PANUNGPALAN

"Naalan da Iyyong ti kaaduan kadagiti quarters dagiti agindeg, kangrunaan ti food chamber ken ti food processing zone." Malaglagawan ni Paran. Nupay nasaligemgem ti artipisial a pul-oy, agtutukel dagiti lumtuad a ling-et iti muging ti nairteng a rupana a tinubay ti agtallopulon a tawen-Daliasat. "Winayawayaanda payen dagiti tao a tinudinganen ti lifespan breaker ket kimmappengen dagitoy kadagiti repormista!"

Nagsennaay ni Lakay Angkuan. Intangepna ti napuskol, akaba ken nangisit a libro a saklotna sa timmakder. Inwarasna ti imatangna iti pentagon a siled ti Kapitolio ti Daliasat a napno kadagiti aparato ken ramramit ken instrumento. Adda piniselna a buton ket rimmangrang ti dakkel a sarming a pagbuyaan a nakasakab iti maysa a paset ti siled. Namrayan ti duduogan a lakay nga inimutektekan ti nagparang a buya ti mangliwengliweng a law-ang a namurumoran kadagiti bituen ken planeta ken nebula. Sinamirana a kinuyepan dagiti instrumento ken gauge ken indicator kadagiti panel iti aglawlaw.

Idi agangay, sinango ni Lakay Angkuan ni Paran. "Igetanyo laeng a naimbag ti arsenal. Nasken a dida makaagaw iti igamda a pagdunor iti tao ken aparato. Bantayanyo met a nalaing ti siled dagiti computer. Bay-anyo latta dagiti tao, respetuenyo ti pangngeddengda no ania wenno siasino ti patien ken surotenda. Adda kadakuada no pagutugotda kadagiti rebelde. Karbenganda ti mangeddeng iti bagbagida. Agingga a masapul, pagtalinaedenyo ti naurnos ken natalna a wagas a pangatipa kadagiti gakatda. Dandanitayon iti destinasion, Paran," inwagisna dagiti instrumento. "Bassit laengen a panawen. Leddaangek ti igugubuay ti riribuk kadagitoy a maudin nga al-aldaw! Nupay kasta, inanamaek a sakbay a magabay ti amin ket madanontayon ti Kinapudno ti Destinasion--ti Baro a Lubong..."

Adda bimmanipbip, nagsilawsilaw iti nalabaga ken amarilio kadagiti panel ket idi kuan saggaysa nga automatiko a naglukat dagiti nalimed a ruangan kadagiti suli ti pentagon a siled ket timpuar kadagitoy dagiti lima pay a nabati a kameng ti Konseho ti Daliasat. Nagdaydayawda ken ni Lakay Angkuan a nangyawis iti panagtugawda kadagiti naisangrat a palangkada iti lawlaw ti nagtimbukel a kristal a lamisaan a naipatnga iti siled. Pito kadagiti palangka ti saan a naukoparan.

Imbinsa dagiti nabati a kameng ti Konseho dagiti reportda kalpasan a mangngeganda ti palnaad ni Paran.

"Napigsa a talagan ti tignay dagiti rebelde, Apo Angkuan," kinuna ni Enteng, daulo ti Departamento dagiti Computer. "Naaladan ti kaaduan a talek dagiti agindeg ta nasiken ti panangallukoy dagiti nagtraidor a pito a kameng ti Konseho nga indauluan daydiay nga Iyyong! Amin dagiti agtutubo iti Departamentok ket kimmappeng kadakuada--nangruna dagiti ubbing a hackers a mapangnamnamaan koma a makapaksiat kadagiti virus dagiti rebelde!"

