SKAUTING I HARCERSTWO W SZCZEBRZESZYNIE 1915 - 1939

Materiały zebrał i opracował mgr inż. Jerzy Jóźwiakowski

Skład drużyny w styczniu 1933 roku

Od 25 stycznia 1933 r. drużyna rozpoczęła pisanie kroniki. Ma ona wielką wartość poznawczą, ponieważ przedstawia zarówno fakty z życia drużyny jak i oddziaływanie wychowawcze drużynowej. Ukazuje zainteresowania harcerek oraz jakie sentencje przyswajały sobie i jakie miały trudności.

Z nazwisk harcerek figurujących w kronice okazało się, że kilka z nich, dziś szanowanych pań, mieszka w Szczebrzeszynie. Druhny seniorki, panie: Leokadia Pić - Kowalikowa i Maria Lepionko-Niezgodowa pamiętają doskonale zbiórki z druhną Zaleska i druhnę Jaworską. Po zapoznaniu się z zapiskami w kronice, których same były autorkami, jak i z zapiskami koleżanek, stwierdziły brak rozwinięć praw harcerskich, przedstawianych przez drużynową Halinę Zaleska oraz tych fragmentów gawęd druhny

opiekunki Zofii Jaworskiej, które utkwiły w ich pamięci na całe życie. Druhny seniorki twierdzą, że luki w kronice wynikają stąd, że kronikarki nie zdążyły zanotować wszystkiego, a później przy wpisywaniu do kroniki nie potrafiły dobrać słów, aby przedstawić to co słyszały.

Poniżej przedstawione są wpisy do kroniki uzupełnione przez druhny seniorki. Naturalnie oryginał kroniki w postaci kserokopii jest załączony.

Podczas zbiórki 25 stycznia 1933 r. drużynowa Halina Zaleska omówiła ideę harcerską, przedsta­wiając jej cel i zadania. Druhny kolejno wypowiadały się jak rozumieją harcerskie obowiązki. Drużyno­wa przedstawiła różne sytuacje życiowe a harcerki wypowiadały się jak postąpiłyby w przypadku: prześladowania słabszego, niszczenia dobra społecznego czy zauważenia samotnego, płaczącego dziecka.

Wywiązała się dyskusja, która drużynowa podsumowała: "Postępując zgodnie z prawem har­cerskim będziecie postępować dobrze i będziecie dawały przykład innym." Następnie mówiła, że według piątego prawa harcerskiego " Harcerka postępuje po rycersku." To m.in. znaczy, że ma odwagę przeciw­stawić się złu, a więc nie wolno im zachowywać się biernie lecz przeciwstawiać się wszelkim nieprawościom.

Omawiając drugie prawo harcerskie " Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy." opowiadała, że rycerz ten walczył pod Grunwaldem i wszędzie w Europie, gdzie należało przeciwstawić się bezprawiu i zaborczości. Sława tego polskiego rycerza rozeszła się po Europie nie tylko dlatego, że dowodząc w wielu bitwach wykazał talent w sztuce wojennej ale i dlatego, że dotrzymanie słowa traktował jako honor rycerski. Na zakończenie druhna drużynowa wskazała, że pozdrowienie "Czuwaj" jest hasłem i przypomina, aby nie dopuścić do rozprzestrzenienia się zła.

Na zbiórce 26 marca 1933 r. drużynowa Zaleska podzieliła drużynę (26 harcerek) na trzy zastępy. Pierwszy liczył 13 druhen, zastępową została sama drużynowa Zaleska, za godło przyjął zastęp "Jaskółkę". Drugi składał się z 6 druhen, zastepowa została Władysława Zajdlicówna, za godło przyjął zastęp "Orła". Trzeci zastęp składał się z 7 druhen, zastepowa została Adela Sierpińska, za godło przyjęto "Sarenkę", która następnie zmieniono na "Szarotkę". Na tej zbiórce harcerki, na wniosek druhny drużynowej, wybrały na przyboczną drużyny druhnę Marię Pomianowską.

