1 Gorter'ın argümanları, bir ölçüde, "Konseycilik" olarak bilinen bir ideolojinin ortaya çıkmasına katkıda bulundu. Bu ideolojinin temel tutumları kabaca şu şekilde özetlenebilir:

2 Örneğin Devlet ve İhtilal'de şöyle yazıyorsunuz (s.67): "Bütün kapitalist ülkelerdeki köylülüğün büyük çoğunluğu, her yerdeki köylülük gibi hükümet tarafından ezilmektedir ve 'ucuz' hükümeti gerçekleştirmek için halihazır hükümeti devirmeye büyük bir istek duymaktadır. Proletarya, bunu gerçekleştirmeye çağrılmaktadır...". Ne var ki sorun, aynı köylülüğün komünizme bir istek duymamasıdır. (Makaleye Geri Dön)

3 Moskova Tarım Tezleri bunu kabul eder. (Makaleye Geri Dön)

4 Elimde İsveç ve İspanya'yla ilgili istatistiki veriler yok. (Makaleye Geri Dön)

5 Dünya Devrimi adlı broşürde, Rusya ile Batı Avrupa arasındaki bu farklılığa önemle dikkat çekmiştim. Alman Devriminin gelişmesi içinde benim düşüncemin bile çok iyimser olduğu ortaya çıktı. İtalya'da yoksul köylülerin, proletaryanın safında yer alması mümkündür. (Makaleye Geri Dön)

6 Yoldaş, tartışmayı kazanmak için, kısa akıllılar gibi, söylediklerimi mutlak anlamda yorumlamayacağınızdan kuşkum yok. Bu yüzden, yukardaki notu, sizi değil, o kısa akıllıları dikkate alarak düşmek zorunda kaldım. (Makaleye Geri Dön)

7 Kuşkusuz bunlar savaş öncesi rakamlar. Proletaryanın sayısını son sayıma (1909) dayanarak orantılı olarak arttırdım. (Makaleye Geri Dön)

8 Burada, rakam (Almanya'da 20 milyona 70 milyon!) ilişkilerinden hareketle, liderlerin önemi; kitle, parti ve lider ilişkisi; ve aynı zamanda devrim esnası ve sonrasıyla ilgili olarak Rusya'dan farklı cereyan edecek konulara değinmiyorum. (Makaleye Geri Dön)

9 En azından şu ana kadar. (Makaleye Geri Dön)

10 Bu tartışmada muhalefetin kamuya açıklanmış görüşleri yerine, nerdeyse tamamen özel görüşmeleri kullanmanızdaki tutarsızlık dikkatimi çekti. (Makaleye Geri Dön)

11 Elbette şu nokta hatırdan çıkarılmamalıdır ki, bireysellikle merkeziyetçiliğin bu yeni birliğinin tam bir biçim olarak ortaya çıkması mümkün olmamıştır, yalnızca şu anda gelişme içindedir, mücadelenin gelişmesi sürecinde giderek mükemmelleşecektir. (Makaleye Geri Dön)

12 Alaylı bir şekilde, İşçi Birlikleri de hatasız olamaz derken yarattığınız etki çok hafif. Bu, kapitalizm altında sendika, reformlar için mücadele etmelidir anlamına geldiği sürece doğrudur; yok eğer sendika devrim için mücadele ediyorsa yanlıştır. (Makaleye Geri Dön)

13 İşyeri Komiteleri, işyeri Temsilcileri ve özellikle Galler'de Endüstriyel Birlikler. (Makaleye Geri Dön)

14 Bu hareketin Almanya'da yukardan oluştuğu, bir iftiradır. (Makaleye Geri Dön)

15 Siz Yoldaş ve sizinle birlikte bir çokları, Komünistler Sendikaları terk ederek kitlelerden uzaklaşıyor argümanını ileri sürüyorsunuz. Ama, kitlelerle en yakın ilişkiler işyerlerinde kurulmaz mı? Üstelik, işyerlerinin çoğu tartışma salonlarına dönmedi mi? O halde, nasıl oluyor da Sol Komünistler kitlelerden kopmuş oluyorlar? (Makaleye Geri Dön)