"Pudno, nasabidonganen ti panunot ti kaaduan!" inyagaw ti agnagan iti Ardong a mangimaton iti Departamento ti Historia. "Mariribukan la ketdi itan ti Mother Computer a mangan-analisar kadagiti datos ti mapaspasamak! No di maaluadan, makorap la ketdi dagiti ig-igetantayo a databank ti Naindaklan a Gapu ken Kagagapu ket madadael ti Naindaklan a Namnama a tinartaraken ken sinegseggaantayo iti ginasgasuten a light years! Numona ket saanen a madaeran ti panagramaram dagiti computer virus dagiti rebelde! Madadael ti Daliasat, Apo Angkuan, maungawtayo, awanen Namnama ti Tao!"

"Isingasingko ti pannakaaramat koman ti summary destruction kadagiti rebelde, Apo Angkuan," insublat ti maysa. "Makaammon ni Enteng a mangtingiting kadagiti maat-atakar a programa dagiti systems iti babaen ti Mother Computer. Agkutitay' itan ta iggemtay' pay ti maniobra ken panungpalan ti sibubukel a systems ti Daliasat--sakbay a makapet ken makontrol dagiti subersibo a virus dagiti rebelde dagiti computer a timon ken ukom iti Daliasat! Sakbay a madadael ti Daliasat!"

Agngilngilangil laeng ni Lakay Angkuan a mangap-apiras iti barbasna. Inukradna ti sangkaiggemna a libro ket intanggayana iti tallaong. "Ibagak manen kadakayo, dakayo a napupudno a salaknib ken agtalek iti Kannawidan ken Tradision ti Daliasat, nga amin dagitoy a pasamak ken mapasamak ket nalpasdan a nasirmata dagidi Puon ket addada a nakabinggas kadagiti sistema dagiti computer. Naaramiden ti masakbayan ti pisikal a Daliasat. Agpannuraytay' la itan iti yaadani ti panangsabattayo iti Masakbayan. Kangrunaanna, ti koma pangngeddeng ti Apo a Namarsua ti awatentayo--no mapalubosan pay nga agtuloy ti kaputotan ti tao iti Baro a Lubong wenno saanen..." Indissona ti libro. "Malidayanak unay ta iti no manon a tawen a naimatangak ti Nadiosan nga anus ken panamati dagiti immun-una a henerasion iti Daliasat, impapanko a nagbalbaliwen ti galad ti tao... Ngem paneknekan ita ti agdama a henerasion a ti tao ket taonto latta."

"Ngem, Apo Angkuan," insengngat ti babai a kameng ti Konseho nga agnagan iti Kuanang, "ania laengen ti mamaay ti gannuat ken gapu nga ilaslasat ti Daliasat iti bangir a galaksi? No plano a talaga ti Namarsua daytoy, nakadidillaw man nga awan kaes-eskanna ti Naindaklan a Panggep no kastoy met la nga iti awan ken kinaawan ti pagtun-oyan ti amin? Ania a naawagantayo a Napili no awan met gayam kaimudingantayo iti Baro a Lubong? Pasingkedantayo koma a datayo a talaga dagiti Napili! Aggunaytayo ketdi itan, napateg ti tunggal darikmat! Paksiatentayon dagiti aginlalaing nga agtutubo! Ken no masapul, baliwantayo dagiti programa a sursuroten dagiti computer! Pudno nga awan perpekto a tao, adda latta dagiti dakes a bin-i--ngem agrusrusingda pay la dagita a bin-i ket mabalintayo latta ida a paruten!"

"Makulkullaapan metten ti panunotyo," insennaay ti lakay, nagpusot iti tugawna. "Apay a diyo maamiris dagiti pasamak? Pannubok dagitoy no maikari met la daytoy a henerasion iti Naindaklan a Kari ti Baro a Lubong. Pagtalinaedenyo latta koma iti puspusoyo ti panamati ken panagtalek iti Namarsua ken iti Baro a Lubong a dandanin a sangbayantayo. Saan pay a madadael ti Daliasat agingga a di malpas ken magupgop amin ti datos ti mapagpagteng ita. Nagiserrekakon iti kabarbaro nga inputs iti databank ken memory ti computer a pagbasaranna iti panungpalan ti agdama a pagteng."

