| wi | sün(d) | hebben | ward/warrn | |
| ji | sünd | hebbt | ward | |
| se | sünd | hebben | ward | |
| past | ik | weer | harr | weur/wöör |
| Du | weers(t) | harrs(t) | weurs(t)/wöörs(t) | |
| he | weer | harr | weur/wöör | |
| wi, ji, se | weern | harrn | weurn/wöörn | |
| participle | he is/hett | ween/wesen | hatt | worrn |
| imperative | singular | wees | hebb | ward |
| plural | weest | hebbt | ward | |
| Form | Person | to want wollen |
to have to sollen |
to can können |
| infinitive | wullen | schallen | kön(n)en | |
| present time | ik | will | schall | kann |
| Du | wiss | schass | kanns | |
| he, se, dat | will | schall | kann | |
| wi | wüllt | schallen | köönt | |
| ji | wüllt | schallt | köönt | |
| se | wüllt | schallen | köönt | |
| past | ik | wull | schull | kunn |
| Du | wulls(t) | schuss | kunns(t) | |
| he | wull | schull | kunn | |
| wi, ji, se | wullen/wullt | schullen/schullt | kunnen/kunnnt | |
| participle | he is/hett | wullt | schullt | kunnt |
| present and past perfect are constucted with sien instead of hebben, if the verb indicates movement | Perfekt und Plusquamperfekt werden bei Verben der Bewegung mit "sien" gebildet | Is wat afsluten, denn kanns perfekt snacken. Un wenn dat um Bewegen geiht, denn bruuks sien. |
| the train has just arrived | De tog is grod rinkamen |
| the ship has come | dat Schipp is kamen |
| I´ve gone to the pub | Ik bün na´n Krog hengahn |
| I´ve ridden home | Ik bün na Huus reden |
| but: I´ve ridden the horse | Ik hebb dat Peer reden |
Hebben in imperative meaning
| I have to work | Ik hebb to arbeiden Ik hebb to werken (western dialects) |
| The passive voice is used in platt far less than in english or german. | Das Passiv wird im Plattdeutschen seltener verwendet als im Hochdeutschen oder Englischen. | Op Platt snackt wi nich so vell mit Passiv. Wi steiht op Aktiv. |
| tense | english | platt |
| present | the house is built | dat Huus ward buut |
| pres. perf. | the house has been built | dat Huus is buut worrn |
| past | the house was built | dat Huus weer buut |
| past perf. | the house had been built | dat Huus weer buut worrn |
| future | the house will be built | dat Huus warrd buut |
| fut II | the house will have been built | dat Huus warrd buut warrn |
| kond. I | the house would be built | dat Huus wöör buut. |
| kond. II | the house would have been built | dat Huus wöör buut worrn. |
| There is no real continuous form in platt. Instead, "grod" is used or the construct with "an´t" | Ähnlich wie im Hochdeutschen gibt es keine echte Verlaufsform. | As in´t Hoogdüütsche gifft dat keen Verlöpsform. |
| tense | english | platt |
| present | I am speaking | Ik bün (grod) an´t snacken Ik snack grod |
| past | I was speaking | Ik weer (grod) an´t snacken Ik snack grod |
| present | the water is boiling | dat Water is an´t koken |
| past | he was sitting | he weer an´t sitten |
Vun Harten Dank an Geocities, för dat se nu ok wat för Plattdüütsch in´t net deit. Thanks to Geocities - who do such a lot for minority languages
Three cheers on GeoCities! Three cheers on GeoCities! Three cheers on GeoCities!