16 Artık Moskova'nın Sendikalarla ilgili oportünist taktiklerinin nereye götürdüğü apaçık ortaya çıkmıştır. Komünist Partilerin üyeleri modern Sendikalara girmeye zorlanıyor (bu noktayla ilgili kabul edilen teze bakınız). Dolayısıyla grev kırıcısı olmaya zorlanıyor!!! Aynı zamanda onlar, Sendikacıları desteklemeliymişler!!! Bu iki örgütün de işe yaramaz olduğunu, işyerlerine dayanan yenilerinin kurulması gerektiğini (başka bir yerde bizzat tezler bunu savunmaktadır) açıkça söylemek yerine, bu belirsiz tutumu takınacaklar. Neden? Kitleleri Üçüncü Enternasyonal'e katmak için. (Makaleye Geri Dön)

17 Aslında bunun önemli bir nokta olmadığını düşünmüştüm. Ancak, Spartaküs Lig'inin Kapp darbesi sırasındaki tutumu ve sizin bu noktada da oportünist bir tutum içinde olan broşürünüz, bu sorunun da büyük öneme sahip olduğuna beni ikna etti. (Makaleye Geri Dön)

18 Batı Avrupa'daki, Birleşik devletler'deki ve Britanya kolonilerindeki bu ideolojinin büyük etkisi, Doğu Avrupa'da, Türkiye'de, Balkanlar'da vb. (Asya vb.'den söz etmeye bile gerek yok) anlaşılamıyor. (Makaleye Geri Dön)

19 Bizzat Yoldaş Liebknecth'in örneği, bizim taktiklerimizin doğrulunu kanıtlar. Devrimden ÖNCE, emperyalizm gücünün doruğundayken ve her türlü hareket sıkıyönetim tarafından bastırılırken, onun parlamentodaki protestoları büyük bir etki yaratabiliyordu; devrim SIRASINDA artık durum değişmişti. Bu yüzden, işçiler bizzat kendileri harekete geçtiklerinde parlamentarizmi terketmemiz gerekmektedir. (Makaleye Geri Dön)

20 İngiltere'de sermayeyi destekleyecek yoksul köylüler olmadığı doğrudur. Ama orta sınıf da o oranda büyüktür ve sermayeyle birlik halindedir. Bu ileri öncüler aracılığıyla proletarya mücadeleyi nasıl yürütmek istediğini göstermektedir: İngiltere'deki ve onun sömürgelerindeki tüm sınıflara karşı tek başına. Ve yine tıpkı Almanya'daki gibi: örnek olarak. Parlamentarizmi reddeden bir Komünist Parti kurarak ve İngiltere'deki sınıfın tümüne seslenerek: kapitalist iktidarın simgesi parlamentodan vazgeçin, kendi partinizi ve endüstriyel örgütlerinizi kurun, salt kendi gücünüze güvenin.
    İngiltere'de bunun böyle olması şarttı, Yoldaş; eninde sonunda böyle olacaktı. Bu gurur ve cesareti doğuran en büyük kapitalizmdir. En sonunda geldi, ama tam geldi. (Makaleye Geri Dön)

21 Oportünizm, daima, İngiltere'de her yerden daha büyük bir tehlike olagelmiştir. Nitekim, Sol Kanat Komünizmin en iyi savunucularından biri olan Yoldaşımız Sylvia Pankhurst, belki mizacından, belki güdü ve deneyimlerinden , belki gereğince derin bir araştırma yapmadığından, ama salt raslantısal olarak görüşlerini değiştirmiş gibi görünmektedir. Birliğin acilen getireceği yararlar uğruna, oportünizme karşı mücadelesinin temel taşı olan anti-parlamentarizmden vazgeçti! Böyle yaparak o, kendisinden önceki binlerce Labour liderinin izlediği, boyun eğme, oportünizm ve nihayet burjuva yoluna girmiş oldu. Bunda şaşılacak bir şey yok. Fakat sizin, onun böyle hareket etmesine neden olmanız, İngiltere'nin tek korkusuz liderini buna ikna etmeniz, Rus ve dünya devrimine ağır bir darbedir.
    Anti-parlamentarizmi devrimin patlak verdiği yerlerde savunduğum halde, neden İngiltere için de savunduğum sorulabilir. Mücadele göstermiştir ki, sık sık bir adım Sola gitmek gerekli olabilmektedir. Eğer İngiltere gibi oportünizm hastalığının yaygın olduğu bir ülke söz konusuysa, genç bir Komünist Partisinin gerisin geri oportünizme, parlamentarizme dönme tehlikesi mevcutsa, orada anti-parlamentarizme ilişkin taktikleri savunmak zorunluluk haline gelebilir. Bir çok Batı Avrupa ülkesinde bu durum süreklilik arzedebilir. (Makaleye Geri Dön)