"Ngem rebbengna laeng nga aramidentayo dagiti maikanatad a panagannad ken panangsaluad, Apo Angkuan," timmakder ti agnagan iti Inggo. "Ilemmengdaka iti nalimed a siled ti Mother Computer tapno didaka mariribuk dagiti rebelde. Ken tapno maamirismo a nalaing ti kasasaad dagiti systems bayat ti panangsangomi kadagiti rebelde."
Saanen a nagtagari ti lakay uray idi bayabayen da Paran ken dagiti armado a kakadua daytoy tapno kaduaenda nga itunda tti nalimed a siled. Nagpakada dagiti kameng ti Konseho kalpasan a mapagnanaminganda dagiti sumaruno nga addangda.

SEGUN ITI HISTORIA ti Daliasat, sakbay a mapasamak ti gubat a nuklear ken kemikal, iti arinunos ti maikadua a dekada ti millennium, a nangungaw iti biag, ken nangdadael, iti lubong, nakapagsaganan ti sumagmamano a pamilia dagiti sientista ken napili a tattao manipud iti nadudumaduma a nasion tapno malibasan ken maisalakanda iti ultimo a gubat. Nangaramid dagitoy iti maysa a nalimed a komunidad ken kuartel iti sirok ti maysa a bantay iti yelo a langalang ti South Pole ket ditoyda a nagobserba ken nagpartuat ken nagsagana. Iti maudi a kanito, idi makompirma ti saanen a mapengdan a pannakaangay ti nainlubongan a gubat gapu iti agresion ken opensiba dagiti nagkakadua a puersa dagiti terorista ken dagiti gobierno ti Iraq, Libya, Pakistan, North Korea, Cuba ken dadduma pay a pagilian ken grupo a bumusbusor iti Estados Unidos kasta met iti China ken ti napabaro a liderato ti Rusia, limmuganen dagiti napili a tao iti maysa a dakkel a sasakyan iti law-ang nga isagsaganada a nanaganan iti Daliasat.

Sigud a maysa a nalimed a proyekto ti maysa nga international a gunglo dagiti sientista ken teknolohista ti Daliasat tapno tun-oyenda ti nabayagen a panggep a mangdanon iti maysa a planeta iti kabangibang a galaxy a natakuatanda a kaarngi la unay ti daga nga addaan biag ken mabalin a pagbiagan. Iti pannakakompleto ti Daliasat, isu metten ti pannakariribuk ti lubong ken ti posible a pannakaangay ti ultimo a gubat ket napagnunumuan ti gunglo ti pannakapili dagiti maikari a tao a laonen ti Daliasat nga ipanna iti destinasion a planeta tapno sadiay a maituloy ken mangabaruanan ti kaputotan ti tao.

Immuna a nabalabala ti Daliasat a makabalin nga agdaliasat iti babaen ti time travel wenno time warp tapno nadardaras wenno madagdagus a madanon ti target a galaksi ken ti destinasion a planeta. Ngem iti panagtultuloy ti pannakadisenio ti sistema ti Daliasat, napagnanamingan dagiti sientista a nupay posible nga agdalan ti Daliasat iti time travel, nasken a ti kombensional a naunday a panagdaliasat ti mapili ken maiprograma iti lugan tapno aglabas ti adu a henerasion ti tao ken katatao iti uneg ken sistema daytoy kas paset ti masapul a masurot a proseso a pannakaamiris, pannakasukisok, pannakaadal, pannakaarisit ti biag ken panagbiag iti ikub ken ikut ti Daliasat. Isu a napartuat ti Daliasat a naamnut ken naandur tapno mabaelanna a lasaten iti awan sulina a law-ang ti distansia ti destinasion a planeta a ginasut a light years. Nadisenio ti lugan kas maysa a temporario a lubong a pagnaedan dagiti tao iti unos ti adu a henerasion agingga a magteng ti panungpalan a planeta. Dagitinton maud-udi a kaputotan dagiti napili a tao ti dumanon.

