SKAUTING I HARCERSTWO W SZCZEBRZESZYNIE 1915 - 1939
Materiały zebrał i opracował mgr inż. Jerzy Jóźwiakowski
HARCERSKIE RODOWODY
Gdy hitlerowcy w jesieni 1942r. rozpoczęli zagładę ludności Zamojszczyzny, wielu byłych harcerzy młodszej i starszej generacji II Szczebrzeszyńskiej Drużyny Harcerskiej stanęło do walki. Wielu z nich było dowódcami oddziałów "Kedywu" (oddziały dywersji bojowej) Armii Krajowej i Oddziałów Specjalnych Batalionów Chłopskich, prowadząc walki partyzanckie w obronie pacyfikowanej ludności.
Mieszkaniec Szczebrzeszyna, absolwent seminarium w 1934 r., harcerz II Szczebrzeszyńskiej Drużyny Harcerskiej ppor. Jan Turowski "Norbert" był dowódcą oddziałów dywersyji bojowej Obwodu Zamojskiego AK w okresie największego nasilenia hitlerowskiej eksterminacji Zamojszczyzny (IV 1942 - III 1943). On to z grupą straceńców, złożoną z dowódców oddziałów dywersyjnych - harcerzy rozpoczął, akcją na nasiedloną Niemcami wieś Kolonia Udrycze, walkę w obronie ludności. Oddziały podległe "Norbertowi" wykonały też rozkaz Komendanta Inspektoratu AK Zamość, mjr "Kaliny", zniszczenia w noc sylwestrową 1942/43 mostów kolejowych i urządzeń technicznych stacji w weźle kolejowym Zawada (Akcja Wieniec 2).
W tym samym czasie oddziały harcerskie Szarych Szeregów Okręgu Warszawa, pod dowództwem Jana Kiwerskiego ps. "Oliwa", przeprowadziły Akcję Wieniec l paraliżując węzeł kolejowy Warszawa.
Akcja Wieniec l była solidaryzowaniem się Szarych Szeregów z walczącą Zamojszczyzną.
Fot. 30 Harcerze II szczebrzeszynskiej drużyny, absolwenci seminarium nauczycielskiego
W załączonym wykazie harcerzy II Szczebrzeszyńskiej Drużyny Harcerskiej znajduje się 15 późniejszych dowódców i wielu żołnierzy Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich.
Marian Kleban "Cezary" - oficer, II adiutant dowódcy OP9 pp AK "Adama"
Stanisław Książek "Wyrwa" - Komendant Obwodu AK Zamość<
Włodzimierz Hascewicz "War" - d-ca oddziału partyzanckiego
Tadeusz Niedziałkowski "Tomasz" - k-t Rejonu 4 Obwodu AK Tomaszów.
Zygmunt Bedziejewski "Borowicz" - z-ca d-cy Oddziału Dywersji Bojowej "Norberta"
Jan Grygiel"Rafał" - oficer wywiadu Inspektoratu AK Zamość.
Antoni Radzik "Orkisz" - oficer 9 pp AK
Stanisław Burda "Burski" - d-ca IV kompanii zgrupowania BCh pod Zaboorecznem, poległ.
Piotr Złomaniec "Podlaski" - d-ca l -go oddziału partyzanckiego Obwoduu AK Zamość.
Antoni Koczon "Górny" - żołnież oddziału szturmowego ZWZ Szczebrzeszyn.
Stanisław Rybicki "Ryś" - d-ca plutonu szturmowego Szczebrzeszyn, ppoległ
Józef Kołłątaj "Ikar" - oficer Obwodu AK Zamość - Sybirak<
Stefan Krzaczek "Gruda" - oficer 9 pp AK
Stefan Poździk "Wrzos" - dowódca oddziału - plutonu w oddziale "Norberta"
Bronisław Mazurek "Borowy" - k-t obwodu BCh Biłgoraj
>Aleksander Wybacz "Duży Olek" - żołnierz oddziału szturmowego Szczebrzeszzyn
Leonard Kryk - żołnież oddziału szturmowego ZWZ Szczebrzeszyn, poległ
Stanisław Tałanda "Żegota" - żołnierz oddziału terenowego Szczebrzeszyyn
Ryszard Czapka "Jastrząb" - żołnierz oddziału "Groma"
Roman Kołodziejczyk "Baca" - oficer BiP Rejonu AK Szczebrzeszyn
Zygmunt Krysa - żołnierz 1939r., poległ.
Stanisław Kryk - żołnierz 1939r., poległ.
Aleksander Dubiel - żołnierz 1939r., poległ.
Stanisław
Wajler - żołnierz 1939r., poległ.