Następnie zastepowa Sierpińska opowiedziała życiorys i przedstawiła bohaterską postawę Emilii Plater, której imieniem została nazwana I-sza Żeńska Drużyna Harcerska w Szczebrzeszynie.

W dniu 30 marca 1933 r. była piękna pogoda i zbiórka odbyła się w ogrodzie. Druhny cieszyły się nadchodzącą wiosnę z przyjemnością oddychając czystym marcowym powietrzem. Po odśpiewaniu harcerskiej modlitwy jedna z druhen odczytała sprawozdanie ze zbiórki poprzedniej. Następnie druhna drużynowa omówiła szóste prawo harcerskie ' 'Harcerka miłuje przyrodę i stara się ją poznać. Temat był wyjątkowo atrakcyjny szczególnie, że wokół przyroda budziła się do życia. Kolejne prawo - siódme "Harcerka jest karna i posłuszna swoim rodzicom i przełożonym.". Druhna drużynowa mówiła o koniecznej karności druhen w drużynie jako o podstawie wszelkiej działalności i osiągnięć drużyny. Ta nabyta w młodości cecha harcerki jest wielką zaletą społeczną. Krajowi mającemu karne społeczeństwo łatwiej osiągnąć sukces w wielu dziedzinach. Otoczenie nastrajało harcerki do śpiewu i z radością odśpiewały kilka harcerskich piosenek. Harcerki na pożegnanie pozdrawiały się hasłem Czuwaj!

Następna zbiórka 5 kwietnia 1933 r. poświęcona była omówieniu ósmego, dziewiątego i dziesiątego prawa harcerskiego. Druhny bardzo dobrze rozumiały te prawa a na zakończenie zaśpiewały "Płonie ognisko" i "Pobudkę".

Na zbiórce 9 kwietnia 1933 r. druhna drużynowa opowiedziała harcerkom historię powstania "Skautingu". Podczas wojny angielsko-burskiej w Afryce, przy obronie twierdzy Meffeking w roku 1885 generał Baden-Powell zorganizował drużynę chłopców, którzy przenosili pocztę i pełnili służby wartownicze. W latach 1902-1907 Baden-Powell zorganizował "Skauting" w Anglii, a jego żona Agnes założyła drużynę żeńską. W Polsce, w roku 1911 w maju, lwowskie władze "Sokoła" powołały Naczelną Komendę Skautową. W tym czasie Andrzej Małkowski zorganizował we Lwowie trzy drużyny skautowe a jego przyszła żona Olga Drahonowska drużynę żeńską. W 1918 r. w Polsce "Skauting" został przemianowany na Związek Harcerstwa Polskiego. Na zakończenie zbiórki druhny wyszły na boisko ze śpiewem.

Zbliżała się rocznica Konstytucji 3-Maja i na zbiórce 23 kwietnia 1933 r. drużyna ćwiczyła się w równym marszu defiladowym. Na defiladzie harcerki wypadły bardzo dobrze.

Podczas zbiórki w dniu 14 maja 1933 r nastąpiło przyłączenie żeńskiej drużyny "Zuchów" z "Ćwiczeniówki" do I-szej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej.

Druhny z drużyny "Zuchów"osiągnęły już wiek harcerek. Drużynowa Zaleska i komendant "Zuchowy" druh Soboń podzielili nowe harcerki na dwa zastępy, były to kolejne zastępy IV i V. Zastepowa IV zastępu była druhna Zofia Kalitówna a V zastępu druhna Maria Michalska, obie z dłuższym stażem w drużynie harcerskiej. W ten sposób drużyna harcerek powiększyła się o 18 druhen.

Uroczyste przyjęcie nowych harcerek do drużyny zostało zakończone wspólnym okrzykiem "Czuwaj!". Cała drużyna weszła do świetlicy i tu druh Soboń i druhna Maria Pomianowską czytali na zmianę czasopismo harcerskie.

.

POWRÓT    DALEJ