Iti biahe ti Daliasat a mamitlo a daras a pegges ti lawag, adu dagiti annuroten ken pagalagadan a napanday iti kada henerasion. Maysa ditoy ti pannakaiyetnag ti lifespan limit ti tunggal pasahero a 45 a tawen laeng. No madanon ti tao dayta nga edad, ipakat ti maseknan a tao ti voluntary destruction iti bagbagina babaen ti panagtomarna iti suicide pill wenno pannanganna iti suicide food. Nupay kasta, maidulin ketdi dagiti kangrunaan a genes ken selula ti madadael a tao iti maysa a banko ket mayaramidanto met laeng iti clone iti masakbayan, no magtengen ti Baro a Lubong. Idinto a ti bagi ket maipan iti food processing zone tapno maaramid a food supply a mailaok kadagiti artipisial a food products ken kadagiti apit kadagiti space greenhouses. Iti Daliasat, naipakadawyan ken gagangayen a paset a pagtaraon ti tao ti bagi ti padana a tao. Nagparikut ngamin ti maysa a kaputotan iti over-crowding ken kinakirang ti taraon ket napagnunumuan ti amin a maaramid ti kastoy nga annuroten kalpasan a maperpekto dagiti sientista ti human cloning. Adu ti simmupiat ket adu ti nangboykot kadagiti produkto nga addaan ramenna a tao ngem iti panaglabas ti panawen, nasanay met la ti kaaduan itoy nga annuroten ken praktis. Isu a naleplepan ti over population kasta met ti panagkisang iti taraon iti Daliasat.

ITI PANAWEN a nagtaudan ni Lakay Angkuan ti nakainawan dagiti computer scanner a makatingiting ken makaamiris kadagiti nadumaduma a pagteng, galad, kababalin ken natural dagiti agindeg iti Daliasat. Amin dagitoy a mapaliiw ken makalap a data ket sukimaten ken ikumpara dagiti computer kadagiti naglabas, agdama ken uray pay masungad a pagteng ken galad dagiti henerasion. Dita nga agbatay ken agikeddeng dagiti computer iti no ania dagiti annuroten ken saaden a maipatungpal ken tagigaladen kas mayalubog kadagiti Kannawidan ken Tradision, ken iti Naindaklan a Panggep, ti Daliasat. Mainaig itoy, nakaptan ti mother computer kadagiti self-destruction ken security bombs a mangdadael iti Daliasat no mabaliwan wenno masuktan ti programa daytoy. Ni Lakay Angkuan ti napusgan a mangikut ken mangsaluad iti palimed ti ina-ina a computer kas dinutokan dagiti naglabas a patriarka a mangaywan ken mangtaming iti Daliasat, mangiwanwan, magmagbaga, mangitaklin kadagiti pasahero daytoy.