22 Savaş nedeniyle, çeşitli unsurların büyük sayılar halinde proletarya saflarına geldiği doğrudur. Yine de bu unsurlar tamamen proleter olmadıklarından, umutsuzca kapitalizme sarılmışlardır ve gerekirse onu savunmak için silaha sarılacak kadar Komünizme düşmandırlar. (Makaleye Geri Dön)

23 Burada yeterince yer olmadığından bunun ayrıntılarına girmedim. Bunu Komünizmin Temeli adlı broşürümde etraflı bir şekilde yaptım. (Makaleye Geri Dön)

24 Biz Hollandalılar bunu çok iyi biliriz. Bu "ayrılıklar", küçük ama kolonilerinden dolayı fazlasıyla emperyalist olan ülkemizde birdenbire gözümüzün önünden uçup gittiler. Bizim için artık ne Hristiyan, ne demokratik ne de diğer partiler var. Bir Hollandalı bile, bunu üzülerek belirtiyorum, Batı Avrupa'yı, ona Rusya gözlükleriyle bakan bir Rustan daha iyi değerlendirir. (Makaleye Geri Dön)

25 Bu "saf" Labour hükümetlerinin bu noktaya gelip gelmeyecekleri hâlâ bir sorudur. Belki burada da Rus örneği – Kerensky – sizi yanılgıya sürüklüyor. Bu mektupta daha sonra, şu durumda, Almanya'nın Mart günlerinde, bu "saf" sosyalist hükümetin yine de desteklenmemesi gerektiğini açıklayacağım. (Makaleye Geri Dön)

26 Yudenitch ve Denikin'in saldırıları sırasında Rus Komünist Partisi'nin üye sayısı 13.287 idi. Bu, 150 milyonluk bir nüfusun onbinde biri bile değildi. Ocak 1920'de, özel üye kampanyalarıyla bu sayı 220.000'i buldu. Şimdi ise bu sayı, % 52'si işçi olan 600.000 üyeyi geçmemektedir. (Dikkat/Yayıncıya uyarı: 10 nolu dipnot, printte basmamıştır. Bir arıza olabilir. Özen gösterin!) (Makaleye Geri Dön)

27 Alıntılar Radek'ten. (Makaleye Geri Dön)

28 Burada, bu görüşle, milyonlarca kararsızı Üçüncü enternasyonal'e kazanma çabası arasındaki tutarsızlığa dikkat çekiyorum. Bu tutarsızlık da, taktiklerinizin oportünistliğine bir diğer kanıttır. (Makaleye Geri Dön)

29 Üçüncü Enternasyonal komitesi'nin herşeye Rus bakışaçısıyla yaklaştığının güçlü bir kanıtı da şu: Alman devrimi bastırıldıktan, Bavyera ve Macar devrimleri yerle bir edildikten sonra Moskova, Alman ve Macar proletaryasına şöyle dedi:

30 Bununla silahsız proletaryayı kastettiğimiz unutulmamalı. Eğer herhangi bir nedenden, yeni bir savaştan dolayı ya da ilerde, devrim süreci içinde proletaryanın eline yeniden silah geçerse, yukarda sözünü ettiğimiz koşullar geçerliliğini yitirir. (Makaleye Geri Dön)

31 Bütün Rus örneklerini saymak sıkıcı olacaktır. Okuyucudan bu örnekleri tekrar okumasını rica ederim. Haklı olduğum görülecektir. (Makaleye Geri Dön)

32 Ben şahsen, devrimin daha çok uzaklarda olduğu ve işçilerin devrim yapacak kadar güçlü olmadığı ülkelerde parlamentarizmin kullanılabileceği düşüncesindeyim. Sanırım, diğer yoldaşlar farklı fikirdeler. (Makaleye Geri Dön)

33 Halle'de, yalnızca bir gün içinde 500.000 yeni üye, daha kısa süre önce bunların Scheidemann'dan da daha kötü olduklarını kabul eden liderlerin yönetimi altına girdi. Tours'da, daha yakın zamana kadar büyük kısmı sosyal yurtsever olan Fransız Sosyalist Partisi'nin dörtte üçü katıldı. (Makaleye Geri Dön)

34 Almanya'yı çok iyi bilen Yoldaş Pannekoek bunu öngörmüştü. Eğer Spartaküs Lig liderlerine parlamento mu, devrim mi diye bir tercih sorulsa, Parlamentoyu tercih ederler. (Makaleye Geri Dön)