Ngem iti yaadani a pannakadanon iti destinasion a planeta, kas ipasimudaag dagiti computer ken kas patpatalgedan ni Lakay Angkuan, simngay ti aktibismo dagiti nasaririt nga agtutubo ken sumagmamano nga agkabannuag a lider a sumupiat iti dadduma nga annuroten nga iyet-etnag ti mother computer ken ikaskasaba ni Lakay Angkuan. Sinupringda dagiti kunada a kadaananen ken awanan kaeskanna a kannawidan ken tradision. Kangrunaan a binusorda ti autoridad ti mother computer ken ti posision ni Lakay Angkuan. Saanda a kanunongan nga iturayan ti maysa a makina nga addaan laeng iti artipisial a sirib ken nakem ti tao nga addaan iti mas superior, napudpudno a sirib ken nakem nga isu a nangaramid laeng iti dayta a makina. Inkampaniada a nasken a maisubli ti rienda ti panagturay ken kinaturay iti tao. Kangrunaanna pay, kinuna dagiti aktibista nga awan kinaagpaysuananna nga adda destinasion a planeta. Adu dagiti impakitada a pammaneknek ti panagsukisok ken panagadalda, babaen kadagiti kabaruanan a takuat ken partuatda a gamigam ken panglakagan, iti kina-nonexistent ti Baro a Lubong. Ibagbagada a nasken a pagsardengendan ti biahe ti Daliasat ket rugianda ketdi a sukisoken dagiti barbaro a diskobreda a planeta iti asideg a mabalin nga i-develop tapno mapagnaedan ti tao ken pagminasan kadagiti rekursos a maaramat a pagaramid iti ad-adu pay a ramit, patakder ken lugan. Inkampaniada met ti pannakaikkat ti lifespan breaker ken ti pannakakonstrak ti temporary nga space villages ken ad-adu pay nga space greenhouses tapno maliklikan ti cannibalism ken over-crowding kabayatan a madebdebelop dagiti mapagnaedan a planeta.

Idi damo manmano laeng nga agindeg ti nangikaso iti sasawen ken ar-aramiden dagiti aktibista. Nagbuteng ti kaaduan nga agindeg amangan no dadaelen ti ina-ina a computer ti Daliasat gapu iti itataud ti aktibismno ken ti posible a rebelion. Ngem kinuna met ni Lakay Angkuan a normal laeng ti mapaspasamak ket maawatan ti mother computer ti amin. Ngem idi agangay adun ti naguyugoy iti repormista a kapanunotan dagiti aktibista agingga a kaaduan kadagiti kameng ti Konseho ti Komite ti Talged ken Talna ti simmarurong ken kimmappeng. Ditoy a nangrugi a nagparnuay dagiti repormista iti bukodda a computer systems ket pinadasda a tinubngar ti agdama a sistema ti Daliasat. Nariribuk ti Daliasat iti pannakagudua dagiti lider ken agindeg: dagiti repormista nga idauluan ni Iyyong ken dagiti loyalista iti sidong ti mother computer ken ni Lakay Angkuan. Agingga a naisayangkat ti panggep a panangtippuog iti liderato ni Lakay Angkuan.

ITI PANAGLABAS dagiti oras, maysamaysa a natnag iti ima dagiti repormista dagiti systems kadagiti computer networks iti babaen ti mother computer kabayatan ti pannakasunson met dagiti nabatbati pay nga armado a puersa ti Buyot ti Daliasat a napudno ken ni Lakay Angkuan. Agingga a naagaw ti arsenal a bambantayan da Paran. Natay ni Paran ta limmaban latta idinto a simmuko dagiti taona.

Sinerrek da Iyyong ti Kapitolio ket kinautiboda dagiti Kameng ti Konseho a nadanonda iti pentagon a siled. Saanda a nasarakan ni Lakay Angkuan ket rinugian dagiti hackers nga i-decode ken i-decrypt dagiti sistema ti pentagon a siled a mangserrek iti central network ti mother computer.

"Rummuarka, Apo Angkuan," inwaragawag ni Iyyong iti public address system, "Yawatmon kadakami ti sekreto ti mother computer! No pudnoka met la a mangisalakan ken talged ti Daliasat, pengdam a madadael daytoy, tulongannakami a mangatipa iti pannakadadael ti Daliasat babaen ti panangdadaeltayo met laeng itan iti saan a naintaoan a panagturay!"

Ngem saan a nagparang ni Lakay Angkuan ket intuloy dagiti repormista a binutingting dagiti access control iti pentagon a siled.

Idi kuan nagaweng-aweng iti intero a Daliasat ket timpuar kadagiti monitor screen ti maysa a buya iti law-ang a sungsungaden ti Daliasat: maysa a planeta nga umarngi iti daga.

"Ti Baro a Lubong! Addatayon iti solar system ti Baro a Lubong!" Napnuan segga dagiti ikkis dagiti nagkakaribuso a tao.

"Ilusion! Ilusion dayta ni Lakay Angkuan ken ti Mother Computer!" inyikkis ni Iyyong. "Lakay Angkuan, saannakamin a maloko pay! Pagsardengemon ti Mother Computer a mangballaibo kadakami!"

Iti ruar, nagsisinnungbat dagiti tao, nagdidinnil-ag dagiti maka-Iyyong ken maka-Angkuan a nagpipinnabasol. Idi kuan, nagtungpal a rapokrapok ti dinnil-ag.

"Iddepenyo ti ilusion! Iddepenyo dagiti monitor!" imbilin ni Iyyong kadagiti hackers a makumikom kadagiti kontrol.

"Kinapudno, saan nga ilusion, Iyyong, apay a pengdam a makita dagiti tao ti Kinapudno ken ti Panungpalan?" timek ni Lakay Angkuan a nagparang iti naglukat a nalimed a ridaw iti maysa a paset ti pentagon a siled.

Nailabeg dagiti nakaimatang iti langa ti duduogan a lakay: umas-asuk ti nadumaduma a paset ti bagi daytoy, agal-alus-os dagiti marunrunaw a kudilna ket nagparang dagiti barut ken mekanismo a kaaduan a paset ti bagina nga itan rumrumsik ken mauk-ukas.

"Android!" nayesngaw dagiti repormista. "Maysa nga android ni Lakay Angkuan!"

"Wen," kinuna ti lakay iti agsawawen a boses. "Maysaak nga android, maysaak a cyborg a pulos a diyo napanunot wenno nadiskobre koma dagiti kunkunayo a kabaruanan a ramit ken systemsyo a mangibagbaga kadakayo nga awan kinaagpaysuananna ti Baro a Lubong…"

"Lakay Angkuan," kinuna ni Iyyong, "sakbay a madadaelka, itedmo pay dagiti access codes ti Mother Computer tapno agsardengen ti amin ket naan-anayen ti pannakareporma ken panangabaruanan ti Daliasat!"

"Agtutubo a Tao, dimo kadi saludsoden no apay a binukeldak dagiti patriarka? Ibagak kenka, kadakayo nga agkunkuna a repormista: inaramiddak a kastoy manipud iti naglalaok a genes ti adu a kaputotan ken memory chips ti adu a henerasion ti computer systems tapno agtalinaedak kas sibibiag a pammaneknek iti kinapudno ti Naindaklan a Panggep ken ti Baro a Lubong…"

"Saannakamin a balbalatongen pay, Lakay Angkuan," kinuna ni Iyyong. "Ngem naamiriskon ti amin-sika ken ti Mother Computer ket maymaysa!"

Iti umuna a gundaway, nangngegan ti panaggarakgak ni Lakay Angkuan-maysa a nakadagdagem a garakgak a nagkallakallatik iti intero a Daliasat.

"Alaenyo dayta a balangkantis a propeta!" imbilin ni Iyyong kadagiti pasurotna. "Isu ti nasken a ma-decode ken ma-neutralize tapno mapagsardeng dagiti ilusion ken maminpinsanen a makontroltayo ti Daliasat!"

Binagkatda ti aggargarakgak, madaddadael a bagi ni Lakay Angkuan. Imparautda daytoy iti maysa a kasla operating table ket kinaptanda kadagiti adu a barut ken waya ken instrumento sada rinugian a butingtingen.

Iti ruar, agtultuloy ti buya kadagiti monitor screen iti umas-asideg nga ala ti maysa a planeta a kaarngi ti sigud a lubong.

"Ilusion! Ilusion!" irikrikiar dagiti repormista. "Ti Baro a Lubong! Ti Baro a Lubong!" ipetpetteng dagiti loyalista. Idinto nga agtultuloy ti rapokrapok ken dinnarup.

» Burnay Ezine,